ҚОСЫМША Б
Кесте Б.1 − Туристік саладағы инновациялардың типтері
Түрлі ғалымдар мен ұйымдар бойынша туристік саладағы инновациялардың типтері:
|
Қызметтер саудасы жөніндегі бас келісім (ГАТС)
|
Oslo Manual (2005): Guidelines for collecting & Interpreting Innovation Data.
|
А.М.Хьялагер (2010)
|
В.А. Молчанова (2008)
|
С.В.Валеева
|
В. Абернати, К. Кларк (1985)
|
Өнімдік
|
Өнімдік
|
Өнімдік
|
Өнімдік
|
Архитек туралық
|
Архитектуралық
|
Ұйымдастырушылық (институционалдық)
|
Ұйымдастырушылық (институционалдық)
|
Ұйымдастырушылық (институционалдық)
|
Институционалдық (ұйымдастырушылық)
|
Маркетингтік
|
Маркетингтік
|
Маркетингтік
|
Марке тингтік
|
Процестік (Техноло гиялық)
|
Технологиялық (процесстік)
|
Процестік
|
Тұрақты
|
Басқарушылық
|
Басқарушылық
|
Басқарушылық
|
Ресурстық
|
Ресурстық
|
Революциялық
|
Тұжырым дамалық
|
Тұжырымдамалық
|
Логистикалық
|
Логисти калық
|
Тауаша (нишалық)
|
Бизнес моделінің инновациясы
|
Тауаша (нишалық)
|
Ескерту - Әдебиет негізінде құрастырылған [18, с. 98; 24, p. 465; 25, р. 2; 26, с.66; 28, р. 47; 29, с. 391]
|
ҚОСЫМША В
Кесте В.1 – Туристік саладағы инновацияның сипаттамасы
Атауы
|
Сипаттама
|
1
|
2
|
Өнімдік инновациялар
|
Туристік нарыққа тур, қызмет, өнім түріндегі, сипаттамалары немесе мақсаты бойынша айтарлықтай жақсартылған, туристік нарықта бәсекелестік артықшылық беретін жаңа өнімді енгізу, оның жаңалығы өндірушілерге, жеткізушілерге, тұтынушылар мен бәсекелестерге (туристік нарықтың жаңа сегменттерін игеру, туристік өнімдерді әртараптандыру, электронды гид-нұсқаулық, ұлттық тағамдар бойынша гастрономиялық турлар, мұражайлар бойынша виртуалды турлар) айқын болуы тиіс.
|
Процестік (техноло гиялық) инновациялар
|
Қызмет көрсету процесін өзгерту, туристік қызметтерді әзірлеу, жылжыту және ұсыну процесінде жаңа немесе айтарлықтай жақсартылған технологияларды енгізу сондай-ақ, өнімдік инновацияларымен біріктірілуі мүмкін (жаһандық тарату жүйелері (GDS), қонақ үйді басқарудың интеграцияланған жүйелері, әуе билеттерін броньдау мен сатудың автоматтандырылған жүйелері, электрондық билет ресімдеу, геоақпараттық жүйелер, блокчейн технологиялар, цифрландыру, мобильді технологиялар, онлайн туризм, CRM бағдарламалары, қызметтерді автоматтандыру, экологиялық белсенділік).
|
Басқа рушылық инновациялар
|
Туристік ұйым қызметін ұйымдастырудың неғұрлым тиімді құрылымдары мен тәртібін енгізу, туристік-рекреациялық қызмет субъектілерінің қызметін бақылаудың жаңа нысандары мен әдістерін негіздеу, туристік өнімді өндіру, жылжыту және тұтыну процесіне тартылған барлық тұлғалардың қызметін оңтайландыруға мүмкіндік беретін инновациялар (туристік кәсіпорындардың қызметкерлері, туристік орталықтардың жергілікті тұрғындары, туристер, ынтымақтастықтың жаңа жүйелері).
|
Бизнес-модель инновациясы
|
Тұтынушы үшін оның құны мен құндылығын арттыратын бизнесті жүргізудің жаңа тәсілдері; тұтынушылар мен фирма арасындағы, фирмалар мен қызметтерді өндірушілер арасындағы қатынастарда жаңа тәсілдерді дамыту (туристік қызметтер бойынша өзара есеп айырысу жүйесі).
|
Маркетингтік инновация
|
Мақсатты тұтынушылардың қажеттіліктерін қамтуға немесе белгілі бір уақыт кезеңінде қамтылмаған тұтынушыларды тартуға мүмкіндік беретін баға белгілеуді, туристік өнімді ұсынуды, жылжытуды, төлеуді жетілдіре отырып, жаңа маркетингтік тәсілдерді дамыту, интернет-технологияларды дамыту (тұрақты тұтынушыларға жеңілдікті баға белгілеу, all inclusive сату жүйесі).
|
Ресурстық инновациялар
|
Туризмді ұйымдастыру және жаңа турлар мен қызметтерді дамыту үшін ресурстардың жаңа түрін пайдалану, яғни туристік процеске ресурстардың жаңа түрлерін тарту немесе алдын-ала анықталған қасиеттері мен жаңа мақсатты функциясы бар ресурстар құру (динозавр қалдықтарын қазу АҚШ-тағы Дайносор туристік паркінің негізін қалады,ол жерде археологиялық зерттеулерді көруге мүмкіндік беретін палеонтологиялық мұражай мен турмаршруттар бар. Кубер-Педидегі (Австралия) Опал кеніштері мен кеншілер кенті, Қытайдағы туристер үшін салынған үлкен пандалар қаласы).
|
Тұжырымдамалық инновациялар
|
Туризмнің, туристік қызметтердің жаңа концепцияларын құру және оларды жаңа қызмет көрсету форматтарында жүзеге асыру, саяхат және туризм арқылы өзін-өзі дамытуға ұмтылатын замануи туристерге тән жаңа білімге, жаңа тәжірибеге деген қажеттіліктерді қанағаттандыратын инновациялар (Солтүстік елдерде мұздан қонақүйлер мен мейрамханалар салу (ең танымал — Швециядағы Ice Hotel), Лас-Вегастағы тақырыптық казино қонақ.
|
В.1-кестенің жалғасы
|
1
|
2
|
|
үйлерінің тұжырымдамасы (мысалы, Экскалибур, рыцарьлық турнирлер өткізілген ортағасырлық қамал)
|
Логистикалық инновациялар
|
Жеткізу, тарату жүйелері мен тізбектеріндегі жаңа шешімдер, интеграцияланған ақпараттық жүйелер
|
Институционалдық (ұйымдас тыру шылық) инновациялар
|
туристік ресурстарды қорғау мен пайдалануды жетілдіру үшін қажетті институционалдық сипаттағы ұйымдық құрылымды өзгерту, әр түрлі аумақтық деңгейлерде туризмді ұйымдастырудың жаңа тәсілдері, жаңа туристік-рекреациялық аумақтар құру, туристік саладағы, сондай-ақ туристерге қызмет көрсететін салалардағы реттеудің жаңа ережелері мен жүйелері; туристік жерлерде әкімшілік, жеке сектор және жұртшылық арасында ынтымақтастықтың жаңа жүйелері мен нысандарын құрады, ұйымның бизнес-практикасына жаңа ұйымдастыру әдісін енгізу, сыртқы байланыстар (туристік кластерлер, демалыс аймақтарын және өзге де туристік-рекреациялық аумақтар, туристік бейіндегі одақтар мен қауымдастықтар құру, туристік қызмет тетігін енгізетін заңға өзгерістер енгізу) туроператорлардың қаржылық жауапкершілігі (мысалы, «Туристік Қамқор» корпоративтік қоры).
|
Тұрақты инновациялар
|
Өнімділікті арттыратын жаңа инвестицияларды жылжыту, басшылар мен қызмеркерлерді тиімді жұмыс істеуге үйрету, сапа мен стандарттарды біртіндеп жақсарту.
|
Тауаша инновациялар
|
Бизнестің мүмкіндіктерін пайдалану үшін жаңа кәсіпкерлерді тартуға ықпал ету, фирмаларды жаңа маркетингтік одақтарға кіруге, қолданыстағы өнімдерді жаңа жолмен біріктіруге ынталандыру.
|
Революциялық инновациялар
|
Коммерциялық фирмалар үшін жаңа технологияларды тарату, қызметкерлер құрамын өзгертетін жаңа әдістерді енгізу.
|
Архитектуралық инновациялар
|
Қайта құруды, физикалық немесе заңды инфрақұрылымды қайта анықтауды қажет ететін жаңа оқиғалар мен көрікті жерлерді құру, жедел зерттеулерге негізделген жаңа білімді өңдейтін және тарататын озық тәжірибе орталықтарын құру, туристік қызметті жүзеге асырудың құрылымын, моделін және ережелерін өзгерту.
|
Ескерту - Әдебиет негізінде құрастырылған [18, с. 98; 24, p. 465; 25, р. 2; 26, с.66; 28, р. 47; 29, с. 391]
|
Достарыңызбен бөлісу: |
