Тіл – құрал. Қазақ тілін меңгеру деңгейін тестілеу əдісімен бағалау емтиханына дайындық үшін оқу-əдістемелік құралы
жүктеу/скачать 3,42 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Табыс септігі
| 19
20 18 Мақсат мəнді қатарды көрсетіңіз. Отметьте вариант, выражающий значение цели действия. A) бір сағатқа кетті B) мұражайға кетті С) кітап өткізуге кетті D) кітапханаға кетті Көп нүктенің орнына қажетті сөзді қойыңыз. Вместо многоточия вставьте нужное слово. Адам сөйлеп жатқанда сөзін ... болмайды. А) алуға В) бөлуге С) беруге D) көруге Диалогті аяқтаңыз. Дополните диалог. – Ағай, балаңызды қалаға не үшін жібердіңіз? – Балам биыл мектепті бітірді. Енді қалаға ... түссін деп жібердім. А) оқу В) оқуды С) оқуын D) оқуға 63 ЛЕК СИКА- ГР АММА ТИКА ЛЫҚ БӨЛІК 21 Мақсат мəнді сөйлемді көрсетіңіз. Укажите предложение, выражающее значение цели. A) Бұл жерге адамдар көбіне емделуге келеді. В) Шипалы сулардың құрамына талдау жасау керек. С) Мұндай емдік сулардың тазалығын сақтауымыз қажет. D) Бұлақтың емдік қасиеті туралы халық бұрыннан біледі. Табыс септігі Табыс септігі іс-əрекеттің обьектісін білдіреді. Кімді? нені? деген сұрақтарға жауап беріп, сабақты етістіктермен мағыналық байланыста болады. Мысалы: Мұрат есептерді тексерді. Айнаш хабарландыруды оқыды. Жалғаулары: сөздің соңғы дыбысы дауысты болса: -ны/-ні; сөз қатаң дауыссызға бітсе: -ты/-ті; сөз үнді жəне ұяң дауыссыздарға бітсе: -ды/-ді; тəуелдік жалғауының ІІІ жағынан кейін -н жалғанады (ағасы-н, əжесі-н). Табыс септігінің жалғаулары кейде жасырын тұрады: Мен кітап оқыдым. – Мен кітап+ты оқыдым. Табыс септігі сөйлемде өз алдында табыс жалғаулы сөзді керек етіп тұратын сабақты етістіктермен байланыса тіркеседі. Мысалы: Ол хатты оқыды. Ол хатты алды. ♦ Қажетті сөзді қойыңыз. Вставьте нужное слово. Сіз бос ... дұрыс пайдаланасыз ба? A) уақыт B) уақытта С) уақытты D) уақытында 1) уақыт сөзі пайдаланасыз сөзімен тіркесе алмайды; 2) уақытта сөзі жатыс септігінде тұрып, пайдаланасыз етістігімен байланыспайды; 3) уақытты сөзі табыс септігінде тұр, пайдаланасыз етістігімен тіркеседі; 4) уақыттан сөзі пайдаланасыз сабақты етістігімен тіркес түзе алмайды. ♦ Көп нүктенің орнына қажетті сөзді қойыңыз. Вместо многоточия вставьте нужное слово. Əсел бауырдан жасалған ... жемейді. А) тағамды В) тағамнан С) тағамның D) тағаммен 1) тағамды сөзі табыс септігінде тұр, жемейді сабақты етістігімен тіркеседі; 2) тағамда сөзі жатыс септігінде тұр, жемейді сөзімен тіркеспейді; 3) тағамның сөзі ілік септігінде тұр, жемейді сөзімен тікелей тіркес түзе алмайды; 4) тағаммен сөзі көмектес септігінде тұр, жемейді сөзімен тіркесе алмайды. ♦ Көп нүктенің орнына қажетті нұсқаны қойыңыз. Вместо многоточия вставьте нужный вариант. Олар орталық мұражайдағы «Алтын адам» ... тамашалады. А) газетті В) мүсінін С) радионы D) журналды 1) газетті сөзі «Алтын адам» тіркесіне мағыналық жақтан үйлеспейді; 2) мүсінін сөзі «Алтын адам» тіркесімен тіркеседі жəне сөйлем мазмұнына сəйкес келеді; 3) радионы сөзі «Алтын адам» тіркесімен жəне тамашалады сөзімен байланыспайды; 4) журналды сөзі «Алтын адам» сөзімен байланыспайды. |