Тұрсынова Г. Т

Мен жүрсем, жүреді бірге.

Күндіз бәрі қашады,

Түнде аспанды басады.

Оптикалық аспаптар

айқындығын реттеп отырады.

1. 
   Фотоаппараттың объективі қандай рөл атқарады?
   
2. 
   Микроскоп қалай құрылған? Ол не үшін керек?
   
3. 
   Телескоптар қандай мақсатта қолданылады?
   
4. 
   Телескоптың қандай түрлері сендерге таныс?
   

Әуеден күбі түсті, Ертең болар қара тон. Күбінің түбі түсті. Қара тоным аздан соң, Бүгін киген ақ тоным, Болып кетер ала тон.

1..Қызу туғызатын электромагниттік толқындар ... деп аталады.

2..Сондықтан, инфрақызыл толқындарды ... толқындар деп атайды.

3..Қараңғыда көруге мүмкіндік беретін ... мен оптикалық ....

Аспаптың (3) элементінің қара пластинасын спектрдің қызыл ұшына қарай жылжыта қозғағанда,

Ультракүлгін сәуле шығару. Аспап (13) күлгін ұшынан әрі қарай температураның аз да болса жоғарыланғанын анықтайды. Ендеше толқын ұзындығы (14) жарықтың толқын ұзындығынан қысқа электромагниттік толқындар да бар. Оларды ультракүлгін толқындар деп атайды. Ультракүлгін сәуле шығаруды люминесценттеуші (15) жабылған экранның көмегімен байқауға болады. Экранның спектрдің күлгін аймағынан тыс жатқан сәулелер түсетін бөлігі жарық шығара бастайды. Ультракүлгін сәулелердің химиялық активтілігі (16) болып келеді. Ультракүлгін сәулеге фотоэмульсия өте сезгіш келеді. Бұған қараңғыланған үйде фотоқағазға спектрді проекциялау арқылы көз (17) болады. Ультракүлгін сәулелер көру (18) туғызбайды, олар көрінбейді. Бірақ, ол көз торы мен теріге орасан зор әсер етіп, бүлдіреді. Күннің ультракүлгін сәулелері атмосфераның жоғарғы қабаттарында нашар жұтылады.

Ультракүлгін сәулелердің аз мөлшерінің ендік әсері бар. Сондықтан, жас кезде күн көзінде шамалап болу пайдалы: ультракүлгін сәулелер организмнің өсуіне және нығаюына есебін тигізеді. Тері тканіне тікелей әсерінен басқа ультракүлгін сәулелер организмдегі (19) қажетті функциялардың жұмысын жақсартып, орталық нерв жүйесіне әсерін тигізеді. Ультракүлгін сондай-ақ, бактерицидті әсер көрсетеді. Олар ауру туғызатын бактерияларды (20), сондықтан осы (21) үшін медицинада пайдаланылады.

1 А) сәуле В) сәулені С) сәулемен Д) сәуледен	2 А) көрші В) көршілес С) көршімен Д) көршіде	3 А) сезгіштік В) сезімтал С) сезгіш Д) сезді
4 А) күшті В) күш С) күшпен Д)күштірек	5 А) толқындар В) толқын С) толқынды Д) толқынсыз	6 А) қыздырылған В) қыздырылды С) қыздырылмаған Д) қызбаған
7 А) жылу В) жылулық С) жылулықсыз Д) жылумен	8 А) артық В) артығырақ С) артықтау Д) кем	9 А) сәйкес В) сәйкессіздік С) сәйкестендіру Д) сәйкестік
10 А) кептіру В) кептіргіш С) кептірме Д) кептір	11 А) кескін В) кескіндеме С) кескінін Д) кесілген	12 А) мүмкін емес В) мүмкінсіздік С) мүмкін Д) мүмкіндік
13 А) спектрдің В) спектрсіз С) спектрмен Д) спектр	14 А) күлгін В) қызғылт С) қызғылт-сары Д) күлгіндеу	15 А) зат В) затпен С) затсыз Д) затқа
16 А) жоғары В) орташа С) төмен Д) жоғары	17 А) жеткізуге В) жеткізуде С) жеткізуші Д) жеткіз	18 А) бейне В)бейнесін С) бейнесіз Д) бейнесімен
19 А) тіршілікке В) тіршілікте С( тіршілікті Д) тіршілікпен	20 А) жояды В) жойады С) жоймақ Д) жойды	21 А) мақсатсыз В) мақсат С) мақсатқа Д) мақсатта

512-тапсырма. Сәулет және құрылыс, энергетика, физика мамандықтарына қатысты термин сөздерді аударып, топтастырып жазыңыздар және мағынасын түсіндіріңіздер.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17.

Охладитель Покрытие Обратимость Ноложение Толщина Обмотка Спецление Влажность Здвиг Вероятность Кожух Усилие Устройство Упор Наприжение Облучение Обмен

Сәулет және құрылыс ____________________________ ____________________________ Энергетика ___________________________ ___________________________ Физика ___________________________ ___________________________

513-тапсырма. Мәтіннен дара, күрделі көсемшелерді топтап жазыңыздар.

514-тапсырма. Мәтінді мұқият оқып, аударыңыздар. Етістіктің шақтарын анықтаңыздар.