-er
-еtis
-dis
-icis
-eris
paries, etis m pes, pedis m vertex, icis m ureter, eris m
-or
-es
-ex
-er
-oris
-еtis
-dis
-icis
-eris
liquor, oris m paries, etis m pes, pedis m vertex, icis m ureter, eris m
Грамматические признаки существительных Ш склонения женского рода и характер основ
Әйелтегінежататынзатесімдердіңграмматикалық белгілері және негіздің ерекшілігі.
ЗатесімнніңIIIсептеу,ортатегініңграмматикалық белгілері және негіздің ерекшілігі.
ГрамматическиепризнакисуществительныхШ склонения среднего рода и характер основ
Атау септік жекеше түр жалғаулары
Ілік септік жекеше түрдің негіз
ерекшелігімен
Мысалдар
Окончание им.пад.ед.ч
Окончание род.п.
Пример
-men
-us
-inis
-oris
-eris
-uris
nomen – nominis corpus – corporis genus – generis
crus – cruris
-men
-us
-inis
-oris
-eris
-uris
nomen – nominis corpus – corporis genus – generis
crus – cruris
-ur
-oris
femur – femoris
-ma
-e
-al
-ut
-ar
-atis
-is
-alis
-itis
-aris
derma – dermatis rete – retis animal – animalis caput – capitis
pulvinar – pulvinaris
-ur
-oris
femur – femoris
-ma
-e
-al
-ut
-ar
-atis
-is
-alis
-itis
-aris
derma – dermatis rete – retis animal – animalis caput – capitis
pulvinar – pulvinaris
Исключенияизправилродасуществительных III склонения
NB! III септеуде жалғауы –е орта тегі латын зат есімідерінен, жалғауы -е әйел тегі ілік септік, жекешеде жалғауы -еs болатын грек зат есімдерін ажырата білу керек.
Мысалы:rete, is n; raphe, es f;
Бұлшықеттердің атқаратын қызметі бойынша атаулары Латын тіліндегі бұлшықеттердің атқаратын қызметі бойынша атаулары екі зат есімнен тұратын сөз тіркесі болып келеді: біріншісі – musculus, i m, екіншісі – қызметі бойынша бұлшықет атауы.
Мысалы: musculus extensor –жазғыш бұлшықет.
Существительные мужского рода: ren, renis m – почка; lien, is m или splen, is m – селезенка.
Существительныеженскогорода: mater, tris f 1) мать; 2) мозговая оболочка; применяется в терминах: dura mater – твёрдая мозговая оболочка, pia mater – мягкая мозговая оболочка; gaster, tris f – желудок
Существительные среднего рода: os, oris n – рот; cor, cordis n – сердце; os, ossis n – кость; tuber, eris n – бугор.
NB!
Следует различать латинские существительные на -е ср. р. III скл. и существительные греческого происхождения на -е ж. р., которые в род. п. ед.ч. имеют окончание -es. Сравните: rete, is п сеть, raphe, es f шов.
musculus abductor
-
мышца, отводящая ...
m. adductor
-
мышца, приводящая
m. buccinator
-
мышца щечная
m. constrictor
-
констриктор (сжиматель)
m. corrugator
-
мышца, сморщивающая
m. cremaster (ēris)
-
мышца, поднимающая яичко
m. depressor
-
мышца, опускающая
m. detrusor
мышца, выталкивающая
m. dilatātor
-
мышца, расширяющая
m. erector
-
разгибатель (позвонка), выпрямитель
m. extensor
-
разгибатель
m. flexor
-
сгибатель
m. levator
-
мышца, поднимающая
m. massēter (ēris)
-
мышца жевательная
m. pronātor
-
пронатор (вращающая внутрь)
m. rotator
-
мышца, вращающая
m. sphincter (ēris)
-
сфинктер
m. supinator
-
супинатор ( вращающая наружу)
m. tensor
-
мышца, напрягающая
Запомните наименования мышц по их функциям:
nom.sing. musculus rotator gen.sing. musculi rotatoris
Латын тілінде бұл атауларға тәуелді зат есімдер ілік септігіне қойылады (қиыспаған анықтауыш).
Мысалы:musculus levator scapulae (Gen. sing.) жауырынды көтеретін бұлшықет.