Урок Буквы и звуки. Приветствие


-(y)i, -(y)ı, -(y)u, -(y)ü



бет33/43
Дата03.02.2023
өлшемі0,87 Mb.
#64904
түріУрок
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   43
-(y)i,
-(y)ı,
-(y)u,
-(y)ü


-(y)a,
-(y)e


-da,
-de,
-ta,
-te


Вопросы

Kim?
Ne?

Kimi?
Neyi?

Kime?
Nereye?

Kimde?
Nerede?

Личные
место-
имения

Ben
Sen
O
Biz
Siz
Onlar

Beni
Seni
Onu
Bizi
Sizi
Onları

Bana
Sana
Ona
Bize
Size
Onlara

Bende
Sende
Onda
Bizde
Sizde
Onlarda

Указа-
тельные
место-
имения

Bu
Şu
O
Bunlar
Şunlar
Onlar

Bunu
Şunu
Onu
Bunları
Şunları
Onları

Buna
Şuna
Ona
Bunlara
Şunlara
Onlara

Bunda
Şunda
Onda
Bunlarda
Şunlarda
Onlarda


Исход-
ный
падеж

Сочетание
послелога
-ile с сущ.
и мест.

Аффикс
-ca, -ce

Роди-
тельный
падеж

Окончания

-dan,
-tan,
-den,
-ten


-ile,
-yla,
-yle


-ca,
-ce,
-ça,
-çe


-(n)in,
-(n)ın,
-(n)un,
-(n)ün


Вопросы

Kimden?
Nereden?

Kiminle?
Ne ile?

Kimce?
Nece?
Nasıl

Kimin?
Neyin?

Личные
место-
имения

Benden
Senden
Ondan
Bizden
Sizden
Onlardan

Benimle
Seninle
Onunla
Bizimle
Sizinle
Onlarla

Bence
Sence
Ona göre
Bizce
Sizce
Onlarca

Benim
Senin
Onun
Bizim
Sizin
Onların

Указа-
тельные
место-
имения

Bundan
Şundan
Ondan
Bunlardan
Şunlardan
Onlardan

Bununla
Şununla
Onunla
Bunlarla
Şunlarla
Onlarla


Bunun
Şunun
Onun
Bunların
Şunların
Onların


Урок 8. Сравнительная и превосходная степень прилагательных
Словарь урока
az - мало, немного
çirkin - некрасивый, безобразный
daha - еще
dar - узкий
deniz - море
en - самый
eski - старый
fare - мышь
fazla - более, больше
geniş - широкий
hayvan - животное
hızlı - быстрый
kalabalık - многолюдный
lezzet - вкус
lezzetli - вкусный
mahalle - квартал
nehir - река
pahalı - дорогой
semt - район
şarkıcı - певец, певица
temiz - чистый
tren - поезд
uzun - длинный
ünlü - известный
yaşlı - старый (о возрасте)
yavaş - медленный
yemek - еда
yemek yemek - есть
yer - место
ziyaret etmek - посещать
Сравнительная степень прилагательных
Сравнительная степень в турецком языке передается именем в исходном падеже, а также словами daha «еще», çok daha «гораздо».
Uçak trenden hızlıdır. - Самолет быстрее поезда.
Uçak trenden daha hızlıdır. - Самолёт еще быстрее поезда.
Uçak trenden çok daha hızlıdır. - Самолет гораздо быстрее поезда.
Меньшая степень качества передается словами az «менее», daha az «еще менее».
О senden az çalışkandır. - Он менее старательный, чем ты.
О senden daha az çalışkandır. - Он еще менее старательный, чем ты.
В конструкциях со словами daha, çok daha, az, daha az возможно опущение имени в исходном падеже.
Uçak daha hızlıdır.
Упражнение 8.1. Заполните пропуски (сравнительная степень).

  1. Kedi fareden  büyüktür.

  2. Yusuf, benden  yaşlıdır.

  3. Ben İngilizceyi Türkçeden  iyi biliyorum.

  4. Deniz nehirden  geniştir.

  5. Volvo modeli Şahin modelinden  güzeldir.

  6. Sözlük kitaptan  pahalıdır.


Упражнение 8.2. Заполните пропуски (сравнительная степень).

  1. Bu odada diğeri  iyi çalışırız.

  2. Denizi bura  iyi seyredebilirsiniz.

  3. Sen Ali  iyi Türkçe konuşuyorsun.

  4. Ben sen onbeş santim  uzunum.

  5. Bu otel  temiz bir otel istiyorum.


Превосходная степень прилагательных и наречий
Превосходная степень прилагательных образуется путем постановки слова en «самый» перед качественным прилагательным или наречием.
Bu en iyi ev. - Это самый лучший дом.
О en iyi Türkçe biliyor. - Он лучше всех знает турецкий язык.
En kalabalık ülke Çin’dir. - Китай - самая многолюдная страна.
Упражнение 8.3. Заполните пропуски (превосходная степень).

  1. Ahmet sınıfta  çalışkan öğrencidir.

  2. Burada  güzel ev benimkidir.

  3. Türkçe  kolay ders.

  4. Missisipi  büyük nehirdir.

  5. Tarkan  ünlü şarkıcıdır.


Упражнение 8.4. Ответьте на вопросы на основе предложенных характеристик машин.
A) Şahin 1974 model, 100 km / s - İmpala 1951 model, 135 km / s
B) Volvo 1963 model, 115 km / s - Renault 1969 model, 105 km / s

  1. En hızlı araba hangisi?


  2. En yavaş araba hangisi?


  3. En eski araba hangisi?


  4. En yeni araba hangisi?



Упражнение 8.5. Ответьте на вопросы.

  1. Size göre en ünlü artist kimdir?


  2. Sizin en iyi arkadaşınız kimdir?


  3. Sizin en sevdiğiniz yemek hangisidir?


  4. Sizin en çok sevdiğiniz mevsim hangisidir?


  5. Sizin okuduğunuz en iyi kitap hangisidir?




  1. En hızlı hayvan hangisidir?


  2. En yavaş hayvan hangisidir?


  3. En büyük hayvan hangisidir?


  4. En çirkin hayvan hangisidir?


  5. En güzel hayvan hangisidir?



Упражнение 8.6. Заполните пропуски (сравнительная и превосходная степени).
Bizim ev mahallenin  güzel yerindedir. Bu semtte bizim evden  güzel ev yoktur. Şehrin  büyük çeşmesi,  büyük okulu ve  geniş caddeleri bu mahallededir. Turistler  çok bu semte gelirler. Turistler  temiz ve  lezzetli yemekleri bizim mahallede yerler. Semtimizi  fazla turistin ziyaret etmesini istiyoruz.

ТЕМА: В магазине
Muzun kilosu kaç lira?

çilek - клубника
domates - помидор
elma - яблоко
havuç - морковь
karpuz - арбуз
kavun - дыня
kayısı - абрикос
limon - лимон
muz - банан
patates - картофель
portakal - апельсин
soğan - лук
şeftali - персик
turp - редька
vişne - вишня
Упражнение 8.7. Прочитайте диалог.
— Buyurun beyefendi.
— Meyve ve sebze almak istiyorum.
— Meyvelerim ve sebzelerim çok taze. Yeni geldi. Meyvelerden ne almak istiyorsunuz?
— Bir kilo muz? Iki kilo üzüm ve üç kilo şeftali almak istiyorum. Fiyatları ne kadar?
— Şeftali ve üzüm beş yüz bin lira. Muz ise bir milyon lira.
— Muz kalsın. Çünkü muz çok pahalı. Peki patates ve fasulyenin kilosu kaç lira?
— Patates iki yüz lira. Fasulye ise beş yüz bin lira.
— Iki kilo üzüm, üç kilo şeftali? Iki kilo patates ve bir kilo fasulye verin lütfen!
— Buyurun efendim.
— Teşekkür ederim. Iyi günler!
Fiyatı ne kadar? - Сколько стоит?
Упражнение 8.8. Задайте вопрос к подчеркнутым словам.

  1. Evet, ayva çок pahalı.


  2. Çileğin kilosu bir milyon lira.


  3. Portakal ve vişne almak istiyorum.


  4. Iki kilo ıspanak almak istiyorum.


  5. Hayır, sebzeler taze değil.


  6. Dün meyveler ucuz değildi.



Словообразовательный аффикс -(y)ıcı
Словообразовательный аффикс -(y)ıcı образует существительные, называющие имя деятеля, производящего действие и представлен вариантами -(y)ıcı, -(y)ici, -(y)ucu, -(y)ücü.
Satmak - sat + ıcı - продавец
Binmek - bin + ici - наездник
Dinlemek - dinle + y + ici - слушатель
Almak - al + ıcı - покупатель, принимающий, получающий
Yüzmek - yüz + ücü - пловец
Koşmak - koş + ucu - бегун

Урок 9
Словарь урока
almak - брать, взять
ay - месяц
balık tutmak - ловить рыбу
büyümek - расти
çayır - луг, пастбище
çıkmak - выходить, появляться
çünkü - потому что
dinlemek - слушать
dinlenmek - отдыхать
doğmak - родиться
dönmek - возвращаться
erken - рано
fakir - бедный
geç - поздно
geç kalmak - опаздывать
geçen - прошлый
gelmek - приходить
gitmek - идти, уходить
gol atmak - забивать гол
gülmek - смеяться
hâlâ - все еще
kahvaltı yapmak - завтракать
kuzu - ягненок
mutlu olmak - быть счастливым
oynamak - играть
piknik - пикник
pilav - плов
pişirmek - варить, жарить
sabah - утро
saha - площадка
sohbet etmek - разговаривать, болтать
tavuk - курица
teneffüs - перемена
tutmak - держать
umut - надежда
uyumak - спать
vatan - родина
yerleştirmek - переселяться
Прошедшее категорическое время (-tı/-dı)
Прошедшее категорическое время обозначает завершенные, законченные до момента речи факты прошлого. Чаше всего переводится на русский язык глаголом совершенного вида («сделал», «сказал», «прочитал»), но может называть и действия, соответствующие глаголу несовершенного вида. Прошедшее время может передавать как однократные, так и многократные действия.
Прошедшее время на -tı / -dı обозначает действия, которым сам говорящий был свидетелем.
Образование форм прошедшего времени происходит так: к основе глагола сначала присоединяется ударный аффикс прошедшего времени tı (ti tu tü) или dı (di du dü) в соответствии с законом гармонии согласных, а затем личные аффиксы.
Çalışmak
Ben çalış + tı + m
Sen çalış + tı + n
O çalış + tı
Biz çalış + tı + k
Siz çalış + tı + nız
Onlar çalış + tı + lar
gitmek
git + ti + m
git + ti + n
git + ti
git + ti + k
git + ti + niz
git + ti + ler


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   43




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет