Тілі орыс бөлімдері студенттеріне арналған

-  Жазда жапырақтар саргаяды.
-  Қөктемде күн  қысқарып, түн үзарады.
-  Қыста ағаштар бүр жарады.
I деңгей
1-тапсырма
Ж оғарыдағы  мэтінге  жыл  мезгілдері  туралы  сіз тағы  қандай 
толықтырулар енгізе аласыз?
2-тапсырма
Бүгінгі ауа райы туралы әңгімелеңіз.
Септік жалғау. Атау, ілік, барыс септіктер
(падеж ное окончание)
Септік  жалғау  -   сөйлемдегі  сөздерді  бір  -   бірімен 
байланыстырьш,  грамматикалык  қатынастарға түсіретін  қосымша 
(;падежное  окончание  обеспечивает  грамматическую  связь  слов 
в  предложении).  С еш ік  категориясы  орыс  тіліндегі  сияқты  қазақ 
тілінде де  бар.  Қазақ тілінде  септіктің  7  түрі  бар:  атау  септік,  ілік 
септік,  барыс  септік,  табыс  септік,  жатыс  септік,  шығыс  септік, 
көмектес септік.
А тау  септік 
(именительный  падеж)  кім?  не?  (кто?  что?) 
деген  сұрақтарга  жауап  береді  жэне  өзге  септіктерге  негіз 
болады.  Атау  септіктегі  сөздің  тэуелдік  жалғауын 
жалғауына 
қарай сүрақтарының да кімім?  нем?  кімің?  нең?  кімі?  несі?  болып 
өзгере беруі мүмкін.
Атау  септігінің  септеулік  шылаулар  арқылы  қолданылуы 
(послелоги  с  именительным  падежом)  үиіін  шылауы  зат  есіммен 
тіркесіп  келіп,  мақсат  жэне  себепті  білдіреді.  Орыс  тіліндегі 
для, 
ради,  чтобы  шылауларымен  сэйкес  келеді.  Мысалы,  Олжас 
баласы  үшін  кітап  сатып  алды.  Олжас  купил  книгу  для  сына. 
Туралы,  жөнінде  шылаулары  заттың  не  туралы  екендігін 
білдіреді,  Орыс  тіліндегі  о, 
про,  насчет  шылауларына  сэйкес 
келеді.  Куратор  студенттеріне  тәртіп  туралы  әңгімеледі.  Куратор 
проводил  беседу  со  студентами  о  дисциплине. 
Арқылы  шылауы 
заттьщ  не  арқылы  іске  асатындығын  білдіреді.  О рыс тіліндегі 
по, 
через  шылауларына  сэйкес  келеді.  Мен  Кэріммен  телефон
68

аркылы  сөйлестім.  Я  разговаривал  с  Каримом  по  телефону. 
Сайын  септеулік  шылауы  орыс  тіліндегі  каждый  сөзімен  сэйкес 
келеді.  Біз  күн  сайын  кітапханаға  барамыз.  Мы  каждый  день
ходим в библиотеку.
Ілік  сеп тік  меншікті  заттың  иесін  білдіреді. 
(родительный 
падеж  обозначает  принадлежность  одного  предмета  другому). 
Іліксептігі  -   кімнің?  ненің?  (
кого?него1.)  деген  сурақтарға жауап 
береді.  Ілік сегітігі төмендегі  жалгаулар аркылы жасалады.
^  
I  Т а п г а т . Т М Н
Қатаң 
дауыссыздардан 
кейін
Дауысты
дыбыстардан, 
м,н,ң 
дыбыстарынан  кейін
Қалған
уакытта
барлық
-тын, -тщ
-ИЫН, -ИЩ
-ДЫН, -Д1Н
Талғат-тың 
досы, 
Берік-тің кітабы
Алуа-ның 
досы, 
Әсем-нің кітабы
Әсел-дін 
Арай-дың 
Ораз-дың досы
досы,
кітабы,
Географиялық  атаулар  ілік  септігін  кабылдамаиды. 
каласы,  О ралдын  каласы -  дүрыс  емес.  Жайық өзені, 
аиь
өзені -  дұрыс емес 
. 
х ;пг,;пРП;
Барыс  септігі  қимылдың  бағытын,  мекенін 
,
(дательный  падеж  обозначает  направление  или 
^ Яуап
Кімге?неге?қайда? 
(кому?чему?куда?)  деген  сұрақтар
^ а д ^ Э Д Ь ю с е п т і п п і ^ ж а л е т р ы ------- Марат^ка_
Қатаң 
дауыссыздардан 
кейін
Қалған 
барлык
уақытта____________
Тәуелдік  жалгаудың 
Ml  жагынан кейін
Тәуелдік  жалгаудын 
JI1 жағынан  кейін
-ка, -ке
-ға,-ге
-а,-е
-на, -не
Орал-ға, үй -ге
Бала^Галй-'»'е
Қала-сы-на. 
сі-н е
коше-
Ш  деңгей
1 -тапсырма
Сөз 
тіркестерінен  сөйлем  құра, орыс тіліне аудар.
Жыл 
сайын, 
телефон  аркылы,  жазушы  туралы,  өмір 
сүру  үшін, 
кун сайын, 
мақала жонінде,  Қазакстан туралы, Арман  арқылы.
69

2-тапсырма
Төмендегі  сөздерге  барыс  септігі  жалғауын  жалғап,  орыс 
тіліне аударыңыз.  Түрліше жалғану  себебін  түсіндіріңіз.
Бала. Әжем.  Ағам. Жүрек.  Інісі. Анасы. Уақыт. Үй.  Тарақ.
II деңгей
Оқып,  қазақтіліне аударыңыз.
1.  Дом  Болата  здесь.  2.  Родители  Асана  -   в  ауле.  3.  Учебник 
ученика  лежит  на  столе.  4.  Друг  О лжаса  в  библиотеке.  5.  Книга 
студента на полке.  6.  Дверь  комнаты открыта.  7.  Работа Армана в 
центре  города.  8.  Наш  дом  на  проспекте  Достык.  9.  Библиотека 
института большая.  Ю .Наша группа дружная.
I деңгей
Оқыңыз,  барыс  септігі  жалғауын  табыңыз.  Орыс  тіліне 
аударыңыз.
1.  Ж азғы  демалыс  кезінде  ауылға  барамын.  2.  Балаларға 
ойыншықтарды  көрсетіңіз.  3.  Ертеңгі  сабаққа  дайындалу  керек.
4.  Кітапханаға  бару  керек.  5.  Ертең  тауға  барамыз.  б.  Мәтінді 
қазакшага  аудар.  7.  Әселге  телефон  соғайын.  8.  Алмасқа  кітапты 
бер.  9.  Еденге  отырма.  10.  Бізге  қонаққа  келіңдер.  11.  Оларга 
қаланы көрсет.
Ай аттарының сыры
Жылда  он  екі  ай  бар.  Қыс  айлары  -   желтоқсан.  қаңтар, 
ақпан.  Көктем  айлары  -   наурыз,  сәуір,  мамыр.  Ж аз  айлары  -  
маусым, шілде, тамыз.  Күз айлары -  қыркүйек,  қазан,  қараша.
Қаңтар  -   қыстың  екінші  айы.  Күнніц  барынша  қысқарып, 
байланғандай  қаңтарылып  түрып  қалуына  орай  «қаңтар»  деп 
аталған. Ескі түркі  сөзі.
Ақпан  -   қыстың  соңғы  айы.  «Ақпан»  қазақтың  «ақ  ықпа», 
ягни  боран  деген  сөзінен  шыққан.  Бүл  айда  қар  жауып,  жел 
түрып,  бұрқасын  болады, аяз  күшейеді.
Наурыз  -   көктемнің  алғашқы  айы.  Парсыша  «Жаңа  күн» 
мағынасын  береді.  Қазақтар  Наурыз  мерекесін  Үлыстың үлы  күні
-  Жыл басы ретінде тойлайды.
Сәуір  -   көктемнің  екінші  айы.  Арабша  «өгіз»  деген 
мағынаны  білдіреді.  «Өгіз»  Күн  жолындағы  шоқжұлдыздың аты. 
Қазақтар оны ай аты ретінде қолданып  кеткен.
М ш іы р -  көктемнің соңғы  айы.  Ескі  түркі  тілінде  «мамыр» - 
тоқшылық, семіру деген мағынаны білдіреді.
70

Маусым  -  жаздың  алғашкы  айы.  Арабтын  мезгіл  деген  сөзі. 
Шөп  шауып,  пішен  дайындау  маусымына  байланысты  ай  аты 
осылай аталган.
Ш ілдв  ~  жаздың  екінші  айы.  Парсы  тілінде  «қырық»  деген 
мағынаны  білдіреді.  Жазғы  қырык  күн  шілденің  негізгі  ыстық 
күндері осы  айда өтеді.
Тамыз
  -   жаздың  соңғы  айы.  «Күйдіру»  деген  мағынаны 
білдіреді.  Тамыз  айында  аптап  ыстықтан  шөптің  басы  саргайып, 
қурай бастайды.
Қыркүйек 
-   күздің  алғашқы  айы.  Осы  айда  қозы  мен 
ешкінің  төлдеу  уақытын  көктем  айына  келтіру  үшін  кошқар  мен 
текеге  күйек  байлайды.  Сол  себепті  «қыр»,  «күйек»  сөздерін 
біріктіріп, айды қыркүйек деп атаган.
Қазан 
-   күздің  екінші  айы.  Парсы  тілінде  күз  деген 
мағынаны  білдіреді.  Бүл  айда  егін,  жеміс-жидек  жиналып,  казан 
болады.
Қараша 
-   күздің  соңғы  айы.  Жердің  оты  кетіп,  бет-бедері 
қоңырқай  тарта  бастайды.  Ай  атының  «қараша»  деп  аталуы  да 
осыны мегзейді.
Желтоқсан
  —  қыстың  алғашқы  айы.  «Жел»  және  «тоқсан» 
деген  түркі  сөздерінің бірігуінен  шықкан.  Яғни  үш  ай  желді  және 
боранды деген үғымды  білдіреді.
ақ ықпа -  белый  буран 
жаңа күн -  Новый день 
өгіз -  бык
шоқжүлдыз -  зодиак 
тоқшылық -  сытость, 
беспечность 
маусым -  сезон 
ыстық күндер -   самые  жаркие 
дни
Сұрақтарға жауап  беріңіз.
1.  Ж ылда қандай  айлар бар?
2.  Ай аттарының  шығу себебі?
3.  Қазақтарда жыл  басы  кай  ай?
4.  Ең ыстық ай  қайсысы?
5.  Ж елтоқсанда қандай  мерекелер бар?
6.  Жылдың қай  айлары үнайды?
күйдіру -  жара,  зной 
қы р~ степь 
төл -  приплод
жеміс-жидек  жинау  -   сбор 
фруктов
жер 
қоңырқай 
-  
земля
темнеет
жел -  ветер
токсан -  четверть
71

I II  деңгей
Сүрақтарға 
жауап 
беріңіз 
(досыңызбен 
әңгімені 
жалғастырыңыз).
-  Бір жылда неше ай  бар?
-  Олар қалай  аталады?
-  Бір айда қанша апта бар?
-  Бір аптада неше  күн  бар?
-  Олардың аталуы  қалай?
-  Бір тэулікте неше сағат бар?
-  Қай  күндер демалыс  күні?
I I деңгей
Кесте бойынша әр күніңізді  әңгімелеңіз.
Дүйсенбі
институт
Сейсенбі
ДОС
Бүгін
кітапхана
Ж үма
кино
Ертең
қайда?
Сенбі
театр
Бүрсіі үні
кімге?
Жексенбі
серуен
Сәрсенбі
Қай  күн?
Бейсенбі
үй
I деңгей
А й  
аттарының  сыры  туралы  түсінгендеріңізді 
ауызша 
эңгімелеңіз. Орыс тіліне аударыңыз.
Табыс, жатыс сегпікгер
(винительный и местный падеж )
'Габыс 
септік 
қимылға 
түсетін 
объектіні 
білдіреД1
(і
винительный 
падеж 
обозначает 
предмет, 
на 
к о т о р ы й  
направлено действие).  Кімді?  Нені? (кого?что1) деген 
сұрақтарға 
жауап береді.
72

Қатаң
дауыссыздардан
кейін
-ты . -ті
Студент-ті, кітап-ты
Дауысты
дыбыстардан, кейін
-н ы , -ні
әке-ні. кітапхана-иы
Баска жағдайларда
-ДЫ,  -ді
Дәптер-ді,  калам-ды
Тәуелдік
жалгауының  III  жагы 
-сы,-сі,  -ьі,-і кейін
-н
Сөзі-н, 
әкесі-н, 
атасы-н
Ж а ты е  сеп тік мекен  мағынасын білдіреді. 
(местный падеж 
обозначает  местонахождение  предмета).  Қайда?  Неде?  Кімде? 
(где? в чем?  У кого?) деген сұрақтарга жауап береді.
Қатаң
дауыссыздардан
кейін
-та, -те
Талғат-та,  Берік-те
Қалған уақыттарда
-д а ,-д е
Эсел-де, Арай-да
Тәуелдік
жалғауының III жагы 
-
сы,-сі,  -ы,-і  кейін
-н д а ,-н д е
әкесі-нде, 
баласы- 
нда
Табыс септігі жалғауын  жалга. бес сөзге сөилем‘
Дэптер,  жорнал,  Әйгерім,  кітап,  суреті,  ° КУЛЬ' 
’  .
Арман, ел, орындығы,  нан, дәрісхана, еден,  аула,  к
II деңгей
Жақшаны ашыңыз, орыс тіліне аударьщыз. 
кИНОҒа
1.  (Мен)  ұмытпа,  мен  де  (сен)  ¥ мь,т" ^
  У  0 с е л мына (кітап) 
апара ма? 3.  Әжесі  (немерес.) оинатып от  р.  • 
балабакшаға 
ал.  5.  М ына  (сурет)  көрсетшь  6.  Аі  гү 
( 
балаЛЫҚ  шаГы) 
апарады.  7.  Маган  (казақ тілі)  үиретші.  8. 
Р 
еске алып отыр.  9.  Сіздер (мен) түсініп отырсызд  р
I деңген 
_ 
мпкал-мэтел  жазып,
Табыс,  жатыс  септіктері  бар
мағынасьгн  ауызша түсіндіріңіз.
7?

Уақыт.  Сағат  неше?
Уақытты  басқару  -   өнер.  Біреу  жұмысқа  мезгілінде  келіп, 
мезгілінде  кетеді.  Бірақ  еш  нәрсеге  үлгере  алмайды.  Екінші  біреу 
үнемі  кешігіп  жүреді,  әйтсе  де  жұмысын  өз  уақытында  тамаша 
орындап  тастайды.
Уақытты  санаудың ең алгашқы  құралы  күн  сагаты  болган.  Ол 
бүдан  3500  жыл  бүрын  пайда  болган.  Бірақ  күн  бүлтты  күні  бүл 
сағат  қолайсыз  болды.  Сол  себепті  адамдар  су  сағатын  ойлап 
тапты.
Су  бір  ыдыстан  екінші  ыдысқа  тамшылап  түрады.  Бірінші 
ыдыстың  суы  біртіндеп  азайып  уақыттың  дәл  мезгілін  білдіреді. 
Күм  сағаты да осылай жұмыс жасайды.
М еханикалық  сағаттар  жөнінде  деректер  VI  ғасырдың 
аяғында белгілі  болған.
Квартц  сағат  1929 жылы  пайда болды.  1404 жылы  Мәскеуде 
тұңгыш  мұнара сағаты орнатылды.
XX ғасырдың 70-жылдары электронды сағат кеңінен тарады.
Ең  алғашқы  сағаттар  қалта  сағаты  деп  аталған,  өйткені  олар 
киімнің қалтасына салынатын  болған.
Кейіннен  қол  сағаты  пайда  болған.  Ец  алғашкы  қол  сағатын 
1910 жылы  Роллекс  компаниясы жасап  шығарған.
уақыт -  время
өнер -  искусство
кешігу -  опаздывать
орындау -  исполнять
күн  сағаты  -   солнечные
часы
су  сагаты -   водяные часы 
қүм  сагаты -  песочные часы 
мұнара -  башня 
тамшылау -  капать 
қолайсыз -   неудобный
Сұрақтарға ауызша жауап беріңіз.
1.  Уақытты  баскару дегеніміз  не?
2.  Уақытыңызды  қалай  гіайдаланасыз?
3.  Сағаттың өмірде алатын  орны  қандай?
4.  Ең алғаш сағат кашан  пайда болды?
5.  Қай жылы  Мәскеуде м ұнарасағаты  орнатылды?
6.  Мэтін бойынша түсінгеніңізді  әңгімелеңіз.
74

Ш деңгей
I-тапсырма
Үлгі бойынша цифрмен берілген уакытты сөзбен жазыңыз. 
Үлгі: 03:30 -  уш жарым
17:45 -  алтыга он бес минут қалды.
14:10 -  екіден он минут кетті.
15:30;  09:10;  10:  40;  13:25;  18:00;  23:30:  11:17;  12:15;  06:00; 
04:50;  17:55;  20:20;  21:58;  19:39;  10:23;  08:30;  02:12;  09:43; 
23:23;  18:08;  12:35.
2-тапсырма
Сөз тіркестерін  катыстырыгт сөйлем құраңыз.
Уақыт  талабы;  уақыт  кымбат;  уақыт  жоқ;  уақыт  еткізді; 
уақытты бағалау; уакыт жүйрік; уақытты тиімді  пайдалану;
II деңгей
Сұрақтарға жауап  жазыңыз.
-  Сіз уақыт туралы ойланып  көрдіңіз бе?
-  Бос уақытта немен 
шүғьілданасыз?
-  Күнделікті уақытыңызды жоспарлансыз ба?
-  Ертең сагат алтыда қолың бос  па?
-  Орал-Алматы  бағытындагы  пойыз сағат нешеде жүреді?
-  Ұшақ  қашан ұшады?
-  Театрда қойылым  сағат нешеде?
-  Сабақ нешеде  басталады?
-  Дәрігерге қай  уакытқа жазылдыңыз?
I деңгей
1-тапсырма
«Уақыт  -   алтыннан  қымбат»  такырыбына  шағын  шыгарма 
жазыңыз.
2-тапсырма
Сөйлемдерден  табыс,  жатыс  септіктерін  тауып,  мағынасын 
түсіндіріңіз.
1. 
Басқаны  даттап,  өзіңді  мақтап  тұрған  адамға  ешкашан 
сенбеңіз.  (Л.Н.Толстой)  2.  Ата  -   ананы  ұмытқан  жас  опасыздың 
опасызы.  (Г.М ұстафин) 3.  Бейіш  аналардың аяқтарыныи астында. 
(Мың  бір  хадис)  4.  Сараңда  бар  болса  да  -   жоқ,  жомартта  ж оқ 
болса да -  тоқ.  (М ақал)
75

У а қ ы т  т у р а л ы
Уақытты тоқтатар  шамаң бар ма?
Бәрі өтеді: дәуірлер, замандар да.
Менің жаным  ашиды  мына өмірді
Өтпейтіндей  көретін адамдарға.
Өтеді  ғой...
Өтеді  ғой барлығы да.
Күн  арқалап кетеді таңды  мына.
Менің жаным ашиды барлығына 
Таң нұрына, адамның тағдырына.
(М.Макатаен)
*  Өлеңді  жаттап  алыңыз.
Шығыс, көмектес септіктер
(исходный и творительный падеж )
Ш ы ғы с  сентігі  заттың  неден  жасалгандығын,  қимылдын 
басталған  орнын  білдіреді 
(исходный  падеж  указывает  на 
исходный  пункт  действия  предмета  или  на  материал,  из 
которого  сделан  предмет).  Кімнен?  неден?  қайдан?  (от  кого? 
из чего? откуда?) деген сұрақтарға жау ап береді.
Қатаң
дауыссыздардан
кейін
- т а н ,-тен
Талгат-тан, 
Берік- 
тен
Үнді 
м, 
н, 
ң, 
и 
дауыссыз 
дыбыстарынан, 
тәуелдік  жалғауынан 
кейін
- н а н ,-ней
Қазақстан-нан, 
ертең-нен, 
эжесі- 
нен,  кітабы-нан
Қалған уақытта
-дая,  -ден
О рал-дан,  көше-ден_
К өм екгес  септік  қимылдың  құралын  бірлесіп 
ж асалуы н 
білдіреді 
(творительный  падеж  обозначает  совместность 
действий  с  которым  осуществляется  действие).  Кіммен? 
Немен? (Кем?  Чем?) деген  сұрақтарға жауап  береді.
76

Қатаң
дауыссыздардан
кейін
-пен
Студент-нен,  сабақ- 
пеи
з,  ж  дыбыстарынан 
кейін
-бен
Қагаз-бен,  көз-бен
Қалган уақытта
-мен
Кісі-мен,  қол-мен
III деңгей
Кестедегі  сездерден  сөйлем  күрацыз.
Кімнен?
Кіммен?
Неден?
Қайдан?
Немен?
досыммен
эжемнен
оқытушыдан
Оразбен
қагаздан
матадан
темірден
кірпіштен
қаладан
пойызбен
шетелден
ұшакпен
сұра
кездестім
жасап отырмын
келе жатырмын
II деңгей
Төмендегі  сөздерге  септік  жалғауларын  жалғал,  орыс  тіліне 
аударыңыз.
а)  шығыс септік
оқушы, 
кітап, 
институт, 
дәрісхана, 
перде, 
есік, 
сурет, 
университет,  кітапхана,  емтихан,  казак,  әдебиет,  газет,  Орал, 
Ақтау, орман, өлең,  інісі,  көше, экесі,  Ресей,  Қытай,  сендер, ұстаз, 
пәтер.
б)  көмектес септік
Арман,  шанышқы,  ұшақ,  көз,  жолдасың,  пойыз,  сүт,  отбасым, 
эжем,  дәрігер,  Самат,  ата-аналары,  көрші,  трамвай,  жол,  Сіз, 
жұмыс,  сөз,  досым,  ақын,  немересі,  қалам,  мектебім,  машина, 
сендер.
77

I децгей
Төмендегі  сөздерге  сөз  құрамы  бойынша  талдау  жасаңыз, 
орыс тіліне  аударыңыз.
Үлгі елінде:  ел -  тубірі;  і -  тәуелдік жачгауының  III жагы;  нде
-  
жатыс сетпігі.
Қыздардың,  әкесіне,  қаламызбен,  койлекпеіі,  балаларымызга, 
студенттеріңізге, 
ережелерді, 
қаламымен, 
институтымызда, 
көршісін,  қағаздан,  анасымен,  өзенінің,  бөлмесінде,  үстелге, 
туыстарыңыздың,  кемелері.
Қазакстан  Республикасының үлттық мерекелері
Мерекенің  екі  түрі  бар:  бірі  -   ресми  түрде  бекітілген 
мерекелер,  екіншісі -  ресми  ем ес, үлттык  мерекелер.
Қазақтан  Республикасы  -   егеменді  тэуелсіз  ел.  Тэуелсіз  ел 
бақытты  ел.  Қазақстанның  Тэуелсіздік  күні  желтоқсанның  он 
алтысында  тойланады.  Республика  күні  қазанның  жиырма 
бесінде,  Конституция  күні  тамыздың  отызында.  Бүл  мерекелер  -  
ұлттық ресми  мереке  күндері.  Қаңтардың  1-2-сі  тойланатын Жаңа 
жыл  мерекесі,  наурыздың  сегізінде  тойланатын  Халықаралық 
эйелдер  мерекесі,  наурыздьщ  жиырма  екісінде  тойланатын 
Наурыз  мейрамы,  мамырдың  бірінде  тойланатын  Халықаралык 
ынтымақ  күні,  мамырдың  тоғызында  тойланатын  Жеңіс  күні  -  
бүрыннан  тойланып  келе жатқан  ресмм  мерекелер.
Ал  екіншісі  -   1999  жыл  -   түңгыш  рет  Қазақстан  Президенті 
Нүрсұлтан  Әбішүлы  Назарбаевтың  сайланган  жылы;  1998  жыл  -  
мемлекетіміздің  жаңа  астанасының  Ақмолаға  көшіп  Астана 
аталуы.  Абай,  Жамбыл,  М үхтар Әуезов, Ғабит М үсірепов, Қаныш 
Сәтбаев  мерейтойлары,  Түркістанның  1500  жылдығы,  Тараз 
қаласының  2000  жылдыгы,  Алматы  қаласының  150  жылдығы  -  
ЮНЕСКО көлемінде атап өткен  мерейтойлар.
Қазақ  халқы  ежелден  тойшыл  халық.  Тэуелсіздік  алғалы 
еліміздің  түкпір-түкпірінде  әртүрлі  мерейтойлар  тойлануда.  Бұл 
еліміздің  эл-аукатының  жақсарып  келе  жатқандығының  белгісі. 
Мүның  бэрі  тәуелсіздігіміздің  арқасы.  Ендеше  тэуелсіздігіміз 
гүлдене берсін деп  тілейік.
Ү л п ы қ  -  
национальный 
ресми -  официальный 
сайланған -  избранный 
Астана -  столица 
кешу -  переезжать
халық -  народ 
тойшыл -  любящий 
празднества 
әл-ауқаты -  
благосостояние
78

тұңғыш  рет -  
впервые 
бекіткен  -  
утвержденный
егеменді -  суверенный 
тәуелсіз -  независимый 
тойланатын -  
празднуемый
Сұрақтарға жауап беріңіз.
1.  Мерекенің  қандай түрлері бар?
2.  Қазақстан  кандай ел?
3.  Қазақстанда мерекенің  қандай түрлері бар?
4.  Ресми  мерекелерге кандай мерекелер жатады?
5.  Ұлттык  ресми  емес  мерекелерге  қандаи  мерекелер 
жатады?
6.  Ю НЕСКО көлемінде аталып  өткен  қандай тойлар?
7.  Қазақ халқы  қандай  халық?
III деңгей
Әңгімені  жалгастырыңыз.
-  Сэлем!  Біздің елімізде кандай ресми  мерекелер бар.
-  Республика күні  кай  күн?
-  Ал Конституция  күні?
-  Жаңа жыл  мейрамы  қай  кезде?
-  Сегізінші наурыз қандаЙ  мейрам?
-  Наурыз мерекесі  қай күні тойланады ?
■
■
  Жеңіс  күні  кашан?
-  Халықаралық  ынтымак күні  кай  күн?
-  Республикамыздың Тәуелсіздік  күні  кашан?
-  Сіз қандай  мейрамды үнатасыз?
-  Н еү ш ін ?
Ндеңгей 
.  __________ .....
Күнтізбеге 
карап,  кандай  мейрам  қай  күні  тойланатынын 
Ш-Ығыңыз-  Ө зініз  ұнататын  мереке  туралы  ауызша
79

I деңгей
1-тапсырма
Сөз тіркестерін  қагыстырып сөйлем  қүраңыз.
Республика  күні;  Түркістанның  1500  жылдығы;  Халықаралык 
ынтымақ  күні;  М үхтар  Әуезов  мерейтойы;  Халықаралық әйелдер 
мерекесі;  Ю НЕСКО  көлемінде;  А стана  аталуы;  Тәуелсіз  ел; 
Әл-ауқаты  жақсару;  Жыр  алыбы  Жамбыл  мерейтойы;  Тараз 
қаласының 2000 жылдығы; Тэуелсіздік күні; Наурыз мерекесі...
2-тапсырма
Әр  мерекенің  шығу  тарихын  білгеніңіз  бойынша  қысқаша 
әңгімелеңіз.
Нәтиже сабац
1.  Көп  нүктенің орнына көптік жалғауын  жалғаңыз.
1)оқулы қ... 
а )-л а р
2)  бөлме... 
б) -дер
3)  әйел... 
в) -тар
4)  әйнек... 
г) -лер
5)  қыз... 
д) -дар
6)  ісілем... 
ж) -тер
1 )2  терезе
2.  Сегітіктерді анықтаңыз.
1) Әнүранды
2) дәптерде
3) елмен
4) жазда
5) мұғалімнің
6) сүттен
7) баланы
8) әжеме
9) Отан
10) інісін
1 1 )дослен
12) махаббатты

жүктеу/скачать 6,17 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: