Топ: аж-15 Тексерген: профессор Керімқұл С. Е. Астана,2022



бет8/16
Дата15.11.2023
өлшемі97,41 Kb.
#122506
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   16
Екінші міндет. Кестелік мәлімет деректері мен есептеулерін орындау.
7-қадам. Бақылау шамалары үшін маңыздылық деңгейі және еркіндік дәрежесі бойынша үлестіру заңының квантиль мәнін кестелік талдау([2], 7.1-бөлім, 13 б.; В-қосымша, В.1-кесте, 28-29 б. қараңыз)
Хи-квадрат квантилі - хи-квадраттың таралу функциясы көрсетілген (сұралған) ықтималдыққа және еркіндік дәрежесіне тең болатын сан (хи-квадрат мәні).
Хи-квадрат үлестірім квантилдері сенімділік интервалдарын құру, статистикалық гипотезаларды тексеру және параметрлік емес бағалау сияқты математикалық статистикалық есептерде кеңінен қолданылатын сандық сипаттамалар болып табылады.
Есептеу барысында хи квадрат үлестіруінің квантилінің кестесінен яғни В-қосымша, В.1-кестеден 5-қадамда есептелінген әр сценарийлерге сәйкес маңыздылық деңгейі 10%, 5%, 1% болғандағы бақылау шамаларының еркіндік дәрежесі мен қиылысу тұсында орналаласқан сан сценарийлердің хи квадрат үлестіру заңының квантиль мәні болып табылады.
1-кесте
Берілген маңыздылық деңгейі және еркіндік дәрежесі бойынша хи квадрат үлестіру заңы квантилінің кестелік мәні

(i)

(ii)

(iii)

(іv)

I - шынайлық

0,10



18,114

II - күмәнді

0,05



16,151

III - оңтайлы

0,01



12,879

Ескертпе: Мұндағы (i)- өрісі сценарийлер, (ii)- өрісі маңыздылық деңгейі , (iii)- өрісі маңыздылық деңгейіне сәйкес хи квадрат үлестіруінің квантильі (іv)- өрісі сценарийлердің маңыздылық деңгейіне сәйкес хи квадрат үлестіруінің квантиль мәндері.
Бақылау шаманың шынайлы, оңтайлы және күмәнді сценарийлері үшін маңыздылық деңгейі 10%, 5%, 1% бойынша хи кавдрат үлестіру заңы квантилінің мәні
I–шынайылық сценарийінің квантиль мәнін есептейік. В-қосымшасындағы, В.1-кестеге қарау арқылы маңыздылық деңгейі 10% болғандағы еркіндік дәрежесімен қиылысуы бойынша 27-ші ретте тұрған яғни $X$31-ыншы ұяшығында орналасқан мәнге тең болады, яғни 18,114-ге тең. Алынған шешімді Excel (кестелік редактор) фарматында шынайы сценарийінің хи квадрат үлестіруінің квантиль мәні еңгізілетін ($АG$26) бос ұяшығына қондырылды.
II-оңтайлы сценарийінің квантиль мәнін есептейік. В-қосымшасындағы, В.1-кестеге қарау арқылы маңыздылық деңгейі 5% болғандағы еркіндік дәрежесін қиылысуы бойынша 27-ші ретте тұрған яғни $W$31 ұяшығында орналасқан мәнге тең болады, және 16,151-ге тең. Алынған шешімді Excel (кестелік редактор) фарматында оңтайлы сценарийінің хи квадрат квантиль мәні еңгізілетін ($АG$27) бос ұяшығына қондырылды.
III – күмәнді сценарий мәнінде квантиль мәнін есептейік. В-қосымшасындағы, В.1-кестеге қарау арқылы маңыздылық деңгейі 1% болғандағы еркіндік дәрежесін қиылысуы бойынша 32-ші ретте тұрған тұрған яғни $U$31 ұяшығында орналасқан мәнге тең болады, және 12,879-ге тең. Алынған шешімді Excel (кестелік редактор) фарматында күмәнді сценарийінің хи квадрат үлестіруінің квантиль мәні еңгізілетін ($АG$28) бос ұяшығына қондырылды.
8-қадам.Бақылау шамалары үшін бір жақты сенімділік ықтималы (1-α) және еркіндік дәрежесі (ν) бойынша үлестіру заңының квантиль мәнін кестелік талдау([2], 7.1-бөлім, 13 б.; В-қосымша, В.1-кесте, 28-29 б. Қараңыз)
Есептеу барысында хи квадрат үлестіруінің квантилінің кестесінен яғни В-қосымша, В.1-кестеден 5-қадамда есептелінген әр сценарийлерге сәйкес бір жақты сенімділік ықтималы 90%, 95%, 99% болғандағы бақылау шамаларының еркіндік дәрежесі мен қиылысу тұсында орналаласқан сан сценарийлердің хи квадрат үлестіру заңының квантиль мәні болып табылады.
2-кесте
Берілген бір жақты сенімділік ықтималы және еркіндік дәрежесі бойынша хи квадрат үлестіру заңы квантилінің кестелік мәні

(i)

(ii)

(iii)

(іv)

I - шынайлық

0,90



36,741

II - күмәнді

0,95



40,113

III - оңтайлы

0,99



46,963

Ескертпе: Мұндағы (i)- өрісі сценарийлер, (ii)- өрісі бір жақты сенімділік ықтималы , (iii)- өрісі бір жақты сенімділік ықтималына сәйкес хи квадрат үлестіруінің квантильі (іv)- өрісі сценарийлердің бір жақты сенімділік ықтималына сәйкес хи квадрат үлестіруінің квантиль мәндері.
Бақылау шаманың шынайлы, оңтайлы және күмәнді сценарийлері үшін бір жақты сенімділік ықтималы 90%, 95%, 99% бойынша хи кавдрат үлестіру заңы квантилінің мәні
I–шынайылық сценарийінің квантиль мәнін есептейік. В-қосымшасындағы, В.1-кестеге қарау арқылы сенімділік ықтималы 90% болғандағы еркіндік дәрежесімен қиылысуы бойынша 27-ші ретте тұрған яғни $Y$31 ұяшығында орналасқан мәнге тең болады, және 36,741-ке тең. Алынған шешімді Excel (кестелік редактор) фарматында шынайы сценарийінің хи квадрат үлестіруінің квантиль мәні еңгізілетін ($АG$31) бос ұяшығына қондырылды.
II-оңтайлы сценарийінің квантиль мәнін есептейік. В-қосымшасындағы, В.1-кестеге қарау арқылы сенімділік ықтималы 95% болғандағы еркіндік дәрежесін қиылысуы бойынша 27-ші ретте тұрған яғни $Z$31 ұяшығында орналасқан мәнге тең болады, және 40,113-ге тең. Алынған шешімді Excel (кестелік редактор) фарматында оңтайлы сценарийінің хи квадрат квантиль мәні еңгізілетін ($АG$32) бос ұяшығына қондырылды.
IIІ – күмәнді сценарий мәнінде квантиль мәнін есептейік. В-қосымшасындағы, В.1-кестеге қарау арқылы сенімділік ықтималы 95% болғандағы еркіндік дәрежесін қиылысуы бойынша 27-ші ретте тұрған яғни $АВ$31 ұяшығында орналасқан мәнге тең болады, және 46,963-ге тең. Алынған шешімді Excel (кестелік редактор) фарматында күмәнді сценарийінің хи квадрат үлестіруінің квантиль мәні еңгізілетін ($АG$33) бос ұяшығына қондырылды.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   16




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет