Тобы: 6В02201 ғылыми тарих

жүктеу/скачать 4,13 Mb.

бет	2/3
Дата	15.11.2023
өлшемі	4,13 Mb.
	#123994

1 2 3

Байланысты:
Искахова Айгөлек

Авторы:Сейіт Кенжеахметұлы ТУЫСТЫҚ АТАУЛАР

Add a Slide Title - 4

1-жарғы. Көтеріліс жасап,бүлік шығарған кісілерге өлім жазасы бұйырылсын. 2-жарғы. Халық мүддесін сатып, елге опасыздық еткендер өлім жазасына бұйырылсын. 3-жарғы. Мемлекет ішінде жазықсыз кісі өлтіргендер өлім жазасына бұйырылсын. 4-жарғы. Өзге біреудің әйелімен зинақорлық жасап, ақ некені бұзушыларға өлім жазасына бұйырылсын. 5-жарғы. Өреде тұрған, тұсаулы жүрген сәйгүлік атты ұрлаған кісіге өлім жазасы бұйырылсын. 6-жарғы. Төбелесте мертігудің түріне қарай төмендегіше мүліктей құн төленсін: а) біреудің көзін шығарған кісі айыпқа қызын береді, ал қызы жоқ болса қыздың қалың малын береді. ә) төрт мүшенің бірін мертіктірген кісі айыпқа ат береді. 7-жарғы. Ұрланған жылқы, өзге де құнды мүлік үшін он есе артық айып төленсін.

Авторы:Сейіт Кенжеахметұлы
ТУЫСТЫҚ АТАУЛАР
Қазақ халқының тек тану дəстүрі бойынша əр азаматтың үшжүрты болады. Ол ағайын яғни өз жұрты, нағашы жұрты, қайын жұрты. Бұл үшеуі де жанашыр, сүйеніш, қорғанышболып саналады. Халық осы үш жұртына былай деп бағаберген екен:Өз жұртың – күншіл, бар болсаң көре алмайды, жоқ болсаң бере алмайды, жақсы болсаң күндейді, жаманболсаң жүндейді.Қайын жұртың – міншіл, қолыңныңұзындығына қарайды, жағаңның қызылдығына қарайды, берсең жағасың, бермесең дауға қаласың.Нағашы жұртын – сыншыл, жақсылығыңа сүйiнедi, жамандығыңаХалқымыздатуыстық, іліктік, қатынастардың көптеген атаулары жəне оның соған лайық жол-жоралғылары да бар. Халықтың солатауларын, оның сырларын білгеннің зияны жоқ. Ескертекететін бір жай туыстық қатынас пен атаулар жігіт жағынанкөрсетіледі.
Əмеңгер (ер) - күйеуі қайтыс болған əйелдің иесі жəне оны əйелдікке алуға хақы бар адам. Қазақ дəстүрі мен заңыбойынша əмеңгерлікке қайтыс болған адамның туғаннемесе жақын қайнағалары мен қайнылары жатады. Бұлжерде олардың жасы мен дəулеті, отбасылық жайы жəне ескеріледі. Кейде жесір əйелге таңдау да беріледі. Мұндайжағдай халық ішінде жиі кездеседі. Мұның əлеуметтік, қоғамдық, ұлттық салт-сана жағынан да зор
Өз жұртың – күншіл, бар болсаң көре алмайды, жоқ болсаңбере алмайды, жақсы болсаң күндейді, жаман болсаңжүндейді.Қайын жұртың – міншіл, қолыңның ұзындығынақарайды, жағаңның қызылдығына қарайды, берсеңжағасың, бермесең дауға қаласың.Нағашы жұртын – сыншыл, жақсылығыңа сүйiнедi, жамандығыңаХалқымыздатуыстық, іліктік, қатынастардың көптеген атаулары жəне оның соған лайық жол-жоралғылары да бар. Халықтың солатауларын, оның сырларын білгеннің зияны жоқ. Ескертекететін бір жай туыстық қатынас пен атаулар жігіт жағынанкөрсетіледі.

жүктеу/скачать 4,13 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3