Тың ЖӘне тыңАЙҒан жерлерді игеру және оның ҚазақстанғА Әсері освоение целиных земель и их влияние на казахстан



жүктеу/скачать 63,35 Kb.
бет2/2
Дата13.05.2023
өлшемі63,35 Kb.
#92752
1   2
Байланысты:
ТЫҢ ЖӘНЕ ТЫҢАЙҒАН ЖЕРЛЕРДІ ИГЕРУ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚАЗАҚСТАНҒА ӘСЕРІ

Қорытынды


Тың игеру КСРО-да астық мәселесін шешпесе де, жобаның белгілі бір әлеуметтік, этнодемографиялық, экологиялық негативтері байқалды, алайда, біздің ойымызша, тың игеру процесінде жалпы Қазақ КСР үшін оң сәттер басым болды. Тың игеру аймақта ауқымды әлеуметтік және өндірістік инфрақұрылымдарды құруда, жаңа қалалардың пайда болуында және ескі қалалардың гүлденуінде үлкен рөл атқарды. Сондай-ақ Тың игеру нәтижелерінің оң жақтары республиканың аграрлық секторы экономиканың шеткері сегменті ретінде және аумақтық тұрғыда, егер тың игеру науқаны болмаса, ешқашан алмас еді. Бұл компонент Қазақстанның аграрлық секторына сандық және сапалық көрсеткіштер бойынша жаңа деңгейге шығуға мүмкіндік берді (атап айтқанда, қатты бидайдың ең жақсы сорттарын өсіретін ірі астық аймағы ретінде). Республиканың аграрлық секторына салынған ірі инвестициялар оның уақытша, бірақ елеулі жандануына ықпал етті. Бұрынғы КСРО-ның барлық дерлік республикаларынан көшіп-қонушылардың жаппай ағыны шиеленіс ошақтарын құрып қана қоймай, этникалық топтардың мәдениеттерін жақындастыруға, Қазақстанда кең әлеуметтік-мәдени және этно-байланыс аймағын қалыптастыруға көп үлес қосты.
2017 жылы қазақстандық және ресейлік сарапшылар "Еуразия әлемі" сараптамалық клубының отырысында "құлақтың күші:Еуразия халықтарының интеграциясының факторы ретінде Қазақстанның тың жерлерін игеру" тақырыбын талқылады. Талқылауға қатысушылар тың игерушілердің еңбегі лайықсыз ұмытылғанын, ал тың игеру — біздің елдеріміздің тарихи мұрасы екенін атап өтті. Талқылау барысында сарапшылар "Стратегия "Әлеуметтік және саяси зерттеулер орталығы" ҚҚ 2009 жылы "Еуразиялық монитор" зерттеуі аясында посткеңестік елдер халқының ХХ ғ.тарихына (және тыңға, оның ішінде) қатынасы тақырыбын зерттегенін айтты. Сөйлеген сөзінде Г. Орталықтың президенті Илеуова бұл жоба жүзеге асырылған кезде тарихқа этникалық көзқарастың арқасында қоғамдық пікірде бұрмалану орын алып, әсіресе жастар арасында ХХ ғасырдағы кеңес дәуірінің тарихына теріс көзқарас қалыптасты деген гипотеза болғанын атап өтті. (сауалнама кезінде 18-30 жас аралығы жасалды). Сауалнама кезінде алынған мәліметтер: сауалнамаға қатысқандардың 7,5% - ы тың игеру сияқты оқиға туралы білмейді, 5% - ы теріс жауап берді, 10% - ы жауап беруде қиындықтарға тап болғандар. Негізінен, Илеуова атап өткендей, адамдар бұл оқиғаның "керісінше, позитивті" және "әрине, позитивті" екендігі туралы айтты, жауабын "бейтарап" шамамен 10% таңдады [64]. Зерттеу көрсеткендей, г. Илеуовтың пікірінше, бұл тақырыпқа деген көзқарас тыныш: респонденттер неғұрлым жас болса, тыңшылық туралы аз біледі, бірақ оң бағалар аз болады; аға буынның (45 жастан асқан) оң бағалары көп. Осы уақыт ішінде талқылауға қатысушылар бүкіл кеңестікке деген көзқарас қана емес, тың игерудің еңбеквигігіне деген көзқарас та өзгергенін атап өтті. Пікірталас алаңдарында осы мәселелерді талқылау ғылыми қоғамдастықтың ғана емес, жастардың тың жерлерді игеру тарихына деген қызығушылығының (1990-шы жылдардан кейін – 2000-шы жылдардың басында) қайта оралуын, жаңа айналымын көрсетеді.
Авто нумерация лит


  1. Баишев С.Б. Социально-экономические итоги освоения целинных земель в Казахской ССР / С.Б. Баишев, Г.Ф. Дахшлейгер // Вопросы истории. — 1975. — № 3.– С. 21.

  2. Журавлев С. Целинная эпопея [Электронный ресурс] / С. Журавлев. — 2018. — Режим доступа: //http://lhistory.ru/statyi/celinnaya-epopeya.

  3. Андреенков С.Н. «Целинный проект» и развитие зернового хозяйства Западной Сибири в середине 1950-х — начале1960-х годов / С.Н. Андреенков // Исторический ежегодник. — Новосибирск, 2007. — С. 116–131.

  4. Вербицкая О.М. Хрущева: взгляд из XXI в. / О.М. Вербицкая // Русский исторический сборник. — Т. 5. — М., 2013. — С. 175–197.

  5. Самсонов А. Целинная эпопея Хрущева [Электронный ресурс] / А. Самсонов. — 2016. — Режим доступа: https://topwar.ru/91085-celinnaya-epopeya-hruscheva.html.

  6. Абдирайымова А.С. Хозяйственно-экономические, демографические и экологические последствия освоения целинных и залежных земель в Казахстане (1950-е — 1990-е гг. ХХ в.) / А.С. Абдирайымова: дис. … канд. ист. наук. — Алматы: КазНУ, 2007. — 133 с.

  7. Абылхожин Ж.Б. Очерки социально-экономической истории Казахстана. XX век. / Ж.Б. Абылхожин. — Алма-Аты: Университет «Туран», 1997. — 360 с.

  8. Зеленин И.Е. Аграрная политика Н.С. Хрущева и сельское хозяйство / И.Е. Зеленин. — М.: ИРИ РАН, 2001. — 304 с.

  9. Зеленин И.Е. Целинная эпопея: разработка, принятие и осуществление первой хрущевской «сверхпрограммы» (сентябрь 1953 — начало 60-х годов) / И.Е. Зеленин // Отечественная история. — 1998. — № 4. — С. 109–122.

  10. Верт Н. История советского государства. 1900 — 1991 гг. / Верт Н. — М., 1992. — 480 с.

  11. Мухитдинов Н. А. Годы, проведенные в Кремле / Н.А. Мухитдинов. — Ташкент, 1994

  12. Чуев Ф. 140 бесед с Молотовым / Ф.Чуев. — М., 2001. — 309 с.

  13. Шепилов Д.Т. Непримкнувший. Воспоминания / Д.Т. Шепилов. — М.: Центрполиграф, 2017. — 448 с.

  14. РГАНИ. Ф.52. Оп.1. Д.247. Л.1

  15. Хрущев Н.С. Воспоминания. Время. Люди. Власть: в 2-х кн. Кн. 1 / Н.С. Хрущев. — М.: Вече, 2016. — 662 с.

  16. РГАНИ. Ф.5. Оп.30. Д.64. Л.15.

  17. Шаяхметов Ж.Ш. Энциклопедия [Электронный ресурс]. — 2017. — Режим доступа: http://ru.encyclopedia.kz/index.

  18. Аккозин М.А. Вернуть из забвения: правдивая история о Жумабае Шаяхметове, первом казахе, возглавившем республику / М.А. Аккозин. — Алматы, 2008. — 260 с.

  19. РГАНИ. Ф.5. Оп.30. Д.64. Л.140.

  20. Хрущев С.Н. Реформатор / С.Н. Хрущев. — М.: Вече, 2016. — 276 с.

  21. Очерки истории Коммунистической партии Казахстана. — Алма-Ата, 1963. — 672 с.

  22. КПСС в резолюциях и решениях съездов, конференций и пленумов. — Т. 8. — М.: Политиздат, 1985. — 542 с.

  23. РГАСПИ. Ф.625. Оп.1. Д.99. Л.499–500.

  24. Хрущев Н.С. Строительство коммунизма в СССР и развитие сельского хозяйства / Н.С. Хрущев. — Т. 1. — М.: Госполитиздат, 1962. — 496 с.

  25. XX съезд КПСС и его исторические реалии. — М., 1991. — 416 с.

  26. Кунаев Д. О моем времени / Д. Кунаев. — Алматы, 2011. — 376 с.

  27. Хрущев Н. С. Повышение благосостояния народа и задачи дальнейшего увеличения производства сельскохозяйственных продуктов / Н.С. Хрущев. — М., 1961. — 515 с.

  28. Народное хозяйство Казахской ССР: стат. сборник. — Алматы: Казгосиздат, 1957. — 381с.

  29. РГАНИ. Ф.5. Оп.45. Д.71. Л.83.

  30. Никонов А.А. Спираль многовековой драмы: аграрная наука и политика России (XVIII-XX вв.) / А.А. Никонов. — М.: Энциклопедия российских деревень, 1995. — 574 с.

  31. РГАСПИ. Ф.17. Оп.89. Д.225. Л.7.

  32. РГАНИ. Ф.5. Оп.45. Д.94. Л.89.

  33. Народное хозяйство Казахстана в 1960 и 1961 гг.: стат. сборник. — Алма-Ата, 1963.

  34. Народное хозяйство Казахстана в 1971 г. — Алма-Ата, 1972.

  35. Масанов Н.Э. История Казахстана. Народы и культуры / Н.Э. Масанов, Ж.Б. Абылхожин, И.В. Ерофеева, А.Н. Алексеенко. — Алматы, 2001. — 600 с.

  36. Жаркенова А.М. Индустриальный и целинный факторы в изменении численности населения Северного Казахстана / А.М. Жаркенова // Вестн. КазНПУ. — 2015. — № 2(45). — С. 9–15.

  37. Козина В.В. Демографическая история Казахстана / В.В. Козина. — Караганда: Изд-во КарГУ, 2007. — 145 с.

  38. Козлов В.А. Межнациональные браки в Казахстане: оценка предпочтений с помощью матрицы межэтнических расстояний [Электронный ресурс] / В.А. Козлов, Г.К. Айгозина / Демоскоп. — 2017. — № 733–734. — Режим доступа: http://www.demoscope.ru/weekly/2017/0733/analit03.php.

  39. Проблемы Северного Казахстана и степных районов Западной Сибири, Материалы выездной сессии ВАСХНИЛ. — Целиноград, 1966 – янв. 31–4 февр.

  40. АП РК. Ф. 708. Оп. 31. Д. 126. Л. 92.

  41. Шишова Л.Л. Критерии и модели плодородия почв / Л.Л. Шишова, И.И. Карманов, Д.Н. Дурманов. — М.,1987. — 198 с.

  42. Боровский В.М. Почвы Казахстана и пути их народнохозяйственного использования / В.М. Боровский, У.У. Успанов. — Алма-Ата, 1970. — 26 с.

  43. Оспанов Б.С. Землеустройство Республики Казахстан — история и современность / Б.С. Оспанов // Освоение целинных и пахотных земель: история и современность: науч.-теор. конф., посвящ. 50-летию освоения целинных и залежных земель, 4–6 декабря. — Алматы, 2004. — С. 17–23.

  44. Лестер Браун. Предотвращение эрозии почвы / Лестер Браун // Мир восьмидесятых годов. — М., 1989. — С. 14–22.

  45. Елешев Р.Е. Современное состояние пахотных земель и пути воспроизводства их плодородия / Р.Е. Елешев // Освоение целинных и пахотных земель: история и современность: науч.-теор. конф., посвящ. 50-летию освоения целинных и залежных земель, 4–6 декабря. — Алматы, 2004. — С. 97–101.

  46. Лемешев М.Я. Эффективность интенсификации сельского хозяйства: опыт СССР и США / М.Я. Лемешев // Соревнование двух систем: современное состояние, факторы, перспективы. — М., 1988.

  47. Золотарев П.Т. О причине засухи и путях ее преодоления / П.Т. Золотарев, С.П. Золотарев, Н.П. Золотарева // Земледелие. — 1990. — № 3. — С. 14–25.

  48. АП РК. Ф.708. Оп. 1. Д.1295. Л, 19.

  49. Баишев С.Б. Вопросы социально-экономического развития Советского Казахстана / С.Б. Баишев. — Алма-Аты: Наука, 1981. — 261 с.

  50. Динамика посевных площадей, урожайности, валовых сборов по Казахской ССР: стат. сборник. — Алма-Ата, 1989

  51. АП РК, ф.708, оп.44, д.170, л.54.

  52. Правда. — 1962. — 14 июня.

  53. Казахстанская правда. — 1969. — 25 дек.

  54. Колодин Ф.И. Торжество ленинского плана социалистического преобразования сельского хозяйства Казахстана/ Ф.И. Колодин — Алма-Ата, 1971. — 137 с.

  55. АП РК. Ф. 708. Оп.44. Д. 170. Л. 56.

  56. АП РК, ф.708, оп.44, д.170, л.64.

  57. АП РК, ф.708, оп.42, д.222, л.63; оп.44, д.170, л.68.

  58. АП РК, ф.708, оп.42, д.222, л.119.

  59. Калиев Г.А. Освоение целины и ее социально-экономические последствия // Освоение целинных и пахотных земель: история и современность: науч.-теор. конф., посвящ. 50-летию освоения целинных и залежных земель, 4–6 декабря. — Алматы, 2004. — С. 24–31.

  60. СССР и зарубежные страны. 1988 г.: стат. сборник. — М., 1990.

  61. Аргументы и факты. — М., 1989. — № 24.

  62. Назарбаев Н. А. Поднятая целина — символ дружбы и созидания: Доклад на торжественном заседании, посвящ. 50-летию освоения целинных и залежных земель / Н.А. Назарбаев // Казахстанская правда. — 2004. — 7 февр.

  63. АП РК. Ф. 708. Оп. 139. Д. 2533. Л. 3.

  64. Освоение целины: благо или зло для Казахстана? 04 ноября 2017 [Электронный ресурс] — Режим доступа: https://total.kz/ru/news/vnutrennyaya_politika/osvoenie_tselini_blago

жүктеу/скачать 63,35 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2



©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет
Lessons
Curriculum vitae
Documents