Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті
БӨЖ Тақырыбы: «Білім беру және Қазақстанның үшінші жаңғыруы»
»
.
Факультеті:Әлеуметтік-гуманитарлық ғылымдар. Тобы:ӘСМ-211
Қабылдаған: Байбахов Н.
Дайындығын:Басықара С.
Түркістан-2023ж
Білім беру және Қазақстанның үшінші жаңғыруы
Білім беру – тиісті оқу орны арқылы ғылыми ақпарат беру арқылы адамның білімін, дағдысын, дүниетанымын жетілдіру; қоғам мүшелерінің мәдениетін дамытудың негізгі шарты; мақсат – қоғам мүшелерінің адамгершілік, интеллектуалдық, мәдени дамуының жоғары деңгейіне жетуден және олардың денесін, кәсіби біліктілігін арттырудан тұратын үздіксіз тәрбие мен оқыту процесі; жүйеленген білім көлемін, іскерлік дағдыларын, ойлау тәсілдерін меңгеру барысы мен нәтижесі. Білімнің негізгі критерийі – білімнің жүйелілігі, ойлаудың жүйелілігі мен логикасы.
Білім беру жүйесі - бұл жүйелі білім беру бағдарламаларының жиынтығы және әртүрлі деңгейлер мен бағыттардың мемлекеттік білім беру стандарттарының жүйесі, олардың филиалдарын әртүрлі ұйымдық-құқықтық нысандарда, типтерде және түрлерде, сондай-ақ білім беруді басқару органдарының жүйесінде жүзеге асырады. Қазіргі білім беру жүйесінің мақсаты бәсекеге қабілетті мамандарды даярлау болып табылады. Мектеп-бұл жүрегі мұғалім болып табылатын оқу ортасы. Жаңадан келген мұғалімнің жұмысының ерекшелігі-оның сабақты өзгерту және адамның жүрегіне жол табу мүмкіндігі. Әр мұғалімнің міндеті-мұғалім болу, оны құрметтеу, таза ұстау. Бұл өз мамандығын, пәнін, барлық оқушыларын, мектебін жақсы көретін адам. Өзгеретін қоғамдағы жаңа формацияның мұғалімі-бұл барлық педагогикалық құралдарды меңгерген, өзін-өзі жетілдіруге ұмтылатын, рухани дамыған, жетілген құзыретті тұлға. дамыған. Нарықтық жағдайда мұғалімге қойылатын талаптар: бәсекеге қабілеттілік, білімнің жоғары сапасы, кәсібилік, әдістемелік жұмыс шеберлігі, рухани-адамгершілік, азаматтық-жауапты, белсенді, сауатты, коммуникативті, ақпараттық және т. б. жоғары деңгейімен сипатталатын шығармашылық тұлға. күштер. Нәтижеге бағытталған оқыту моделі және басқарудың жаңа парадигмасы аясында тәжірибені жетілдіру мақсаттарына байланысты белгілі бір ұғымдар мен нормалар мен тиімді педагогикалық технологияларды игеру үшін мұғалімдердің кәсіби мәдениетін дамытуға бағытталған білім беру қажеттіліктері бар. Қазіргі заманғы мұғалімдер үлкен әлеуетпен оқуға келеді, сондықтан олардың функционалдық сауаттылығын кәсібилікпен үйлестіру үшін нәтижеге бағытталған білім беру моделінде мақсатты оқытудың, қалыптастырудың, дамытудың андрогендік процесі қажет. Басқаша айтқанда, ересектерге білім беру жалпы және кәсіптік білім беру қажеттілігін дамыту, ғылым, білім және мәдениеттің жетістіктері арқылы адамдардың жалпы мәдениеті мен әлеуметтік белсенділігін дамытуға бағытталған танымдық белсенділікті ынталандыру. Қазіргі білім беру парадигмасы "біліктілік" білімінен "мәдени тұлғаға" көшуді қарастырады. Бұл жаңа білім беру ұйымы оның философиялық, психологиялық, педагогикалық негіздерін, теориясы мен практикасын терең қайта қарауды талап етеді. Сондықтан бүгінгі таңда еліміздің білім беру жүйесінің алдында жаңа идеялар негізінде оқу процесінің жаңа мазмұнын қамтамасыз ету міндеті тұр.
Білім беру жүйесінің басты міндеті – ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар, ғылым мен тәжірибе жетістіктері негізінде жеке тұлғаны қалыптастыру, дамыту және кәсіби даярлауға бағытталған білім беру. Білім беру өз бетінше оқыту мен зерттеуге негізделген. Қазақстандағы оқу-ағарту ісі ерте заманнан бастау алады. Әсіресе орта ғасырларда елді мекендерде көптеген мектептер мен медреселер, діни білім беретін мектептер болды. Әбу Наср әл-Фарабидің атақты Отырар медресесінде Махмұт Қашқари, Жүсіп Баласағұни, Ахмет Йүгінеки, Қожа Ахмет Йасауи т.б. діни медреселерде ұлы ойшылдар білім алған. 18-19 ғасырларда мұндай медреселер Қазақстанның барлық аймақтарында ашыла бастады. 19 ғасырдың екінші жартысында білім беру үш түрлі бағытта дамыды:
ежелгі мектептер – дәстүрлі мұсылмандық діни мектептер;
орыс-қазақ мектептері;
Жәдид мектептері: әртүрлі пәндерді оқытатын жаңашыл мұсылман мектептері.
19 ғасырдың 50-60 жылдары Қазақстанда 84 діни оқу орны болды. Бұл оқу орындарында ислам дінін уағыздайтын бастауыш мұсылман мектептерінен молдалар, қазылар, сопылар және үлкен дін қызметкерлері дайындалды. Ол халықты әдебиетпен, мәдениетпен, біліммен таныстыратын мәдени-насихат орталығы қызметін де атқарды. Мұндағы ұстаздардың көбі Мысыр, Бағдад, Ыстамбұл, Қазан, Орынбор, Уфа қалаларында білім алған молдалар еді. Медреседе оқу мерзімі 4 жыл болып, балалар 7 жастан қабылданатын. Ауылдық жерлердегі мектептер қазақтардың көшпелі өміріне бейімделді, оқу күз-қыс айларында жүргізілді.
Тұңғыш Президентіміз Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына дәстүрлі жолдауы "Қазақстанның Үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік" деп аталатынын бәріміз білеміз. Президенттің үшінші жаңғыруымен таныспас бұрын бірінші және екінші жаңғыруларға тоқталу керек. Қазақстанның алғашқы жандануы біздің 25 жыл бұрын КСРО-ның күйреуінен қалай шығып, өз жолымызды бастағанымызбен тығыз байланысты. Ол кезде біздің ақсақалдарымыз еліміздің құрылуынан басталып, әлем картасында жоқ жаңа мемлекет құрды. Жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға көшу болды. Екінші жаңғыру "Қазақстан-2030" стратегиясының қабылдануымен және жаңа елорда – Астананың салынуымен басталды. Әрине, бұл тиімді болды. Біздің еліміз экономикалық тұрғыдан артта қалған өңірден шығып, әлемнің бәсекеге барынша қабілетті 50 экономикасының қатарына кіреді. Екі табысты жаңғыртудың нәтижесінде бүгінгі Тәуелсіз Қазақстан алға батыл қадам жасап, үшінші жаңғыруға кірісті. "Бұл жаңғыру-қазіргі жаһандық сын-қатерлерге қарсы күрес жоспары емес, болашаққа, "Қазақстан-2050" Стратегиясының мақсаттарына бастайтын сенімді көпір болмақ. Ол Ұлт жоспары - "100 нақты қадам "негізінде өтеді", - делінген Президенттің осы Жолдауында. Осы жаңғыру жағдайындағы ең бастысы-бәріміз үшін ортақ ұлы мақсатқа жетудің дұрыс жолын бірге айқындау, жаһандық сын-қатерлерді алдын ала болжап қана қоймай, мемлекет үшін ықтимал өзгерістердің алдын алу.
Бүгінгі таңда Қазақстанның Үшінші жаңғыруы аясында үш жаңғыру үдерісі жүзеге асырылатын болады: саяси реформа, экономикалық өсудің жаңа моделін құру және рухани жаңғыру. Бұл үдерістердің негізгі бағыты – рухани саланы жаңғырту. Менің ойымша, мұндай аксиоманың берік негізі бар. Әрине, саяси және экономикалық жаңғырудың табысты болуы, ең алдымен, рухани қатынастар үстемдік ететін қоғамдық сананың деңгейіне байланысты болады. Сондықтан рухани жаңғыру – бүгінгі күннің маңызды міндеттерінің бірі.Осы орайда, ең алдымен, ұлттық құндылықтарды тереңдету негізінде түбегейлі өзгерістерді қажет ететін саланың бүгінгі тыныс-тіршілігін көрсетуге болады. Нұрсұлтан Назарбаев халыққа Жолдауында Қазақстанды жаңғыртудың 5 маңызды кілтін атап өтті. Әлемде төртінші өнеркәсіптік революция басталғанын түсінген Елбасы экономиканы жаппай цифрландыру барлық индустрияландыруды жойып, мүлде жаңа саланың пайда болуына әкелетінін айтты. Елбасының айтуынша, көптеген елдер бұл міндетті орындауға тырысуда.
Қорытындылай келе Қазақстан болашағы білімді жастардың қолында екенін нақтылаймыз. Жақсы білім білімді жастарды қалыптастырса, білімді жастар жарқын болашақты қалыптастырады. Бүгінгі Қазақстан бұл ел болып өсуіміздің бастапқы бастамасы ретінде қабылдасақ, ертеңгі Қазақстан қазіргіден жүз есе дамитынына мен толықтай сенемін.