Топырақ ТҮзілу қҰбылысының кезеңдері топырақ түзілу процесі
жүктеу/скачать 1,35 Mb. Pdf көрінісі
|
| Биологиялық әрекет
топырақтүзілуде жетекші рөлді атқарады. Жер бетінде топырақтүзілу тіршілік пайда болғалы бері басталды. Тек аналық жыныстардың өсімдік және жануар организмдерімен белгілі бір климат жағдайында ұзақ әрекеттесуі ғана топырақтың оны тау жынысынан ерекшелендіретін өзіндік қасиеттерін жасайды. Өсімдіктер өзінің тіршілік әрекеті барысында органикалық затты синтездеп топыраққа тамыр массасы түрінде, ал беткі бөлігі өлгеннен кейін өсімдік қалдықтары түрінде таратады. Ал микроорганизмдердің әрекетінің арқасында органикалық қалдықтар ыдырап, ондағы бар элементтерді өсімдік сіңіре алатын қосылыстарға біріктіру (синтез) жүреді. Жоғарғы өсімдіктер мен микроорганизмдер кешені ықпалымен әртүрлі топырақ типтері түзіледі. Топырақтағы жануар организмдер де маңызды. Топырақ үңгігіштері топырақты көп рет қопарыстырады да, оның араласуына , аэрациясының жақсы болып, топырақтүзілу үрдісінің жылдамырақ жүруіне септігін тигізеді және өзінің тіршілік қалдықтарымен топырақтың органикалық массасын молайтады. Күн энергиясының таралуы үшін беткейдің экспозициясының мәні зор. Өте көп жағдайда грунт суының топыраққа әсер ету дәрежесі жер бедерінің ерекшеліктерімен айқындалады. ҮГІЛУ, ТОПЫРАҚТҮЗУШІ ЖЫНЫСТАР ЖӘНЕ ТОПЫРАҚТЫҢ МИНЕРАЛДЫ БӨЛІГІ ТОПЫРАҚТҮЗІЛІМНІҢ БИОЛОГИЯЛЫҚ ФАКТОРЛАРЫ ЖӘНЕ ТОПЫРАҚТЫҢ ОРГАНИКАЛЫҚ БӨЛІГІ |