Учебное пособие для студентов медицинских факультетов Алматы, 2024 г. Ббк


Ер тегі жалғауы: -os, -or, -o, -er, -ex, -es



бет29/103
Дата11.10.2024
өлшемі470,85 Kb.
#147699
түріУчебное пособие
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   103
Байланысты:
ОСНОВЫ МЕД ТЕРМИН ДЛЯ ПЕЧАТИ

Ер тегі жалғауы: -os, -or, -o, -er, -ex, -es:






Окончание
им.пад. ед.ч

Окончание
род.п.

Пример

-os

-oris

flos, floris m

-o

-onis

pulmo, onis m

-or

-oris

liquor, oris m

Атау септік жекеше түр
жалғаулары

Ілік септік жекеше түрдің негіз
ерекшелігімен

Мысалдар

-os

-oris

flos, floris m

-o

-onis

pulmo, onis m



-es

-ex


-er
-еtis
-dis
-icis
-eris
paries, etis m pes, pedis m vertex, icis m ureter, eris m
-or
-es
-ex
-er
-oris
-еtis
-dis
-icis
-eris
liquor, oris m paries, etis m pes, pedis m vertex, icis m ureter, eris m



























































































































































































Грамматические признаки существительных Ш склонения женского рода и характер основ


Әйел тегіне жататын зат есімдердің грамматикалық белгілері және негіздің ерекшілігі.




Окончание
им.пад. ед.ч

Оконч. род.п.

Пример

-s с
гласным

предшествующим







-as

atis

cavitas – cavitatis

-es (равносложные)

-is

pubes – pubis

-is (равносложные)

-is

auris – auris

-is (неравносложные)

-idis

iris – iridis

-us

-udis
-utis

incus – incudis salus – salutis

-s с
согласным
-rs
-ns

предшествующим

-rtis


-ntis

lens – lentis

-x с
гласным
-ix
-ux
-ax

предшествующим

-icis


-ucis
-acis

radix – radicis nux – nucis рax – pacis



-x с
согласным
-nx
-go

предшествующим

-ngis


-ginis



meninx – meningis origo – originis

Атау септік жекеше түр жалғаулары

Gen. sing.

Мысалдар

-s алдындағы дауыстымен







-as

atis

cavitas – cavitatis

-es (тең буынды)

-is

pubes – pubis

-is (тең буынды)

-is

auris – auris

-is (тең емес буынды)

-idis

iris – iridis

-us

-udis
-utis

incus – incudis salus – salutis

-s
алдындағы дауыссызбен
-rs
-ns

-rtis


-ntis

lens – lentis

-x
алдындағы дауыстымен
-ix
-ux
-ax

-icis


-ucis
-acis

radix – radicis


nux – nucis рax – pacis

-x
алдындағы дауыстымен
-nx
-go
-do

-ngis


-ginis
-dinis

meninx – meningis origo – originis latitudo – latitudinis








-do

-io



-dinis

-ionis



latitudo
latitudinis regio – regionis









-io

-ionis

regio – regionis






Зат есімннің III септеу, орта тегінің грамматикалық белгілері және негіздің ерекшілігі.

Грамматические признаки существительных Ш склонения среднего рода и характер основ




Атау септік жекеше түр жалғаулары

Ілік септік жекеше түрдің негіз
ерекшелігімен

Мысалдар







Окончание
им.пад. ед.ч

Окончание род.п.

Пример

-men
-us

-inis
-oris
-eris
-uris

nomen – nominis corpus – corporis genus – generis
crus – cruris




-men
-us

-inis
-oris
-eris
-uris

nomen – nominis corpus – corporis genus – generis
crus – cruris

-ur

-oris

femur – femoris

-ma
-e
-al
-ut
-ar

-atis
-is
-alis
-itis
-aris

derma – dermatis rete – retis animal – animalis caput – capitis
pulvinar – pulvinaris

-ur

-oris

femur – femoris

-ma
-e
-al
-ut
-ar

-atis
-is
-alis
-itis
-aris

derma – dermatis rete – retis animal – animalis caput – capitis
pulvinar – pulvinaris




Исключения из правил рода существительных III склонения

NB!
III септеуде жалғауы –е орта тегі латын зат есімідерінен, жалғауы -е әйел тегі ілік септік, жекешеде жалғауы -еs болатын грек зат есімдерін ажырата білу керек.
Мысалы: rete, is n; raphe, es f;
Бұлшықеттердің атқаратын қызметі бойынша атаулары Латын тіліндегі бұлшықеттердің атқаратын қызметі бойынша атаулары екі зат есімнен тұратын сөз тіркесі болып келеді: біріншісі – musculus, i m, екіншісі – қызметі бойынша бұлшықет атауы.
Мысалы: musculus extensor –жазғыш бұлшықет.

Существительные мужского рода: ren, renis m почка; lien, is m или splen, is m селезенка.
Существительные женского рода: mater, tris f 1) мать; 2) мозговая оболочка; применяется в терминах: dura mater – твёрдая мозговая оболочка, pia mater – мягкая мозговая оболочка; gaster, tris f желудок
Существительные среднего рода: os, oris n – рот; cor, cordis n – сердце; os, ossis n – кость; tuber, eris n – бугор.
NB!




Следует различать латинские существительные на ср. р. III скл. и существительные греческого происхождения на ж. р., которые в род. п. ед.ч. имеют окончание -es. Сравните: rete, is п сеть, raphe, es f шов.


musculus abductor

-

мышца, отводящая ...

m. adductor

-

мышца, приводящая

m. buccinator

-

мышца щечная

m. constrictor

-

констриктор (сжиматель)

m. corrugator

-

мышца, сморщивающая

m. cremaster (ēris)

-

мышца, поднимающая яичко

m. depressor

-

мышца, опускающая

m. detrusor




мышца, выталкивающая

m. dilatātor

-

мышца, расширяющая

m. erector

-

разгибатель (позвонка), выпрямитель

m. extensor

-

разгибатель

m. flexor

-

сгибатель

m. levator

-

мышца, поднимающая

m. massēter (ēris)

-

мышца жевательная

m. pronātor

-

пронатор (вращающая внутрь)

m. rotator

-

мышца, вращающая

m. sphincter (ēris)

-

сфинктер

m. supinator

-

супинатор ( вращающая наружу)

m. tensor

-

мышца, напрягающая



Запомните наименования мышц по их функциям:


nom.sing. musculus rotator gen.sing. musculi rotatoris
Латын тілінде бұл атауларға тәуелді зат есімдер ілік септігіне қойылады (қиыспаған анықтауыш).
Мысалы: musculus levator scapulae (Gen. sing.) жауырынды көтеретін бұлшықет.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   25   26   27   28   29   30   31   32   ...   103




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет