Т†лен …бдiк?Лы парасат майданы таЎдамалы Алматы «Раритет» 2012

– 492 –
…бен «ыјыласпен тыЎдап отырмын, айта берiЎiз»
дегендi бiлдiре басын изедi.
Одан „рi келген кiсiнiЎ с†зi тҐсiнiксiздеу болып кеттi.
‡зiнiЎ јай жајтан екенiн, жетiм †скенiн, адал еЎбегiмен
кҐн к†рiп келе жатјанын, таЈы сол сияјты †зiне јажет
болЈанмен, …бенге јажетi жој бiр „Ўгiмеге тҐсiп кеттi.
Ајыры †зiнiЎ комбинатта он жылдан астам iстейтiнiн,
бiрај соЈан јарамастан, комбинат директорыныЎ †зiне кҐн
к†рсетпей, јуЈындап жҐргенiн айта бастаЈан кезде …бен
„лдебiр жiптiЎ ґштыЈына јолы жеткендей болып,
„ЎгiменiЎ не туралы екенiн жобалап, ендi соныЎ шынды-
Јын бiлгiсi келгендей, алдында отырЈан адамныЎ тҐрiне
барлай јарады.
Жґјалау шашын бiр жаЈына мґјият тараЈан, бґЈаЈы
мен екi шыјшыты бґлтиып тґрЈаннан т†бе жаЈы шошај-
тау к†рiнедi. Шолај мґрын, јой к†з – к†шеде еЎ к†п
кездесетiн, сосын да есте јалмайтын елеусiз бет пiшiн.
АдамЈа тура јарамайды, жасјаншај, бiрај к†зге iлiне
бермейтiн „лдебiр јимыл-јозЈалысынан, с†з саптасынан
министрден басја адамЈа, „сiресе, јарамаЈында
iстейтiндерге бiр к†рсетiп јалатын мiнезiнiЎ де жој емес
екенi байјалып тґр.
– Ѕанша †лiп-тiрiлiп iстесеЎ де, бiр †сiрмейдi, – дедi
ол айтар арызыныЎ тобыјтай тҐйiнiне жајындай тҐсiп. –
‡су Ґшiн пара беру керек. ЖаЈымпаздану керек. Не туы-
сы болуыЎ керек. …йтпесе, к†ретiн кҐнiЎ осы...
– Пара алатынын д„лелдей аласыз ба? – дедi …бен
манадан бергi жґмсај Ґнiн с„л-п„л јатайтып.
– Не д„лелдейтiнi бар, жґрттыЎ б„рi бiледi.
– «ЖґрттыЎ б„рi бiледi» – д„лел емес.
– Ендi јайтiп д„лелдеуге болады? ОныЎ параны маЈан
к†рсетiп алмайтыны белгiлi.
– Пара алу – јылмыс. Ѕылмыстыны соттау керек. Ал
жґрттыЎ б„рi бiледi деген айыппен адам соттау заЎЈа тура
келмейдi,– дедi …бен талай айтып жҐрген с†зiн јайтала-
Јандай селјос Ґнмен. ‡йткенi мґндай арызбен келетiндер
к†п болатын.
Келген адам таЈы да орамалын алып, бетiн сҐрттi.
– Мен ендi, шынымды айтсам,– дедi жалынышты
Ґнмен,– оныЎ пара алЈан, алмаЈанын д„лелдейiн деп

– 493 –
келгенiм жој. Соттату да ойымда жој. Жґрт бiлетiн шын-
дыј болЈан соЎ, ел басјарып отырЈан †зiЎiзге айтып жат-
јаным Јой. Ал менiЎ арызым – тек сол кiсiнiЎ јудалауы-
нан јорЈасаЎыз екен... …п-„демi цехтыЎ бастыЈы болып
iстеп жҐргенмiн. МенiЎ орнымды †зiнiЎ бiр к†Ўiлi жајын
адамына „пердi де, менi мастер јылып ауыстырды...
– Жалајыдан јанша ґтылдыЎыз?
– ?тылЈам жој,– дедi ол «м„селе онда емес» дегендей
маЎдайын тыжырайта, басын шайјап,– јайта јазiр бґрын-
Јыдан к†бiрек табамын. М„селе моральдыј жаЈында бо-
лып тґр. ТҐк жазыЈым жој. Бар тапјаны: «жґмысыЎда
кемшiлiк бар» дейдi. Ондай кемшiлiк кiмде жој? ‡зiнде
де бар.
«ТҐсiнiктi,– дедi iшiнен …бен,– кiшкентай да болса,
бастыј болЈым келедi дейсiз Јой... …йтсе де, орынбасары-
ма тапсырайын, обал боп жҐруi де Јажап емес». …бен соны
ойлап, јолына јаламын алып, ашулы жатјан блокнотын
алдына жајындатты.
– ФамилияЎыз?
– ЅойбаЈаров... ЅойбаЈаров Аман ЅойбаЈарович.
– Жајсы, жазып алдым.
…бен ЅойбаЈаровты таЈы да †зi жайлы ґзын-сонар
„Ўгiмеге тҐсiп бара жатјан жерiнен тојтатты да, «Аман»
деген аттыЎ јазајы сыпайылыјја салЈанда јалай атала-
тынын ж†ппелдемеде есiне тҐсiре алмай, ойланып барып:
– …беке, – дедi даусын к†тере,– мен жазып алдым.
ШаруаЎызды тапсырамын. Тек уајыт жаЈы тыЈыз. Басја
да адамдар кҐтiп отыр.
ЅойбаЈаров бiр с„т Ґнсiз јалды да, келген шаруасы-
ныЎ iс болып шыЈатынына сенбей јалЈандай, ґнжырЈасы
тҐсiЎкiреп, мiЎгiрлей јоштасып, кабинеттен к†Ўiлсiздеу
шыјты.
Лып етiп к†мекшiсi кiрдi.
– Орталыј Комитеттен телефон сојты. Сiздi отыр ма
деп сґрады,– дедi есiк алдында тґрып.
– Кiм?
– ХатшыныЎ к†мекшiсi.
– МаЈан неге телефон сојпайды? – дедi …бен «„лде
осыдан болып тґр ма» дегендей јызыл телефонЈа таЎыр-
јай јарап.

– 494 –
– Бiлмеймiн, – дедi к†мекшi, – осымен екiншi рет
телефон соЈып отыр. Кететiн болса, бiзге айт деп маЈан
тапсырма берiп јойды.
…бен саЈатына јарады. Жетi жарым. БҐгiн јысја кҐн –
жґма екенi есiне тҐстi. Бiрај жґмысја берiлген адамЈа
Ґйден кеЎсе жајын. ¦йге барса, теледидардан басја ер-
мек жој, екi јолын јайда сыйдырарын бiлмей, сенделiп
жҐретiн кездерi болады. Ал кеЎседе †зiн суда жҐзген ба-
лыјтай сезiнедi.
…бен „лi де бiрер саЈат отыра тґрмај оймен:
– Кiрсiн, – дедi таЈы да есiктi к†зiмен к†рсетiп...
СаЈат сегiзде «Кремлевка» шыр ете јалды. Екiншi рет
шырылдаЈанда …бен трубканы к†тердi.
– Алло.
– …бен Iлиясович?
– ТыЎдап тґрмын, – дедi …бен хатшыны даусынан та-
нып.
– МаЈан келiп кетiЎiзшi.
– Жарайды.
Хатшы басја с†з айтпай трубканы јоя салды.
…бен кнопканы басып, к†мекшiсiн шајырды да:
– Машина тґр ма? – дедi алдындаЈы јаЈаздарды жи-
нап жатып.
– Тґр.
…бен јабылдау б†лмесiне кiргенде хатшыныЎ к†мекшiсi
бґЈан „лдебiр јґпия тҐрмен:
– Отыра тґрыЎыз, – дедi креслоны к†рсетiп. – Ѕазiр
шајырады.
…бен хатшыныЎ мґнысына ренжiп јалды. «Тап јазiр
ешкiм жој јой iшiнде. ЕсiгiнiЎ алдында екi минут болса
да кiдiртiп јойЈаннан л„ззат ала ма екен?»
Бiрај бґл ойы јате болды – iштен екiншi хатшыныЎ
к†мекшiсi шыјты да, мґны к†рiп, керемет јуанЈан адам-
дай:
– О, …бен Iлиясович, халiЎiз јалай? – деп јолын јайта-
јайта јысып, м„з болЈан тҐр к†рсеттi.
«Актер».
– КiрiЎiз.
…бен јабырЈалары оюлы аЈашпен јапталЈан, залЈа
ґјсас Ґлкен кабинетке кiрдi. ТґЈжиып бiрдеЎе жазып

– 495 –
отырЈан хатшы бґл кiрген соЎ да жґмысын жалЈастыра
бердi. …лден соЎ јаламын жауып, креслосына шалјая
отырды да:
– ЖаЈдай јалай? – дедi ойы басја жајта отырЈан адам-
ныЎ тҐрiмен бґЈан айдалаЈа јараЈандай јарап.
– ЖаЈдай бiр ауыз с†зге сыймай тґр-ау, – дедi …бен
кҐлiп.
Хатшы с†зден тосылып јалЈандай бiр с„т Ґндемей
јалды.
– Денсаулыј јалай? – дедi «јарап отырЈанша „Ўгiме
болсын» дегендей бiр Ґнмен.
– Жајсы, – дедi …бен оЈан таЎырјай јарап.
– Биыл демалысја шыЈып па едiЎiз?
– Жој.
– М-м... Ендеше былай болсын, – дедi хатшы Ґстелге
еЎкейе тҐсiп. Соны айтып таЈы да Ґндемей отырды да: –
Министр болып iстегенiЎiзге неше жыл? – дедi.
– Алты жыл.
– М-м... Алты жыл – бiраз уајыт. К†п еЎбек еттiЎiз.
Оны ешкiм жојја шыЈара алмайды. И„. Бiрај... †зiЎiз
бiлесiз, †мiр бiр орында тґрмайды. Уајыт, заман †згеру-
де. Кешегi iс, кешегi ајыл бҐгiнге жарамай жатыр...
Алдында тҐкке тҐсiнбей отырЈан …беннiЎ жҐрегi ке-
нет су ете јалЈандай болды.
– …неугҐнi †зiЎiзге де к†рсеттiм,– дедi хатшы с†зiн
жалЈап, – ҐстiЎiзден арыз к†п... Сiзге бґдан бґрын да ес-
керту жасаЈанбыз. Одан н„тиже болмады. Б„лкiм, шар-
шаЈан да боларсыз. Адам темiр емес јой. ЕшкiмнiЎ маЎ-
дайына жазылып јойЈан јызмет жој. ЕртеЎ б„рiмiз де
кетемiз кезегiмiз келгенде. Сондыјтан сiзге ауыр да бол-
са, айтуЈа тура келедi... – Хатшы «келесi айтатын с†зiме
жҐйкесi шыдар ма екен» дегендей …беннiЎ жҐзiне барлай
јарады.– Сiзге бґл жґмыстан јґтылу керек... Алда да
Јґмыр бар. Кейiнiрек бiр јызмет тауып берермiз.
Аяј астынан бґлай болар деп ойламаЈан …бен сiлейiп
отырды да јалды. БiрдеЎе дегiсi келiп едi, тамаЈы јґрЈап,
дыбысы шыјпады.
– ‡зiЎiз бiлесiз, жґмыстан аянЈан кҐнiм жој, – дедi
„лден соЎ. – Кемшiлiк болса, бар шыЈар. Бiрај ол кiмде
жој. – …бен †зiнiЎ манаЈы алдына келген адамныЎ с†зiн

– 496 –
јайталап отырЈанын сезiп, таЎ јалды. – Соншалыјты
ајсап жатјан ештеЎе жој секiлдi. Оны †зiЎiз де бiлесiз. –
ДауысыныЎ жалынышты шыЈып, жанын јорлап жатја-
нын, айтып жатјан с†зiне хатшы тҐгiлi †зiнiЎ де сенбей
отырЈанын байјады. Бiрај бґл с†зiнiЎ жалЈандыЈынан
емес, јґты јашјаннан едi. – Басја жґмыс дейсiз... Ѕалай-
ша ендi аяј астынан... Егер сенiм бiлдiрсеЎiздер, „лi де
iстей берер ем... – …бен кiлт тојтады. ‡йткенi †зiнiЎ мҐлде
абдырап, с†зiнен береке јашјанын аныј сездi.
Хатшы:
– Т„жiрибелi адамсыз, жаЈдайды тҐсiнуiЎiз керек, –
деп едi, …бен жеЎiлгенiн бiлмейтiн ајылсыз баладай жаЈ-
дайды тҐсiнгiсi келмедi.
– Не жазыЈым бар, айтыЎызшы?! – дедi даусы
ш„Ўкiлдеп. – КiмнiЎ жолына б†гет болдым? Кiмге керек
болып јалды менiЎ орным?
ХатшыныЎ жҐрегi јылп ете јалды, †йткенi …беннiЎ
соЎЈы с†зi алдын орап кеткендей болды.
‡ткен жолы бiр Ґлкен мекеменiЎ бастыЈы «менi
тҐсiрмек болып, материал дайындап, соЎыма тҐсiп жҐр»
деп тура бюроныЎ Ґстiнде екiншi хатшыЈа бас салЈан.
Екiншi хатшы амалсыз: «Ондай материал дайындалЈан
емес», – деп жауап беруге м„жбҐр болды. Ал, шын м„нiнде,
дайындалып жатјаны рас едi. Оны анаЈан жалпы б†лiмде
iстейтiн бiр жiгiт жеткiзiптi. Бюрода ресми тҐрде жауап
берiлгеннен кейiн, iс јозЈалмай, мекеменiЎ бастыЈы ор-
нында јалды. ОныЎ орнына жалпы б†лiмдегi жiгiт жґмыс-
тан шыјты.
Соны ойлаЈан хатшы мынау iстi бҐлдiрiп алар ма екем
деп шошып јалды. «Бiраз арбасуЈа тура келдi-ау» дедi
iшiнен министрдiЎ оЎайлыјпен жан бермейтiнiн байјап.
Ендi ол л„м-мим демей, Ґн-тҐнсiз …беннiЎ айтарын ай-
тып, арыны басылуын кҐттi.
‡зiнiЎ сiЎiрген еЎбегiн, адалдыЈын, „дiлдiгiн айтып
бiраз шаршаЈан …бен:
– Сiз шешiм јабылдамай тґра тґрыЎыз, – дедi сабасы-
на тҐскендей болып.– Мен Бiрiншiге †зiм кiрiп шыЈа-
йын.
Хатшы „лi Ґнсiз. Алдында тґрЈан тетiгi к†п аппаратты
шґјылап, БiрiншiнiЎ јабылдау б†лмесiмен с†йлестi.

– 497 –
БiрiншiнiЎ јалада жој екенiн, мына м„селенi д„л осы
кезде шешiп јою †зiне тапсырылЈанын айдан аныј бiлiп
тґрса да:
– ¦лкен кiсi бар ма? – дедi актерше р†л ойнауЈа м„жбҐр
болып.– …-„, солай ма? Ѕашан? …лгiнде ме? – ТаЈы да
бiраз Ґнсiз отырЈаннан кейiн: – Кетiп јапты Јой, – дедi
…бенге јарап. – С„рсенбiсiз келмейдi деп отыр.
…бен жан-жаЈынан јоршаЈан аЎшылардыЎ јатары †зiне
тајап, Јґмыр шеЎберi тарыла тҐскен аЎныЎ бейдауа
кҐйiндей сасјалајтай бастады.
Хатшы жҐйке тайталасы †зiнiЎ пайдасына шешiлiп
жатјанын сезiп:
– …бен,– дедi бейбiт Ґнмен, – †зiЎiз бiлесiз, сiз де, бiз
де мина iздеген саперлар секiлдiмiз. …р јателiгiмiз еЎ соЎЈы
јателiк болуЈа тиiстi. Ал, шыны керек, сiзде бiр емес,
бiрнеше јателiк болды... ‡ткен жылЈы жґмысшылардыЎ
ереуiлi. Оны жария јылмай, басып тастадыј. Бiрај бiз
оны бiлемiз Јой. Ащысай комбинатындаЈы †рт. Асылып
†лген бухгалтер. АЈылып жатјан анонимкалар. Осылар-
дыЎ јай-јайсысы јураЈан јау секiлдi тамызыј тисе-ај,
†ртке айналуы оп-оЎай н„рселер. Егер бґл осылай созы-
ла берсе, м„селе ертеЎ мҐлде басјаша јойылуы мҐмкiн.
Ѕазiр еЎ јолайлы кез. Сондыјтан балалыј жасамаЎыз. –
ХатшыныЎ Ґнi бґрынЈыдан да жґмсај шыјты. – Бiз сенi
мҐлде жҐген-јґрыјсыз босатып жiбергелi отырЈан жој-
пыз Јой. С„л шыдасаЎ, бiрдеЎе тауып беремiз...
Хатшы осы с†збен бҐкiл „Ўгiменi бiтiрмесе де, м„селе
негiзiнен шешiлер деп ойлаЈан едi. Бiрај …бен „лгi екi
ортада тыныЈып алЈан адамдай, ышјынып јайта к†терiлдi.
– Жо-ој, тојтай тґрыЎыз, – дедi алдында отырЈан адам-
ныЎ хатшы екенiн ґмытып кеткендей †ршелене. – Жґмыс-
шылар ереуiлi, бiрiншiден, јылмыстылардыЎ ґйымдас-
тырЈан шаруасы. Екiншiден, ереуiлдiЎ јойып отырЈан
м„селесi мен шешетiн н„рсе емес, мына †здерiЎiз шешетiн
м„селе. Сонау АщысайдаЈы †ртке менi кiн„лi јылмај-
сыз, менiЎ орнымда болсаЎыз, сiз не iстер едiЎiз? ТҐк те
iстей алмайсыз. Ал бухгалтер, кешiрерсiз, †зiнiЎ отбасы
жаЈдайымен „лгiндей болды... Ендi соЈан да кҐйдiресiздер
ме? – …бен †зiн јолдайтын адам iздегендей алајтап жан-
жаЈына јарады. – Ал ендi анонимка дегенге јалайша м„н

– 498 –
беретiндерiЎiзге тiптi де тҐсiнбеймiн. Егер ол адам шын
м„нiнде „дiл болса, аты-ж†нiн неге жасырады?
– Ѕалай десеЎiз де, анонимкалардыЎ 75 пайызы шын-
дыј болып шыЈып отыр. Ал, екiншiден, сiздiЎ участокте
болып жатјан јылмысты ојиЈаларЈа сiзден басја ешкiм
де жауап бере алмайды.
– Жајсы, жауап бермей-ај јойсын. ‡зiм-ај берейiн.
Бiрај неге м„селенi мiндеттi тҐрде осылай јою керек?
Жалпы жоспар орындалды ма, орындалды. Ал „лгi ай-
тылЈан н„рселер басја министрлiктерде жој па? Айтып
берейiн... – деп саусаЈын бҐге берген …бендi хатшы тој-
татты.
– Жарайды, жарайды, оныЎ керегi жој. Ѕазiргi „Ўгiме
сiз туралы.
– Апыр-ау, неге тек јана мен туралы? Ашыј айты-
Ўызшы маЈан, кiм Ґшiн менi кҐйдiргелi отырсыздар? Жој
мен мґны бґлай јалдыра алмаймын. Арыз да жазбаймын!
– Жазасыз, – дедi хатшы тґЎЈыш рет даусын јатай-
тып.
– Жазбаймын! – дедi јызынып алЈан …бен райынан
јайтпай. – ШыЈарсаЎыз, шыЈарыЎыз. Бiрај мен ертеЎ
БiрiншiнiЎ †зiне барамын.
– БарЈанда не бiтiресiз?
– Ол жаЈын †зiме јалдырыЎыз. Сiзден де басја м„се-
ле шешетiн адамдар бар.
– Слушай, – дедi хатшы б†тен бiр дауыспен орысша
с†йлеп.– Ты не ребенок, и не первый год работаешь ми-
нистром. Пора понять, что достоинство нужно не только
для победы, но и для поражения. Надо уметь проигры-
вать, а не устраивать дурацкую сцену.
ХатшыныЎ орысша с†зi шындыјтыЎ бетiн бiржола
ашјан, тура „Ўгiме болды: манадан бергi айтылЈан с†зге
јараЈанда „лдејайда „серлi шыЈып, ґрыстыЎ еЎ соЎына
сајталЈан јґпия јарудай …беннiЎ есiн бiрден жиЈызды.
– ЫмЈа тҐсiнбеген дымЈа тҐсiнбейдi деп... – Хатшы
кеще адамЈа кейiгендей басын шайјады.
– ¦лкен кiсiнiЎ тапсырмасы ма? – дедi …бен „лде та-
ЎырјаЈандай, „лде Ґрейленгендей бiр Ґнмен.
Хатшы …бенге Ґнсiз тесiле јарады. IстiЎ м„нiне …бен
сонда тҐсiндi; кҐш-јуатынан айырылып, јґр сҐлдерi јал-

– 499 –
Јандай, бҐкшиiп, басын к†термеген кҐйi хатшыЈа јолын
созды. Хатшы, кҐнi бґрын дайындап отырЈандай, бiр парај
ај јаЈаз бен јаламды јолына ґстата салды. …бен
есеЎгiреген кҐйде айбај-сайбај жазумен †з еркiмен
жґмыстан босатуды †тiнiп, арыз жазды. Сосын „лi ґйјы-
дан оянбаЈан адамдай Ґн-тҐнсiз орнынан тґрып, хатшы-
мен јоштаспастан, кабинеттен шыЈып, „лдене деп Ґн
јатјан к†мекшiнiЎ де с†зiне тҐсiнбестен, теЎселе басып
сыртја шыјты.
Содан кейiн-ај бҐкiл ой-сезiмi †згерiп сала бердi.
…лгiнде Јана мынау Јимаратја министр болып кiрген адам
ендi министр болмай далаЈа шыјты. Бiр †зi Јана емес,
бҐкiл †мiр †згерiп кеткендей. Ѕарапайым адам кҐйiнде
јалай јарай жҐрерiн бiлмей даЈдарып тґрЈан секiлдi. За-
мандастарыныЎ аузынан „лдебiр министр орнынан тҐсiп,
тґЎЈыш рет Ґйiне машинасыз јайтуЈа тура келгенде јай
транспорттыЎ јайда баратынын бiлмей, «Апыр-ау, ендi
Ґйге јалай жеттiк?» – деп кҐйзелiптi дегендi естiп едi.
…зiрге астында машина болЈанымен, ертеЎ †зiнiЎ де ба-
сында осы жаЈдай болатыны аныј. «Шынында да, бiздiЎ
Ґйге јандай автобус барар екен» дегендей жол жиегiнде
јалып бара жатјан аялдамаЈа тґЎЈыш рет ҐЎiле јарады.
…бен тiптi †зiнiЎ машинаЈа јалай отырЈанын сезген
жој. Шопыры:
– …бен Iлиясович, бiр жерiЎiз ауырып келе ме? – де-
генде «сен јайдан шыјтыЎ» дегендей оЈан ажырайып, та-
Ўырјай јарады.
…бен бiр жерi ауырЈан адамдай јинала ыЎырсыЈанын
†зi де естiдi. ШопырыныЎ сґраЈына не деп жауап берерiн
бiлмей, ойланып отырЈанда таЈы да јинала ыЎырсыды.
Сонда барып †мiрi ауырмаЈан тiсiнiЎ сыздап ауырЈанын
сездi. Неге ыЎырсыЈанына ендi тҐсiндi.
Кенет есiне „лдене тҐскендей:
– Тојташы, – дедi шопырына айдалада адасып жҐрген
адамныЎ к†Ўiлiнде „лдебiр Ґмiт оты жарј ете јалЈандай
бiр Ґнмен.
«М„скеуге неге телефон сојпаймын? Орталыј
министрлiк јоя тґрыЎдар десе, бґл жајтаЈылар не
iстейдi?!» Бiрај ол ойы ґзајја бармады. Машинаны тој-
татып, †зiне сґраулы жҐзбен јараЈан шопырына бiрдеЎе

– 500 –
айтјысы келiп тґрды да, кенет к†зi машинаныЎ саЈатына
тҐстi. ТҐнгi он! Ешкiмге телефон соЈу мҐмкiн емес. Сол
кезде барып …бен †з м„селесiн шешу Ґшiн аптаныЎ соЎ-
Јы кҐнi – жґманы олардыЎ бекер таЎдап алмаЈанын, осы-
ныЎ б„рi „Ўгiмеден кейiн ешјайда телефон соЈылмауы
Ґшiн, сырттан †здерiне де телефон сојтырмау Ґшiн „дейi
iстелгенiн ж„не мґныЎ б„рi бґрыннан жасалып келе жат-
јан Ґлкен т„сiлдiЎ бiрi екенiн ендi тҐсiндi.
Тiсi таЈы сыздады.
– Кеттiк, – дедi шопырына ајырын Јана.
МинистрдiЎ даусы бґрынЈы јожайындыј еркiндiгiн
жоЈалтып, бейтаныс жолаушыныЎ †тiнгенiндей жґмсај
шыјјанын шопыр да байјады.
¦йге келген соЎ „йелiне не дерiн бiлмедi. АстаЎ-кес-
теЎ болЈан жан-дҐниесi ендi Ґй iшiне ауысатынын, оныЎ
да осылай астаЎ-кестеЎ болатынын, бґрынЈы ґЈым, бґрын-
Јы к†Ўiл-кҐй, бґрынЈы мiнез-јґлыјтыЎ мҐлде басјаша
болып †згеретiнiн сезген кезде „лдебiрдеЎе Ґзiлiп кеткен-
дей iшкi сарайы солј еттi. Ол тiптi жайшылыјта «ертеЎ
министрлiктен тҐскенде» деп жолдастарыныЎ алдында
емiн-еркiн јалжыЎдап жҐрсе де, шынтуайтја келгенде д„л
мынандай бар Ґмiтiн Ґздiрiп, бар жарыјты с†ндiретiнiн
сезген жој едi. Ж„не осы бiр Ґрейлi сезiм бiрте-бiрте ба-
сылудыЎ орнына барЈан сайын, †зiнiЎ јандай жаЈдайЈа
тап болЈанын тҐсiнген сайын жан-дҐниесiн талјандап,
кесапат дауылдай Ґдей тҐстi.
‡зiнiЎ арыз жазып, хатшыЈа тастап кеткенiн „йелiне
айтпај болып екi-Ґш рет ојталса да, жҐрегi дауаламады.
‡йткенi одан кейiн јайтадан басынан басталатын
кҐйзелiс †зiне тым ауыр тиетiн к†рiндi. БаяЈыда азЈан-
тай уајыт министрдiЎ орынбасарлыЈынан тҐсiп јалЈан-
да „йелi тҐнiмен ботадай боздап, орыннан тҐсiп јалу-
дыЎ јандай јасiрет екенiн †зi сонда барып тҐсiнгендей
болЈан.
«Сондыјтан шыдай тґрайын, – деп ойлады ол. – Тым
болмаса, †зiме-†зiм келiп алайын...» Бiрај †зiне-†зi келу
оЎай ма екен? Уайым жайлаЈан †з iшiне †зi бiр кiрiп ал-
Јаннан кейiн, iнге јамалЈан ж„ндiктей јайтып сыртја
шыЈа алмай јалды. Егер шыјса, ана „йелiмен, балалары-
мен дґрыстап адамша с†йлессе, мына бiр жарылЈан †ттей

– 501 –
†зегiн јыжылдатјан ащы уайымнан бiр с„тке болса да
босанар ма едi...
…йелi ас Ґйден шыЈар емес. Орта Ґйде јызы мен бал-
дызы теледидар к†рiп отыр. ‡Ўкей бiр јырЈын, апат жа-
йындаЈы фильмдер. Б„ленбай јабат Ґйдi †рт шалып, адам-
дар отја кҐйiп, балконнан јґлап †лiп жатыр.
…бен жан дҐниесiндегi жаЈдайды осындай бiр аласапы-
ран апатја ґјсатты. КинодаЈы †рт с†ндiрушiлер секiлдi
бґл да †з iшiндегi †рттi с†ндiрмек болып тырысып едi,
оЈан шамасы жетпедi. ?мытуЈа, ойламауЈа болмайтын
бiрдеЎе. Осыдан кейiн „бден шарасы таусылып, жанып
жатјан Ґйiне Ґн-тҐнсiз јарап отырЈан Ґй иесiндей јар-
сыласуды доЈарып, ой-сезiмiн кҐйзелiстiЎ јолына бiржола
ґстатып јоя бердi.
Тiсi сыздады. Ендi байјады, тек тiсi емес, бҐкiл жај
сҐйегi, тiптi мойын омыртјасына дейiн сыздап ауыратын
секiлдi.
Бiр Јажабы, т„н азабы жан азабын аздап жеЎiлдеткендей
болды. Бiрауыј „лгi ојиЈаны ґмытып, жај сҐйегi мен
тiсiнiЎ сыздаЈанын јайтсем јойдырам деген оймен †зiн-
†зi аутотренинг т„сiлiмен емдей бастады. «АуырЈан жерiм
басылды, ауырЈаны басылды, басылды» деп iштей тыным-
сыз јайталай бердi. …лден соЎ, шын басылды ма, „лде
†зiне „шейiн солай болып к†рiндi ме, „йтеуiр, сыздаЈан
жерi с„л саябырлаЈандай болып, бiрај оныЎ есесiне †з
басындаЈы жаЈдай есiне јайтадан тҐстi. Жазыјсыз з„бiр
к†рген адамныЎ сезiмiндей бiр „сермен болЈан iстiЎ
себебiн, тҐпкi тамырын iздедi.
…бен тумысында жалЈыз жiгiт болатын. Ѕол ґшын
беретiн ыјпалды аЈайыны да болЈан жој. ‡зiнiЎ пысыј-
тыЈыныЎ арјасында аЈаны да, досты да кейiн тапты. Iскер
де бейнетјор едi. Атја ерте мiнуiне себепкер болЈан да
осы јасиетi. ЕЎ алЈаш комбинатја келгенде директордыЎ
к†зiне тҐстi. Директор баяЈы 40-жылдардаЈы от пен суЈа
тҐспесе отыра алмайтын, тесiк †кпе ескi кадрлардыЎ бiрi
болатын. КҐн-тҐн демей, Ґйiне де, јара басына да јара-
май, јызметте жҐредi. АлЈашјы †мiр мектебi содан бас-
талып, …бен де †лген-тiрiлгенiне јарамай жґмыс iстеудi
Ґйрендi. СоныЎ арјасында жајсы атја iлiгiп, бґЈан жо-
ЈарЈы жај к†Ўiл аудара бастады. Ѕолдаушылар, жанашыр-

– 502 –
лар табылды. Жиырма жетi жасында комбинатја дирек-
тор, одан министрдiЎ орынбасары, ајыры министр болып
таЈайындалды. Ендi мiне алты жыл дегенде орнынан тҐсiп,
елсiз ју медиен далада јаЎЈып јалЈандай болып отырЈан
отырысы мынау.
«Ѕалайша тҐк јызыј јалмады бґл †мiрде, бар шыЈар
„лi де?» – дегендей †зiнiЎ к†Ўiл тҐкпiрiнен бiрдеЎе
iздегендей болады. ЕштеЎе таба алмайды. Б„лкiм, мґныЎ
б„рi алЈашјы „упiрiм сезiм болар, артынан басылар, жал-
Јыз мен емес шыЈармын јызметтен тҐскен деп †зiн-†зi
жґбатјысы келедi, бiрај осыныЎ б„рi далаЈа айтылып
жатјан с†здей, †зiне тҐк јатысы жојтай, бойына дары-
майды.
…бен сырт к†зге шын бајытты адам болып к†рiнуге
тиiстi. СҐйген жары к†рiктi. (…беннiЎ †зi де келбеттi, ажар-
лы жiгiт). ‡зiнен айнымайтын ґлы, „йелiнен айнымай-
тын јызы бар. АлЈаш отау к†тергеннен бастап јатты
мґјтаждыј к†рген емес. БайлыјтыЎ јызыЈын к†рiп жҐр
деу де јиын. ‡йткенi тојшылыјја „у бастан Ґйренген.
Сол себептi адамды дҐниејоЎыз јылатын артыј ашја-
рајтыј, јиЈаш пейiл бґларда бола јоймады.
Алайда «тґяЈы бҐтiн тґлпар, јанаты бҐтiн сґЎјар жој»
деп јазај айтјандай, iштен ҐЎiлген адамЈа бґл ҐйдiЎ де
†зiне жетер јайЈысы баршылыј. ЅайЈыныЎ басы – жал-
Јыз ґл. Ол туЈанда јуанышында шек болЈан жој. Отба-
сыныЎ базары болды. Жґмыстан шаршап келгенде соны
аймалап, жаны жай табатын. Iссапарда жҐргенде кiшкентай
шґлыЈын јалтасына салып, иiскеп жҐретiн. С„биiнiЎ
жґпар иiсi тынысын ашып, жҐрегiн саЈыныш толы бiр
сезiмдерге б†леушi едi. …лпештеген, Ґмiт артјан сол ґлы
†се келе сабындай бґзылды. Мектепте сабаЈынан ајсады.
ЖҐре-бара тҐзелер деп, оны к†п уайым јылмаЈан. К†ше
балаларына јосылып кетiп, одан „реЎ айырып алды. Ин-
ститутја тҐсiрiп едi, оны оји алмады. Iшiмдiкке Ґйiр бол-
ды. Т†белеске араласып, бiреуге пышај салып, iсi сотја
тҐстi. …йтеуiр бар беделiн салып, одан да алып шыјты.
Ѕай ґлт екенi белгiсiз бiр жез†кшеге Ґйленем деп, еЎ Ґлкен
јайЈы сол болды. Ајыры айтјанЈа к†нбей, Ґйленiп тын-
ды. Ѕазiр б†лек тґрады. Осындай јасiретi бар отбасын
кiм айтар бајытты деп.

– 503 –
…бен ґлыныЎ таЈдырын к†п ойлаЈан. ¦лде мен бҐлде-
ге б†ледi. Не iшем, не жеймiн деген жој. Рас, кҐнделiктi
т„рбиесiне араласа алмады. Мектебiне барып к†рген емес.
Ѕу јызмет босатты ма. ТаЎертеЎгi саЈат сегiзде кеткен-
нен Ґйiне тҐнгi он-он бiрде бiр-ај келедi. Бґл келгенде
де, кеткенде де баласы ґйыјтап жатады. «Папам iссапарда
ма?» – деп сґрайтын к†рiнедi шешесiнен.
…бен осы тґста „лдебiр шындыјты мойындауЈа тура
келгендей, басын шайјап, ауыр кҐрсiндi. Апыр-ай, †з
баламды т„рбиелеуге уајытым болмаса, онымен
кҐнделiктi †мiрдiЎ ауыр-жеЎiлiн б†лiспесем, јуаныш-
јайЈысына ортај болмасам, сырласпасам, мґЎдаспасам,
балам шын м„нiнде тiрi жетiм болып †скенi Јой. Т„рбиенi
к†шеден алЈан бала к†шенiЎ баласы болмаЈанда, кiм бо-
лады?
Бiр ойды бiр ой тҐртiп, …беннiЎ к†Ўiлi одан бетер јґла-
зыды. ‡з †мiрiне ҐЎiлген сайын, бґрынЈы к†рген јызыј,
сҐрген д„урен мҐлде басјаша елестейдi. Б„рi де м„нi жој,
н„рi жој бiрдеЎелер секiлдi. «Сонда сен осы тiрлiгiЎнен
не таптыЎ?» – дейдi †з iшiнде баяЈыда ґйыјтап јалЈан
бiреу жаЎа оянып, басын к†тергендей. Бґл оЈан мiЎгiрлеп,
дґрыс жауап бере алмайды. Жар јызыЈы... И„, жар јызы-
Јы бар екен-ау. Бiрај „йелiмен арадаЈы байланыстыЎ ґлы
мен екеуiнiЎ арасындаЈы јарым-јатынастан ґзап кеткенi
шамалы. ¦немi сыртта жҐргендiктен, сырттыЎ јызыЈы
жҐрегiн к†бiрек жаулап, Ґйдегi јызыј мойындаЈы бiр
мiндет секiлдi к†рiнетiн. От басыныЎ бар ырысы отаЈасы-
ныЎ лауазымы арјасында келiп жатјандыјтан, барлыј
тiлек, мајсат сол лауазымЈа тiкелей баЈынышты едi.
БiрдеЎе болса, «папаЎныЎ јызметiне зиян болады», «па-
паЎныЎ жґмысына кедергi болады» деген с†здер бґл Ґйде
јґранныЎ шариЈатындай естiлетiн. ТiршiлiктiЎ бар жаЈ-
дайын жасаЈан, абырой, беделге жеткiзген „лгi Лауазым-
ды „йелi кейде мґныЎ †зiнен де артыЈырај к†ретiн
секiлдi...
ТiсiнiЎ сыздаЈаны басылар емес. Кешкi тамај батпа-
Јан соЎ, т†сегiне келiп јисайды. ‡зi с†йлемесе, мґныЎ
тыныштыЈын бґзуЈа Ґй iшiнде ешкiмнiЎ д„тi бармайтын.
Ѕызмет бабында бiрдеЎе болЈан шыЈар. Соны ойлап отыр-
Јан болар... …йелi келесi с„рсенбiде †зiне машина керек

– 504 –
екенiн айтты. …бен iштей мырс еттi: «Бейшара, келесi
с„рсенбiде машина тҐгiлi басыЎмен јайЈы болып отырар-
сыЎ, амандыј болса». Бiр Јажабы, Ґй iшiндегi адамдар-
мен арагiдiк тiлге келсе де, олардыЎ бойларынан тiршiлiк
белгiсiн – дем алысын, жҐрек жылуын сезiп отырЈан жој.
Олар ој †тпейтiн шыны јабырЈаныЎ ар жаЈында, басја
бiр „лемде тек тҐрi Јана к†рiнiп жҐргендей. Жајындайын
десе, жајындай алмайды. ¤айыптан пайда болЈан бейм„лiм
жалЈыздыј јасынан Ґйрiлiп шыјпай жҐр.
Ойлап отырса, шын сенiсiп, сырласатын досы да жој
екен. БаяЈы достардыЎ орнына јызметтес достар келдi.
Олар тап бiр ауысып тґратын киiм секiлдi. Ескi достар-
мен араласып тґруЈа уајыт жој. Екiншiден, олардыЎ к†бi
бґдан тек д„меткеннен басја ештеЎе бiлмейдi. К†мек,
јызмет сґрайды, б„леншеге айт, тҐгеншеге айт, бiтпейтiн
бiр †тiнiш. Туыс келедi – ол да бiрдеЎе сґрайды. Ѕол
ґшын бермесе, к†леЎкесiне ит жатпайтын јайырсыз дейдi.
Олар к†п, бґл жалЈыз – јайсысына жетедi? АйтјаныЎды
екi етпейтiн, ајырып јалсаЎ, жаны шыЈып кеткелi тґрЈан
баЈынышты, жалынышты жандар бар. Оларды дос дей
алмайсыЎ. Анда-санда бiр келетiн, ат јґйрыЈын бiржола
Ґзбеген бiр досы бар едi, оныЎ †зi сыртынан: «Министр
болам деп жајын-жуыјтыЎ б„рiнен айырылды, байЈґстыЎ
менен басја ешкiмi жој», – дейтiн к†рiнедi.
Ешбiр јисынЈа, ешбiр заЎЈа сыймайтын бґл †мiрдiЎ
сырына кiмнiЎ к†зi жеткен? Кейбiреулер адам †з таЈды-
рына †зi јожа деп даурыЈады. КҐнделiктi жоспармен жа-
салып жатјан iс-„рекетiЎ таЈдыр емес. ТаЈдыр – сенiЎ ју
тiрлiгiЎ мен сыртјы жаЈдайдыЎ шайјасынан туЈан
бґйрыјты несiбеЎ. СенiЎ ырјыЎа баЈынбаЈаннан кейiн
де ол таЈдыр болып есептеледi. Бґл да ойлайтын: «‡мiр
табалдырыЈынан аттаЈаннан кейiн, алдан сан тарам жол
шыЈады, „р жолдыЎ јайда баратыны белгiлi, јалаЈан жо-
лыЎа тҐс те, жҐре бер» деп. С†йтсе, олай емес екен. ‡мiр
деген ну жыныс орман секiлдi. Сол орманныЎ арасынан
саЈан јандай сҐрлеу бґйырады – ол †зiЎнiЎ бај-талайыЎ.
…бен д„л осы жолды таЎдап алсам деп ойлаЈан емес. МаЎ-
дайына бґйырды. Рас, оЎай жол болЈан жој. ТґЎЈыш
мойнына бґЈалыј тҐскен асаудай талай бґлјынЈан. Та-
лай балалыј арман, јиялдарыныЎ кҐлi к†кке ґшјан.

– 505 –
Ѕысјасы, јоЈам илеп-илеп, бґдан †зiне керек адам жа-
сап алды. …бен Ґндемеудi Ґйрендi, †тiрiк јґптауды, iштегi
с†зiн жасырып, басјаныЎ с†зiн айтуды Ґйрендi. Жґрт
мґныЎ мiнезiн орныјты, сабырлы деп ойлайтын, шын
м„нiнде, артыј с†йлеп јоюдан јорыјјан бассауЈадан
басја тҐк те емес едi. Бiрај бґл бiр Јана адамныЎ емес,
бҐкiл јоЈамныЎ басындаЈы жайт емес пе? ‡зге емес, †з
билiгiЎ †зiЎе жетпейтiн заманда кiм не тындырЈандай?
Билiк дейдi-ау, кiмде бар ол билiк? Министр тҐгiлi „лгi
хатшыЎда да жој. МанаЈы јалт-јґлт етiп алдына келген
ЅойбаЈаровтан оныЎ артыј жерi јайсы? Ѕайта хатшыЈа
јараЈанда ЅойбаЈаровтыЎ ґйјысы да, жҐйкесi де тыны-
шырај шыЈар. Тiптi сол билiк БiрiншiЎнiЎ †зiнде бар ма
екен? Бiреуге кҐжiрейiп, бiреуге кiшiрейген заманда билiк
туы тiгiлген жер бiздiЎ к†зiмiз жететiн жерде емес. …рiде,
тым „рiде. Осыны бiлсек, кiн„ласудыЎ орнына бiр-бiрiмiздi
аяйыј...
…лдејалай жҐрегi јыжылдады. Асјазаны болар.
Студенттiк кезден јалЈан гастритi бар. «Дегенмен, д„рiгер
шајыртса јайтер едi» деген ой келдi басына. «Апыр-ау,
д„рiгер бар екен Јой, оны јалай ґмытып кеткенмiн» деп
iштей тiптi јуанЈандай болды. Бiрај д„рiгердi еске алуы
мґЎ екен, тiсi де, асјазаны да бiрте-бiрте басыла баста-
Јандай болды. Жалпы Ґйде отырЈанда бiр жерi ауырса,
д„рiгердiЎ алдына барЈанда жазылып кететiн „детi бар-
ды. Д„рiгер „р жер-бiр жерiн сипалап, «јалай, ауырып
тґр ма» дегенде, «жој» деп амалсыз мойындауЈа тура
келетiн.
Бойы с„л-п„л тыныстап едi, кезек менiкi дегендей,
уайым јайта оралды. УайымныЎ басы – «ендi не iстеуiм
керек» деген жауабы жој сґрај едi. Не шаруа кҐйттеп, не
к†рген-бiлгенiн кiтап јылып жазып, ел јатарына јосы-
латын бiрде-бiр јасиетi жој екен. Тiптi министр болЈан-
нан басја ештеЎе јолынан келмейтiн секiлдi. «Ендi
јайттiм?» – дедi ол торыЈып. МґЎ шаЈатын ешкiм жој.
Б„рi де „дiре јалды. …лдејандай бiрдеЎе санасында
к†лбеЎдеп, «мґЎдасатын, сырласатын мен бар» деп, †зiнiЎ
бар екенiн сездiргендей болады. …лгi «бардыЎ» не екенiн
тҐстеп айыра алмай тґрды да, ајыры таныды. Онысы –
†зiн †мiр бойы јґл јылЈан, арына да, жанына да кiсен

– 506 –
салЈан, бауырдан, достан айырЈан, елден айырЈан тајсыр
Ѕызмет екен. Ендi ол да жој. Мынау тґрЈан оныЎ
к†леЎкесi Јана...
Iшкi „лемiнде дауыл јайта басталды. ¦йлердi јира-
тып, теЎiздердi арнасынан шыЈарып, б†геттердi бґзатын,
елдi мекендi топан суЈа јарыј јылатын дҐлей дауыл. Ол
†з iшiнен осындай бiр апатты сездi. Ѕайтуы жој, дауасыз
апат.
…лдебiр †кiнiш секiлдi жетiм сезiм к†Ўiл тҐкпiрiнде
адасып жҐрген секiлдi. «…ттеген-ай! – дедi ыЎырсып. Оны
жаны јиналып айтты ма, т„нi јиналып айтты ма – †зi де
айыра алмады. Тегi, екi ауру јосылып кеткенге ґјсайды.
АсјазаныныЎ јышјылы к†бейдi-ау – јыжыл кҐшейiп
кеттi. Сiрке суын iшкендей јолјасына дейiн ашытып, тесiп
барады. Бґл бiр тојтамайтын, басылмайтын ґшы-јиыры
жој кҐйзелiс болды.
…бен †зiнiЎ тҐсетiн жерiнен †тiп кеткен пойыздаЈы
жолаушыныЎ сезiмiндей бiр кҐйде: «Ѕап, манадан берi
д„рiгер шајыртуЈа болатын едi-ау!» – деп ойлады. Ендi
јазiр жыланЈа арбалЈан бајадай аурудыЎ ыјпалынан шыЈа
алмай жатыр. ЅозЈалЈысы келедi – јозЈала алмайды,
с†йлегiсi келедi – Ґнi шыјпайды. …беннiЎ жан терi шыј-
ты. Бейм„лiм дерт аЈаш кескен арадай т†зiмiн жґјартып,
бiржола тауысуЈа жајындап јалЈан секiлдi.
…йелi, бала-шаЈасы †зiнен б†лiнiп, јол жетпейтiн, да-
уыс жетпейтiн жерге алыстап барады. «…ттеген-ай!» – де-
мек болды, таЈы да Ґнi шыјпады. «‡кiнiштi...»
Кенет „лдекiм †зегiн ыстыј темiрмен кҐйдiрiп †ткен-
дей болды да, …бен есiнен танды. Тек осы азаптыЎ немен
бiтсе де, тезiрек бiткенiн тiлеп Ґлгердi.
* * *
…беннiЎ инфарктан јайтыс болЈанын хатшы сенбi кҐнi
таЎертеЎ жґмыста отырып естiдi. Кеше кешкiлiк †з ал-
дынан сап-сау кеткен адамныЎ јалай †лiп јалЈанына
тҐсiнбей:
– Ѕалайша, јалайша? – дей бердi абыржып.
– ТҐн ортасында ґйыјтап жатјан кезде болЈан секiлдi.
Отбасы да бҐгiн таЎертеЎ бiр-ај бiлiптi, – дедi ґйымдастыру

– 507 –
б†лiмiнiЎ меЎгерушiсi мемлекеттiк јґпияны айтјандай сы-
бырлай с†йлеп.– МаЈан ауруханадан осы „лгiнде телефон
сојты. Екiншiге хабарладым. Ѕазiр †зi де шајырып јалар.
Хатшы тым-тырыс, ґзај отырды. Ѕалтасынан д„рi алып
iштi. ХатшыныЎ денсаулыЈын †зiнен кем бiлмейтiн
к†мекшiсi д„рiгер шајыртты. Д„рiгер осылай боларын
бiлiп, д„лiзде кҐтiп тґрЈандай, лезде келдi. Ѕан јысы-
мын †лшеп, жҐрегiн тыЎдап болЈаннан кейiн, ауруханаЈа
жатјызбај болды. Хатшы келiспедi.
МинистрдiЎ †лiмiне байланысты јґрылЈан комиссия-
ны †зi басјарды. Жер алу, оркестрге заказ беру, жаназа
асына јаражат б†лу, мекемелерден венок „келдiру, туЈан
жерiндегi мектепке, јаладаЈы бiр к†шеге марјґмныЎ атын
берудi арнайы јаулыЈа кiргiзу таЈы басја шаруалардыЎ
б„рiн мґјият јадаЈалады.
ХатшыныЎ жалЈыз бауырын ж†нелтiп жатјандай мы-
нау iске аянбай кiрiскенiн жґрт Ґлкен адамгершiлiктiЎ
белгiсi деп таныды.
Келесi кҐнi †зiнiЎ к†мекшiсiн ертiп, хатшы к†Ўiл ай-
туЈа …беннiЎ Ґйiне келдi. МарјґмныЎ отбасы јазаныЎ
јґдiретiн мойындап, оныЎ орнын †лiкке жґмсаЈан
јызметтерiмен толтырЈысы келгендей кiрiп-шыјјан
кiсiлердi кҐтiп, тыным таппай жҐгiрiп жҐр.
МарјґмныЎ јара жамылЈан „йелi к†зiне жас алЈаны
болмаса, дауыс јылып жылаЈан жој. …беннiЎ јазасын
естiп, хатшы ауырып јалыпты дегендi естiген болатын.
К†Ўiл айту р„сiмiнен кейiн, марјґмды ж†нелту шара-
лары т†Ўiрегiнде бiрер с†з болды. Ѕаралы „йел хатшыЈа
рајметiн айтуды ґмытјан жај. БҐкiл зиялы јауым, јалыЎ
ел јабырЈалары јайысып, јайЈыЈа ортај болып жатыр
екен. …сiресе, ¦лкен кiсiнiЎ хабарды естiсiмен, iссапарын
тастап, „дейi келгенiн, таЎертеЎ Ґйге кiрiп шыјјанын
айтјанда осыны †зiне зор бедел, мајтаныш тґтатынын
жасыра алмады.
– Д„м-тґз таусылып тґрса, оЈан кiм араша бола ала-
ды? – дедi „йел таЈдырдыЎ бґйрыЈына келiскен бiр Ґн-
мен. – Кешеден берi бґЈан да Ґйрендiк. ШҐкiрлiк еттiк.
…йтеуiр мынандай јызметте жҐрiп кеткенiнiЎ †зi жґба-
ныш секiлдi. …йтпесе, осынша Ґлкен јґрмет болар ма
едi... – …йел таЈы да к†зiне жас алды.

– 508 –
ЅабырЈада јара лентамен к†мкерген …беннiЎ суретi
тґр. С„л жымиып тҐсiптi. Кешеден бергi ојиЈаныЎ осы-
лай болып аяјталЈанына †зi риза болып тґрЈан секiлдi.
Хатшы суретке ґзај јарады. ОныЎ †зiмен еЎ таЈдыр-
лас, †зiне еЎ жајын адам екенiн јалай байјамаЈанына
iштей јайран јалды. Сол с„тте келесi †лiм кезегi †зiнiкi
екенiн сезгендей, жҐрегi болар-болмас шым еттi.

– 509 –

жүктеу/скачать 1,3 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: