Түпнұсқалар негізінде адам мәселесін экзистенциалдық түсіну туралы сараптамалық шолу
Орындаған: Нәрікбай Н.
Тобы: ҚТӘ-202
Тексерген: Нығметова Ә. Т.
"Экзистенциалды" сөзінің мағынасы
латын сөзінен шыққан экзистенция (existentia) - болу.
Қиындық мынада, ол үшін қазақ тілінде синоним жоқ, сондықтан қарапайым сөздермен экзистенциализм — болмыс философиясы, ал экзистенциалды-болмысқа қатысты.
Экзистенциализм — бұл…
Экзистенциализм-бұл адамның жалпы проблемалары, трагедиялары, эмоциялары бар адамның болуы зерттеу объектісіне айналатын бағыт.
Адам өмірінің трагедиясына қарай қисаю экзистенциализмді "үмітсіздік философиясына"айналдырады. Бұл ХХ ғасырдың Батыс философиясының ең танымал ағымдарының бірі.
Экзистенциалистердің полифониясы әртүрлі, бірақ барлығы негізгі тақырыптарға — адамның болмысына, бостандығына, таңдауына, өліміне, өмірдің мәніне қызығушылықты біріктіреді.
Экзистенциализм Бірінші дүниежүзілік соғысқа дейін жеке философиялық бағыт ретінде қалыптасты және 1960 жылдардың ортасына дейін созылды, ХХ ғасырдың барлық апаттарынан өтті.
Бірақ бұл философияның бастауын XIX ғасырдан Ф. Ницшенің идеяларында, экзистенциализмнің негізін қалаушы деп аталатын Дат ойшылы Серен Кьеркегордың ілімінен іздеу керек.
Бұл экзистенциалды философияның орталық категориясына айналған экзистенция ұғымын шығаратын Кьеркегор.
Ол философия тарихында алғаш рет сұрақ қою арқылы - неге, шын мәнінде, философтар кез — келген нәрсемен айналысады — болмыстың мәні, материяның басталуы, Құдай, әлемді тану, әмбебаптар, ерік-жігер және басқа да бұлыңғыр ұғымдар-бірақ қарапайым адамның өзекті мәселелерінен оның тәжірибесімен, проблемаларымен, қорқыныштарымен мұрнын бұрады?
Кьеркегор философияны қарапайым адамдарға қаратты. Бұдан былай ол адамға ішкі таңдау жасауға, өзін сезінуге, өмір сүруге тұрарлық идея табуға көмектесуі керек.
Экзистенциалды сұрақтардың көркем әдебиет шығармаларында жиі айтылатыны таңқаларлық емес. Мүмкін, бұл философиялық бағыт әдеби шығармада ешкімге ұқсамайтын шығар.
