Учебных достижений обучающихся методическое пособие

5-
кестенің жалғасы  
1 
2 
3 
4 
кітаптарда 
басты 
оқиғалар 
мен 
ақпаратты  көрсете 
алады;  
•
 
жиі 
кездесетін 
қарапайым  сөздерді 
мәтіндерден  бірден 
танып оқиды; 
•
 
бейтаныс 
сөздердегі  әріптерді, 
дыбыстарды  таниды 
және 
қарапайым 
сөздерді  оқу  үшін 
дыбыс 
туралы 
білімдерін 
пайдаланады; 
•
 
әңгіме мен деректі 
мәтіндерді 
(ақпараттық, 
нұсқаулық, 
т.б) 
мағыналық 
ерекшеліктерін 
түсіне бастайды.  
мағыналық 
ерекшеліктерін 
түсінеді; 
•
 
суретті 
кітаптардағы, 
қарапайым 
әңгімелердегі 
кейіпкерлерді 
анықтайды; 
•
 
сөз 
бен 
сөйлемдерді  дауыс 
ырғағына  келтіріп 
оқиды 
және 
мағынасын 
түсінеді;  
жиі 
кездесетін 
сөздерді 
бірден 
танып  оқиды  және 
әріптерді, 
қарапайым 
сөздерде  дауысты 
және 
дауыссыз 
дыбыстарды 
пайдаланады.  
ортасын  және  соңын 
анықтауды  үйренеді 
және  осы  ойларын 
суреттер 
арқылы 
көрсетеді;  
•
 
қарапайым деректі 
мәтіндердің 
ерекшеліктерін  тани 
бастайды;  
•
 
кітаптың  мазмұны 
көрсетілген  беттен 
ақпаратты 
(бөлімдері, 
тақырыптары, 
беттері) іздеп табуды 
үйрене бастайды;  
жиі 
кездесетін 
сөздерді 
бірден 
танып  оқиды  және 
қарапайым 
жаңа 
сөздерді  оқу  үшін 
дыбысты 
дұрыс 
пайдаланады.  
сұрақтарға 
жауап 
береді;  
•
 
әліпби 
ретімен 
құрылған  мәтіндерден 
(сөздіктер, 
анықтамалықтар, 
бейнелі 
кітаптар) 
ақпараттарды 
табу 
жолын үйренеді; 
•
 
оқыған 
мәтіндері 
бойынша 
кейіпкерлердің 
іс-
әрекетіне,  ақпараттың 
берілуіне  өз  пікірін 
айтады  (не  ұнайды/не 
ұнамайды, себебі...);  
•
 
кітаптың 
мазмұны 
көрсетілген 
беттен 
ақпаратты 
(бөлімдері,тақырыптары
,беттері) іздеп табады;  
жиі  кездесетін  сөздерді 
бірден  танып  оқиды 
және  жаңа  сөздерді 
оқыған  кезде  дыбысты 
сенімді пайдаланады. 
Жазылым  
Оқушылар: 
•
 
әріп  элементтерін 
дұрыс 
байланыстырып, 
үзбей 
жазуға 
дағдыланады;  
•
 
таныс 
дыбыстарды 
қолданып, 
әріп, 
буын, сөз жазады (өз 
есімін, 
дыбыстың 
графикалық 
сызбасын);  
•
 
қарапайым 
әңгімелер  мазмұнын 
белгі, 
суреттер 
арқылы көрсетеді. 
Оқушылар:  
•
 
әріптерді 
анық, 
бірдей  арақашықтықта 
және 
сызықтарды 
үзбей 
дұрыс 
байланыстыра  отырып, 
көркем жазады;  
•
 
жеке  сөздер  мен 
жай 
сөйлемдерді 
сауатты 
жаза 
бастайды;  
•
 
жазылым 
дағдыларын  әңгімені 
жазу 
немесе 
ақпаратты 
көрсету 
үшін  пайдаланады, 
қарапайым 
сөздер 
жазуға талпынады; 
•
 
жазуда 
АКТ-ны 
пайдаланады,  қысқа 
әңгімелер 
мен 
қарапайым  деректі 
мәтіндердің 
айырмашылықтарын 
ескере 
отырып, 
сөздерден  сөйлемдер 
құрап жаза бастайды.  
Оқушылар: 
•
 
сөйлемдерді, 
шағын 
мәтіндерді 
көшіріп, 
көркем 
жазады;  
•
 
жеке  сөздер  мен 
жай 
сөйлемдерді 
сауатты 
жазады, 
грамматикалық 
тапсырмаларды 
(керекті  әріпті  қою, 
буын  қосып,  сөз 
құрап 
жазу) 
орындайды;  
•
 
сөйлемдерде 
шақты 
дұрыс 
қолданып  жазады, 
үлгілер, 
сызбалар, 
суреттер 
қолдана 
отырып,  қарапайым 
мәтіндер 
мен 
сөйлемдер  жазады, 
АКТ-ны қолданады. 
Оқушылар: 
•
 
жазу  жылдамдығын 
арттыра 
отырып, 
көркем, 
сауатты 
жазады;  
•
 
шағын  сөйлемдерді 
есту  арқылы  жатқа 
жазады;  
•
 
мұғалімнің 
көмегімен 
жоспар 
құрастырады 
және 
қарапайым  мәтіннің 
мазмұнын 
жаза 
бастайды;  
•
 
сөйлем  түрлерінің 
тыныс 
белгілерін 
дұрыс қойып жазады; 
•
 
өз 
жұмыстарын 
презентациялауға 
АКТ-ны пайдаланады; 
•
 
қарапайым 
әңгімелер  мен  әдеби 
емес 
мәтіндер 
құрастыруда  сөздерді 
орынды қолданады.  
45 

Орта  мерзімді  жоспарлау  әдетте  мұғалімдер  тобы  немесе  жеке  мұғалім 
арқылы  жүзеге  асады.  Орта  мерзімді  жоспарлау  ұзақ  мерзімді  жоспарлау 
арқылы  анықталған  бағыттарды  нақтылап,  қасқа  мерзімге  әзірленеді.  Орта 
мерзімді  жоспарларында  қойылған  мерзім  аралығына  негізгі  мақсаттар 
дайындалады. Оларда әр тоқсанға немес бөлімге арналған оқыту тақырыптары 
белгіленеді. Ал сағаттарды бөлу мұғалімнің өз қолында [25].  
Орта мерзімді жоспарларда мұғалімдерге сабақты өткізу, тақырыптар мен 
бөлісдер, сабақты оқушыларды ұйымдастыру, сонымен қатар пайдаланылатын 
ресурстар  (интернет,  текстер,  тапсырмалар,  видео-  және  аудиоматериалдар 
және т.б.) бойынша нұсқаулықтар беріледі (6-кесте).  
 
6-
кесте – «Сауат ашу» пәні бойынша орта мерзімді жоспар үлгісі  
«Сауат ашу» пәні Бастауыш мектеп 1-сынып  
1-
бөлім: «Өзім туралы»  
Осыған дейін меңгерілуі тиіс білім  
1-
бөлім үйде/балабақшада алынған білім мен дағдыларға негізделеді. Оқушылар әңгімелер мен 
өлеңдерді, өздерін сипаттауға керек кейбір сөздерді білуі керек.  
Контекст  
Бірінші  бөлім  оқушыларға  бірін-бірі  танып  білуге  мүмкіндік  береді.  Бірінші  бөлім  әлемтану, 
ғылымға  кіріспе  пәндерімен  байланысты.  Бөлімде  дыбыстар  жүйелі  әрі  арнайы  оқытылады, 
дауысты, дауыссыз дыбыстарды ажыратып, графикалық түрде белгілейді. Дыбыстардың айтылу 
ерекшеліктерімен  танысады.  Дыбыстан  буын,  буыннан  сөз,  сөзден  сөйлем  құрауға  және  оны 
сызба  бойынша  оқуға  дағдыланады.  Мұғалімдер  тапсырмаларға  қатысты  әңгімелер,  өлеңдер 
немесе  санамақтар  айтуы  және  оларды  хормен  қайталатуы  арқылы  оқушылардың  үйренуіне 
мүмкіндік беруі керек. Бұл бөлімде жеке бас гигиенасын, өмір қауіпсіздігін, өзінің денсаулығын 
және мектеп ішіндегі қауіпсіздікті сақтау ережелері үйретіледі.  
Қысқаша шолу  
Бұл бөлім  «Менің ұнататын заттарым» деген тақырыптан бастап, үй туралы  ақпаратты ортаға 
салуға  ауысады,  осы  арқылы  оқушыларға  топта,  жұпта  бір-біріне  сұрақ  қоюға  және  жауап 
беруге дағдыланады, бірігіп өлеңдер және әдеби емес мәтіндер құрастыруды бастайды.  
 
Оқу 
бағдарлам
асына 
сілтеме  
Оқу 
мақсаттары  
Ұсынылатын  оқыту 
іс-әрекеттері 
Мұғалімге 
ескертпелер 
(оқыту  әдістемесі 
бойынша) 
Оқыту 
ресурстары 
О6 
Оқу 
түрлері  
Қарапайым 
сөздер 
мен 
сөйлемдерді 
буындап,  тұтас 
әрі дұрыс оқиды.  
Фонетика  
 
 
http://www.
mes-
english.com/
flashcards/fa
mily.php 
(
МК,Ұ)  Дыбыстардың 
анық,  дұрыс  айтылуын, 
әріппен 
белгіленуін 
арнайы,  жиі  қайталап 
отыру қажет. 
Оқушылардың 
дыбыстарды 
меңгеру 
деңгейін, 
буындап 
тұтас,  дұрыс  оқуын 
Бөлімді 
меңгеру 
үшін  дыбыстарды 
жүйелі түрде үйрету 
қажет.  Осы  бөлімде 
А,  Н,  Л,  М,  О,  Т,  У 
дыбыстарын  және 
оларға 
сәйкес 
әріптерді 
үйренуі 
және  әріптен  буын, 
Қазақ 
тілінің 
дыбыстары 
мен 
әріптеріне 
арналған 
ойын 
түрлері 
https://www.
46 

ескеру керек.  
буыннан  сөз  құрап 
оқуға 
жаттығуы 
керек.  Осы  бөлімді 
оқу  үшін  әріптің 
баспа/жазба үлгілері 
жазылған  көлемді 
карточкалар 
дайындау 
қажет. 
Интерактивті 
ойындар 
ойнату 
үшін 
қосымша 
құралдар 
қажет 
болады. 
Мысалы: 
қандай 
да 
бір 
фонемадан 
басталатын  заттар, 
суреттер, т.с.с.  
education.go
v.uk/publicat
ions/standar
d/publicatio
ndetail/page
1/DFES-
00281-2007 
Volina V. 
“ABC for 
fun” 
MOSCOW, 
Prosveschen
ie. 1991. 
http://www.l
abirint.ru/bo
oks/200665/, 
“How teach 
child to 
read?” etc 
Т/А1 
Тыңдалған 
ақпараттың 
мазмұнын 
түсіну 
 
 
Т/А 3 
Тыңдалған 
материалды 
мазмұндау 
 
 
 
Т/А4  
Астарлы 
мағынаны 
анықтау  
 
Өзгелерді 
тыңдайды, 
түсінеді 
және 
сәйкес 
әрекет 
жасай алады. 
 
 
 
 
Тыңдалған 
материалдың 
мазмұнын 
жетекші 
сұрақтардың 
көмегімен  жай 
сөйлемдермен 
айта алады. 
 
 
Түрлі  мазмұнда 
қарым-қатынас 
жасау  үшін  жаңа 
сөздер үйренеді. 
Сұрақ қою  
 
 
(
МК)  Берілген  бөлімді 
өзіңізге  ұнайтын  бір 
затты  көрсетіп,  ол  зат 
сізге 
несімен 
ұнайтынын 
біршама 
дәлдікпен,  жан-жақты 
сипаттаудан бастаңыз.  
(
Ұ)  Оқушыларды  сіз 
ұстаған  зат  бойынша 
көбірек  сұрақ  қоюға 
ынталандырыңыз, 
жетекші  сұрақтардың 
көмегімен  мазмұндауға 
үйрете бастаңыз.  
(
Ж,Қ) 
Оқушыларды 
жұпқа  бөліңіз.  Оларға 
сіздің  затыңыз  туралы 
көбірек  мәліметті  есте 
сақтауды  тапсырыңыз 
және  мұқият  тыңдап 
отырған  оқушыларды 
мадақтаңыз.  
 
 
Тыңдау 
дағдыларын 
бағалаңыз:  
- 
оқушылар  ақпараттың 
бір  немесе  бірнеше 
бөлігін  есте  сақтай 
алды; 
- 
оқушылар  жұппен 
Оқушылар 
үшін 
пайдалы 
болатын 
затты 
анықтап 
алыңыз 
(мысалы, 
ойыншықтар, 
белгілі  бір  жердің 
суреті).  Оқушының 
қызығушылығына 
сәйкес 
келетін 
сөздік 
қор 
мен 
сұрақтар 
үлгісін 
көрсетіңіз.  «Бұл  зат 
сізге  неге  ұнайды? 
Сіз  оны  қайдан 
алдыңыз?», т.б. 
 
Өзіңіз 
оқушылар 
тарапынан  қойылуы 
мүмкін деген кейбір 
сұрақтарды  алдын 
ала  болжап  жазып 
қойыңыз және оның 
ішінде 
қайсысы 
тақырыпты  ашуға 
көмектесетінін 
анықтап, 
сабақ 
барысын 
соған 
сәйкестендіріп 
құрыңыз.  Мысалы: 
Сіз  оны  қашаннан 
бері  ұстап  жүрсіз? 
 
47 

жұмыс  істеген  кезде 
бір-біріне  кезек  беріп 
сөйлей алады.  
Ол  сізге  неліктен 
қымбат? 
т.б. 
Мағыналы 
сұрақ 
қойған  оқушыларды 
мадақтаңыз.  Жақсы 
қойылған 
сұрақтарды 
кейінірек  еске  салу 
үшін 
жазып 
отырыңыз.  
Тақырыпты 
толығырақ 
ашу 
үшін 
әңгімелер, 
өлең-тақпақтар, 
шағын 
ертегілер, 
жұмбақтар 
және 
санамақтар 
айтыңыз.  Бірнеше 
рет 
қайталап 
оқушылардың 
ертегі,  өлең  және 
санамақты  жаттап, 
есте  сақтап  алуына 
және өздері айтуына 
мүмкіндік беріңіз.  
 
 
Т/А 3 
Тыңдалған 
материалды 
мазмұндау 
 
 
 
 
 
Т/А5 
Әлеуметтік 
және 
іскерлік 
ортадағы 
тілдік 
нормалар 
 
 
 
Тыңдалған 
материалдың 
мазмұнын 
жетекші 
сұрақтардың 
көмегімен  жай 
сөйлемдер 
арқылы 
айта 
алады. 
 
 
  
 
 
 
Түрлі 
жағдаяттарға 
байланысты 
қарым-қатынас 
барысында 
сөздік 
қорын 
пайдаланады.  
Ұнататын 
заттарын 
ортаға салу  
 
 
(
Т) 
Оқушыларды 
өздерінің 
ұнататын 
заттарын 
бір-біріне 
көрсетуі  әрі  түсіндіруі 
үшін топқа бөліңіз.  
(Ұ)  Сынып  болып  бір-
біріне 
қоятын 
сұрақтарды 
анықтап 
алыңыз.  
(Ж,Қ) Жұпта бірі-біріне 
ұнататын 
заттары 
туралы  сұрақ  қойып, 
оларға  жауап  береді. 
Бұл 
тапсырманы 
жұптағы  оқушылардың 
орнын 
ауыстыра 
отырып,  бірнеше  рет 
қайталатып 
және 
әрдайым 
қойылған 
сұрақтарды  жетілдіріп 
отыру керек. 
 
Оқушылардың  келесі 
қабілеттерін бағалаңыз: 
•
 
лайықты, 
орынды 
сұрақтар қоюын; 
Оқушыларға 
өздерінің 
жақсы 
көретін 
ойыншықтарын 
немесе 
сүйікті 
жерлерінің 
суреттерін, 
фотоларын 
алып 
келуді тапсырыңыз. 
Фото,  сурет  әкелген 
оқушылар  коллаж 
немесе суретті кітап 
құрастырады.  
Алдында  қойылған 
сұрақтарды 
қайта 
қарап 
шығыңыз. 
Мағыналы 
сұрақтарды  жазып 
алып, 
постер 
ретінде  қабырғаға 
іліңіз. 
Сұрау 
есімдіктерін 
пайдаланыңыз. 
Мысалы:  кім?  не? 
неге? қашан? 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Жазылым 
ретін 
үйрету 
процессі 
туралы 
толығырақ: 
http://www.t
eachfind.co
m/national-
strategies/tea
ching-
sequence-
48 

өзге 
оқушылардың 
қарапайым  сұрақтарына 
жауап беруін.  
Мағыналы/қызықты 
сұрақтар 
қойған 
және 
сұрақтарға 
нақты  жауап  берген 
оқушыларды, 
сонымен 
қатар 
көбірек  қолдауды 
қажет 
ететін 
оқушыларды 
бақылап, 
аты-
жөндерін  белгілеп 
отырыңыз.  
writing-0 
 
Ескерту:  
Бөлім дегеніміз – белгілі бір тақырыпты қамтитын сабақтар жүйесі.  
 
Ұ = ұжымдық жұмыс (сыныппен)  
Т = топтық жұмыс 
Ж = жұптық жұмыс 
Ө = өзіндік жұмыс 
ОТ = оқушының тәжірибесі 
МК = мұғалімнің көрсетуі 
Қ= қалыптастырушы (формативті) бағалау  
 
Қысқа  мерзімді  жоспар  орта  мерзімді  жоспар  негізінде  бір  тақырып 
бойынша  бір  сабаққа  араналып  жасалады.  Қысқа  мерзімді  жоспарлар  пән 
бойынша  сабақ  мазмұнын  жоспарлауға  нақты  әдістемелік  нұсқаулар  береді. 
Қысқа мерзімді жоспарлар ұзық және орта мерзімді жоспарларда бар мақсатқа 
жетуге  қажетті  ресурстарды  пайдаланудың  нақты  тәсілдерін  көрсетеді.  Қысқа 
мерзімді жоспарды немесе сабақ жоспарын орта мерзімді жоспардың соңында 
көрсетілген үлгі бойынша мұғалімнің өзі әзірлейді.  
Сабақтарды жоспарлау мұғалімдерді сабақтардың кімге әзірленгенін, нені 
үйрету керек және қай бағалау әдісін пайдалануға болатыны туралы ойлануға 
жетелейді.  Қысқа  мерзімді  жоспар  сабақ  мақсаттарын,  міндеттерін, 
пайдаланылатын  құралдар  мен  конспект-жоспарларды  қамтиды.  Сабақтың  әр 
бөлігі минут бойынша есептелген болу да мүмкін [27].  
Дәстүр  бойынша,  сабақ  «тұтас,  толық,  уақыты  шектелген,  оқу  жұмысы 
оқушылардың  тұрақты  құрамымен  жүзеге  асырылатын  білім  беру  процесі 
ретінде анықталады.  
Аталған сабаққа мынадай белгілердің жиынтығы сәйкес:  
- 
белгілі білім  беру  (оқыту  және  дамыту)  және  тәрбиелік мақсаттарының 
болуы;  
- 
қойылған мақсаттарға тиісті нақты оқу материалын таңдау;  
- 
қойылған  мақсаттарға  қол  жеткізуге  ықпал  ететін  құралдар  мен  оқыту 
әдістерін таңдау;  
- 
балалардың оқу қызметін ұйымдастыру.  
Қазіргі  заманғы  сабақ  статикалық  емес,  бірақ  «вариативтік»,  үнемі 
дамитын,  ұжымдық-жеке  оқытушы  мен  оқушының  өзара  қарым-қатынастың 
ұйымдастырушылық  формасы  ретінде  қарастырылады.  Сабақ  –  білім  беру 
49 

процесінің  барлық  қатысушыларының  шығармашылық  нәтижесі.  Әрбір 
сабақтың  өз  құрамы  бар  –  қезеңдері,  компоненттері  және  өзінің  анықталған 
құрылысы – құрылымы.  
Сабақтың  сыртқы  құрылымы  сабақтың  (оның  құрамдас  бөліктері) 
кезеңдерінің жүйесі болып табылады.  
Бастауыш  мектептегі  математика  сабағының  құрылымы  мынадай  болуы 
мүмкін:  
I кезең. Сыныпты ұйымдастыру.  
IІ кезең. Бұрын меңгерген білім мен дағдыларды ( қайталау ) өзектендіру.  
IІІ  кезең.  Жаңа  білім  мен  дағдыларды  (жаңа  материалды  оқыту) 
қалыптастыру.  
IV  кезең.  Алған  білім  мен  дағдыларды  (оқу  тапсырмаларды  шешу) 
қолдану.  
V кезең. Сабақтың нәтижелері [27].  
1  сыныпқа  арналған  «Бейнелеу  өнері»  пәні  бойынша  қысқа  мерзімді 
жоспарының үлгісі көрсетіледі.  
 
7-
кесте – Сабақ жоспарының үлгісі  
Сабақтың тақырыбы: Мен өз 
мектебімде нені көре аламын?  
Мектеп:  
Күні:  
Мұғалімнің аты-жөні:  
Сынып:  
Қатысушылар саны:  
Қатыспағандар:  
Оқыту мақсаттары  
- 
қоршаған ортаның кейбір ерекшеліктерін, таныс образдар мен 
формаларын ажырата бастау;  
- 
зерделеу,  жазу,  бақылау,  елестетуды  үйрену  кезінде  өз 
идеялары  мен  сезімдерін  әр  түрлі  тәсілдермен  көрсету  және 
жеткізе білу; 
- 
қоршаған орта және жекелеген формаларды бейнелеу кезінде, 
кеңістік түсінігінің дамуын көрсету;  
- 
көркем  туындылардың  кейбір  сипаттамасын  түсіне  және 
жеткізе білу; 
- 
қажеттілігіне қарай өз жұмысы туралы қарапайым түсініктеме 
жасау; 
 - 
қарапайым  тәсілдер  арқылы  өз  идеялары  мен  сезімдерін 
білдіру және жеткізу үшін, кейбір қоршаған ортадағы визуалды 
элементтерді пайдалану және тануды үйрену.  
 
Сабақ мақсаттары  
Барлық оқушылар:  
•  Сурет,  баспа  сурет  салуда  материалдармен  жұмыс  жасай 
алады; 
•  Нысандар  мен  беттерді  қайта  жасай  отыра,  сызықтарды, 
формаларды, үлгілер мен текстураларды қолданады. 
Оқушылардың көпшілігі: 
•  Сурет  салу  және  баспада  қолданылатын  материалдармен 
мақсатты түрде жұмыс жасай алды  
• Нысандар мен беттердің сапасын ескеріп, шығармашылықпен 
таңдау жасап, сызықтар, формалар, үлгілер  мен текстураларды 
ажыратады және пайдаланады.  
50 

жүктеу/скачать 1,03 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: