В. Ф. Бырька атындағы өндірістік процестерді автоматтандыру кафедрасы

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ 

МИНИСТРЛІГІ 

ҚАРАҒАНДЫ МЕМЛЕКЕТТІК ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ 

 

 

 

 

 

 

Бекітемін 

Бірінші проректор 

 

  _______________  А.З.Исағұлов 

 

«_____»_______________ 2008ж. 

 

 

 

 

ОҚЫТУШЫ ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК  КЕШЕНІ 

 

«Нақты уақыттың операциялық жүйелері»  пәні бойынша 

 

 

050702 «Автоматтандыру және басқару» мамандық студенттеріне арналған 

 

 

Электрмеханикалық факультет 

 

В.Ф.Бырька атындағы өндірістік процестерді автоматтандыру кафедрасы 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2008 

 Кіріспе 

 

Оқытушы пәнінің оқу-әдістемелік кешені: 

ӨПА кафедра аға-оқытушысы Паршина Галина Ивановнамен 

ӨПА кафедра аға оқытушысы Телбаева Шынар Зарыкбековнамен  даярланды.. 

 

 

 

               ӨПА            кафедра мәжілісінде талқыланды 

    (кафедра атауы)  

 

Хаттама №     20    "   24     "      06        2008 ж. 

 

ӨПА кафедра меңгерушісі 

проф.,т.ғ.д.  _______________    Брейдо И.В.         «____»____________2008ж. 

 

    (қолы) 

 

 

 

 

 

ЭМФ                 факультетінің әдістемелік бюросымен мақұлданды 

        (факультет атауы) 

 

Хаттама №    10     "   28     "      06       2008 ж. 

 

Төраға     _______________    Үмбеталин Т.С.      «_____»____________2008ж. 

                           (қолы) 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1 Оқу жұмыс бағдарламасы 

 

1.1 Оқытушы жайлы мәлімет және байланыс ақпараттары  

Паршина Галина Ивановна, ҚарМТУ  ӨПА кафедра аға-оқытушы. 

Телбаева Шынар Зарыкбековна ҚарМТУ  ӨПА кафедра аға-оқытушы. 

В.Ф.Бырька  атындағы  ӨПА  кафедра  ҚарМТУ  бас  корпусында,131  аудиторияда 

орналасқан,байланыс  телефоны  56-51-84 (кафедра), 56-53-25 (4 корпус 107 

ауд.),оқытушы электрондық мекені: 

galin@kstu.kz

 

 

1.2

 

Пәннің сыйымдылығы 

Сабақ  түрі 

байланыс сағаттар саны 

Семестр

 

Кредит

 саны

 

дәрістер 

тәжірибие

лік 

сабақтар

зертханал

ық 

сабақтар

СОДЖ 

сағатының

саны 

барлық 

сағат 

саны

СДЖ 

сағаты

ның 

саны  

Барлық 

сағат 

саны  

Бақылау 

түрі 

5 2  15 

- 

15 

30 

60  30  90 емтихан

 

1.3

 

Пәннің сипаттамасы 

«Нақты  уақыттың  операциялық  жүйелері»  пәні 050702 "Автоматтандыру  және 

басқару"  мамандық  студенттері  үшін  негізгі  пәндердің  бірі  болып  табылады,  мамандық 

оқу жоспарына сәйкес компонент саны бойынша таңдау кіргізілген. 

 

1.4

 

Пәннің мақсаты 

«Нақты уақыттың операциялық жүйелері»  пәнін оқыту мақсатына даму тарихы, 

НУОЖ-нің топталуы (классификациясы) және НУОЖ-нің негізгі ерекшеліктері, қазіргі 

НУОЖ –нің құрылу ерекшеліктері және осы білімді НУОЖ басқармасымен жұмыс 

істейтін әр түрлі мақсаттағы қосымшаларды жобалау кезінде қолдануды оқыту жатады. 

 

1.5

 

Пәннің міндеті 

Пәннің  міндеті:маманда  қатаң  негізгі  білімді,  жоғарғы  математикалық  мәдениетті 

және    тәжірибиелік  бейімділікті,  өндірістік  қызметті  сәтті  жүргізуге  жеткілікті  және 

қажетті  жаңа  білімді  өзіндік  игеруге  мүмкіндік  беретін  НУОЖ  басқармасымен    жұмыс 

істейтін  қосымшаларды  жобалау  және  инженерлік  есептерді  есептеуоблысындағы 

жетістіктерді қалыптастыру жатады. 

Берілген пәнді оқу нәтижесінде студент келесіні игеру керек: 

Мағұлмат  алу:    Нақты  уақыттағы  ҚЕЭМ-да  технологиялық  комплекстерді 

автоматизациялау  жүйесін  жобалау  кезінде  әр  түрлі  операциялық  жүйенің 

функциональды  мүмкіндіктері  мен  критерияларын  (өлшемдерін)  таңдау,  технологиялық 

процестерді  автоматтандыру  жүйесін  жобалау  үшін  арналған  программалау  тілінің 

функциональды мүмкіндіктері туралы 

Білу  керек:    Нақты  уақыттағы  операциялық  жүйенің  құрылымын,  негізігі  құрылу 

құрылым  принциптерін,  қолдану  облысын,  сонымен  қатар  мамандандырылған 

программалау тілінің басты мүмкіндіктері. 

Істей  білу:  Нақты  уақыттағы  жүйелер  мен  процестер  үшін  нақты  уақыттағы 

жүйелердегі қолданбалы есептерді программалау 

       Тәжірибиелік  бейімділікті  жию:  Қазіргі  заманғы  НУОЖ  мен  программалау  тілі 

базасындағы  технологиялық  кешендерді  басқару  және  бақылау  жүйесін  жобалау 

есептерін шешу үшін 

 

 

 

1.6

 

Бастапқы реквизиттер 

Берілген 

пәнді 

оқу 

үшін 

келесі 

пәндерді 

 

меңгеру 

керек(бөлімдерді(тақырыптарды)нұсқаумен): 

 

Пән 

Бөлімдердің(тақырыптардың)атауы 

1. Информатика 

 

ПЭВМ архитектурасы, 

Windows  операциялық жүйелері. 

Бағдарламалаудың негізі 

 

1.7

 

Соңғы реквизиттер  

"Нақты уақыттың операциялық жүйелері" пәнін оқу кезіндегі алынған білім келесі 

пәндерді меңгеру кезінде қолданылады: ақпараттық технологиялар, автоматтандырылған 

жобалау жүйелері, басқару жүйесіндегі микропроцессорлық кешендер, технологиялық 

процестерді қолайлы басқару, SCADA - жүйелері 

 

1.8

 

Пәннің мазмұны 

1.8.1

 

Сабақтың түрлері және еңбек сыйымдылығы бойынша пәннің мазмұны 

Сабақ түрлері бойынша еңбек сыйымдылығы, 

сағ 

Бөлімнің аты 

Дәріс-

тер 

тәжірбие

лік 

зертхана

лық 

СОДЖ СДЖ

 1 НУОЖ-нің басты түсініктері мен 

анықтамалары. НУОЖ мен жалпы 

қолданыстағы ОЖ-нің айырмашылықтары. 

НУОЖ құрылу ерекшеліктері. Нақты 

уақыт механизмдері 

 

 Дәріс 1. НУОЖ-нің басты түсініктері мен 

анықтамалары. НУОЖ мен жалпы 

қолданыстағы ОЖ-нің 

айырмашылықтары 

 Дәріс 2. НУОЖ құрылу ерекшеліктері. 

Нақты уақыт механизмдері. НУОЖ-ның 

қолдану аясы 

 

3 -  5 10 

10 

2  UNIX ОЖ 

 

Дәріс 3. UNIX ОЖ. Жүйенің 

ерекшеліктеріне жалпы шолу 

 

Дәріс 4.  UNIX ОЖ. Файлдық жүйе. 

Желілік өзара әсерлесулердің базалық 

механизмдері. Жадыны басқару. 

Дәріс 5. UNIX ОЖ-дегі процестер мен 

тізбектерді , енгізу/шығаруды басқару 

 

6 -  5 10 

10 

3 Windows NT. «Классикалық» және 

объекті-бейімделген НУОЖ.  

 

Дәріс 6.  Windows NT. Басты 

сипаттамалары.  Windows NT ОЖ НУОЖ 

ретінде.  Windows NT ОЖ үшін нақты 

уақыт кеңейтілулері 

6 -  5 10 

10 

Сабақ түрлері бойынша еңбек сыйымдылығы, 

сағ 

Бөлімнің аты 

Дәріс-

тер 

тәжірбие

лік 

зертхана

лық 

СОДЖ СДЖ

 Дәріс 7. «Классикалық» және объекті-

бейімделген НУОЖ. 

 

БАРЛЫҒЫ: 

15 -  15 30 

30 

 

1.9 Негізгі әдебиет тізімі 

1.

 

А.В.Гордеев,  А.Ю.Молчанов.  Системное  программное  обеспечение. — "Питер", 

2002. — 736с. 

2.

 

Мартин ДЖ. Программирование для вычислительных систем реального времени. 

Пер. с англ. Изд-во "Наука", 1975.- 360с. 

3.

 

Кристиан К. Введение в операционную систему Unix: пер. с англ. — М. Финансы 

и статистика, 1985. – 360с. 

4.

 

Робачевский А.М., Немнюгин С.А., Стесик О.Л. Операционная система Unix. 2-е 

изд.– СПб.: БХВ – Петербург, 2005. – 635с.  

5.

 

Соломейчук В.Г. Linux. Экспресс курс. – СПб.: БХВ – Петербург, 2005. – 277с. 

6.

 

Стахнов А.А. Linux. Научное издание. 2-е изд. - СПб.: БХВ – Петербург, 2005. – 

944с. 

7.

 

Зыль С.Н. Операционная система реального времени QNX: от теории к практике. 

2-е изд., перераб. доп. – СПб.: БХВ – Петербург, 2004. – 191с. 

8.

 

Тенанбаум  Э.  Современные  операционные  системы.  пер.  с  англ. 2-е  изд. – М.: 

СПБ.: Нижний Новгород: Питер, 2005. – 1037с.  

9.

 

Олифер  В.Г.  Олифер  Н.А.  Сетевые  операционные  системы.  М.:  СПБ.:  Нижний 

Новгород: Питер, 2006. – 538с. 

10.

 

Грибанов  В.П.,  Дробин  С.В.,  Медведев  В.Д.  Операционные  системы. - М.: 

Финансы и статистика, 1990. - 239 с. 

11.

 

Дейтел  Х.М.,  Чофнес  Р.Д.  Операционные  системы.  пер.  с  англ. – М.:  БИНОМ, 

2006. – 704с. 

12.

 

Культин  Н.Б. Delphi 5. Программирование  на Object Pascal. — СПб.:  ВНV — 

Санкт-Петербург, 1999.— 446 с., ил. 

13.

 

Культин  Н.Б.  Основы  программирования  в Delphi 7. — СПб.:  БХВ — Санкт-

Петербург, 2005.— 598 с., ил. 

14.

 

Климова  Л.М. Delphi 7.Основы  программирования.  Решение  типовых  задач. 2-е 

изд. доп. – М.: Кудиц-Образ, 2005. – 480с. 

15.

 

Дарахвелидзе П.Г., Марков Е.П. Программирование в Delphi 7. -  СПб.: БХВ —

Петербург, 2005.— 781 с. 

16.

 

Бобровский С.И. Delphi 7. – М.: СПБ.: Нижний Новгород: Питер, 2005. – 735с.  

17.

 

Кузменко  В.Г. Visual Basic 6: самоучитель. 3-е  изд. - М.:  ООО  «Бином-Пресс», 

2005. – 400с. 

18.

 

Михаэль Райтингер, Геральд Муч. Visual Basic 6: полное руководство пер. с нем. 

— К.: Издательская группа ВНV, 2000. — 720 с. 

19.

 

Роман  С. Visual Basic. Библиотека WIN 32 API. пер.  с  англ. – М.:  ДМК  Пресс, 

2005. – 476с. 

20.

 

Курилович В. Visual Basic. – М.: СОЛОН-Пресс, 2005. – 383с. 

21.

 

Пахомов  Б.И.  С/С++  и Borland C++ Builder для  начинающих. - СПб.:  БХВ  —

Петербург, 2006.— 628с. 

22.

 

Культин Н.  C++ Builder в задачах и примерах. - СПб.: БХВ —Петербург, 2005.— 

327с. 

23.

 

Лифты.  Учебник  для  вузов/  Под  общей  ред.  Д.П.  Волкова – М.:  изд-во  АСВ 

1999.-480с. с ил. 

24.

 

Полковников В.С. и др. Монтаж лифтов. Учебник для сред. Проф.–тех. училищ. 

Изд. 3-е, перераб. и доп. – М.: Высшая школа 1986. –304с. с ил. 

 

1.10 Қосымша әдебиеттер тізімі 

1.

 

Партыка  Т.Л.,  Попов  И.И.  Операционные  системы,  среды  и  оболочки.  М.: 

ФОРУМ: ИНФРА-М, 2005. – 399с. 

2.

 

Соловьев Г.Н., Никитин В.Д. Операционные системы ЭВМ. - М.: Высшая школа, 

1989.-255 с. 

3.

 

Дейтел Г. Введение в операционные системы. В 2-х т. Т.1. - Пер с англ. - М: Мир, 

1987. - 359 с. 

4.

 

Операционная  система  реального  времени  QNX Neutrino 6.3. Системная 

архитектура.  пер.  с  англ./  гл.  ред.  Е.  Кондукова.  – М.: СПБ.:  Нижний  Новгород:  Питер, 

2006. – 336с. 

5.

 

Зыль С.Н. QNX momentics. Основы применения. – СПб.: БХВ – Петербург, 2005. 

– 255с.  

6.

 

Болл Б., Хойт Д. Red Hat Linux.8/9. Настольная книга пользователя. пер. с англ. – 

М.: СПб.: Киев: DiaSoft, 2005. – 921с. 

7.

 

Цилюрик  О.,  Горшко  Е. QNX/UNIX. Анатомия  параллелизма. – СПб.:  М.: 

Символ, 2006. – 287с.  

 

1.11 Студенттердің білімін бағалау өлшемі  

Пән  бойынша  емтихандық  баға  шекаралық  бақылаудың  максималдық  үлгерім 

көрсеткіштерінің  сомасы (60% дейін)  және  қорытынды  аттестация  (емтиханнан) (40% 

дейін) түрінде анықталады және кестеге сай 100% дейін маңыздылықты  құрайды. 

Әріптік жүйемен бағалау 

Балдар %-дық мазмұны

Дәстүрлі жүйемен бағалау 

А 

4,0 

95-100 

А- 

3,67 

90-94 

Өте жақсы 

В+ 

3,33 

85-89 

В 

3,0 

80-84 

В- 

2,67 

75-89 

Жақсы 

С+ 

2,33 

70-74 

С 

2,0 

65-69 

С- 

1,67 

60-64 

D+ 

1,33 

55-59 

D 

1,0 

50-54 

Қанағаттанарлық 

F 

0 

0-49 

Қанағаттанғысыз 

 

Шекаралық  бақылау 5-ші,10-шы,15-ші  оқу  апталарында  өткізіледі  және  келесі 

бақылау түрлерінен қалыптасады: 

Академиялық оқу мерзімі, апта 

Бақылау

 түрі

 

%-

дық

 

мазмұны

 

1 2  3  4

5 6 7

8 9

10

11 12 13 14

15

Барлығы

, % 

Сабаққа 

қатысу 

15 1 

1 

1 

1

1 1 1

1 1

1 1 1 1 1 1 15

Лаб. 

жұмыст

ар 

20  

3 

 

3

 3  3   3      5 20

СОДЖ 10  

 

2 

 

 2    2

   2  2  10

Модуль 15      5       5     5 15

Емтихан 40         

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 40

Барлығы 100  1 4 3 4

6 6 1

4 3

6 5 2 1 3 11

60

 

1.12 Саясат пен процедуралар  

"Нақты  уақыттың  операциялық  жүйелері"  пәнін  оқығанда  келесі  ережелерді 

орындауды сұраймын: 

1. Сабаққа кешікпеу . 

2.  Орынды  себептерсіз  сабақты  жібермеу,ауырған  жағдайда  анықтама  көрсету,  басқа 

жағдайларда түсіндірме хатты ұсыну. 

3. Дайын болу: дәріс сабақтарында өткен дәріс материалдарынан, СОДЖ-да қойылған 

сұрақтардан,  лабораторлық  сабақтарда – мақсатарды    және  ағымды  жұмыстың  жүрісін 

білу . 

4.  Дәріс  конспекттерін  ұқыпты  жүргізу,  КарМТУдың  ережелері  мен  талаптарына 

сәйкес лабораторлық жұмыстарды жасау . 

5. Оқу барысына активті қатысу. 

6. Курстастарға және оқытушыларға шыдамды, ашық, шын көңілді және тілектес болу. 

 

1.13 Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілгені  

Дана саны 

Автордың 

аты-жөні 

Оқу-әдістемелік әдебиеттің 

атауы 

Баспа,басылым 

жылы 

кітапхан

адағы 

кафедрад

ағы 

Негізгі  әдебиеттер: 

А.В.Гордеев, 

А.Ю.Молчанов

. 

Системное программное 

обеспечение. 

"Питер", 2002. — 

736с. 2 

- 

Мартин ДЖ. 

Программирование для 

вычислительных систем 

реального времени. 

Пер. с англ. Изд-

во "Наука", 1975.- 

360с. 

1 - 

Кристиан К. 

Введение в операционную 

систему Unix: пер. с англ. 

М. Финансы и 

статистика, 1985. 

– 360с. 

13 - 

Робачевский 

А.М., 

Немнюгин 

С.А., Стесик 

О.Л. 

Операционная система Unix. 2-

е изд. 

СПб.: БХВ – 

Петербург, 2005. – 

635с. 5 

- 

Дана саны 

Автордың 

аты-жөні 

Оқу-әдістемелік әдебиеттің 

атауы 

Баспа,басылым 

жылы 

кітапхан

адағы 

кафедрад

ағы 

Соломейчук 

В.Г. 

Linux. Экспресс курс. 

СПб.: БХВ – 

Петербург, 2005. – 

277с. 

1 - 

Стахнов А.А. Linux. 

Научное издание. 2-е 

изд. 

СПб.: БХВ – 

Петербург, 2005. – 

944с. 

4 - 

Зыль С.Н. 

Система реального времени 

QNX: от теории к практике. 2-е 

изд., перераб. доп. 

СПб.: БХВ – 

Петербург, 2004. – 

191с. 

6 - 

Тенанбаум Э.  Современные операционные 

системы. пер. с англ. 2-е изд. 

М.: СПБ.: Нижний 

Новгород: Питер, 

2005. – 1037с. 

1 - 

Олифер В.Г. 

Олифер Н.А. 

Сетевые операционные 

системы. 

М.: СПБ.: Нижний 

Новгород: Питер, 

2006. – 538с. 

1 - 

Грибанов В.П., 

Дробин С.В., 

Медведев В.Д. 

Операционные системы. 

М.: Финансы и 

статистика, 1990. - 

239 с. 

15 - 

Дейтел Х.М., 

Чофнес Р.Д. 

Операционные системы. пер. с 

англ. 

М.: БИНОМ, 

2006. – 704с. 

15 - 

Культин Н.Б. Delphi 

5. 

Программирование на 

Object Pascal. 

СПб.: ВНV — 

Санкт-Петербург, 

1999.— 446 с., ил. 

6 - 

Культин Н.Б. 

Основы программирования в 

Delphi 7. 

СПб.: БХВ — 

Санкт-Петербург, 

2005.— 598 с., ил. 

6 - 

Климова Л.М.   Delphi 7.Основы 

программирования. Решение 

типовых задач. 2-е изд. доп. 

М.: Кудиц-Образ, 

2005. – 480с. 3 - 

Дарахвелидзе 

П.Г., Марков 

Е.П. 

Программирование в Delphi 7.  СПб.: БХВ —

Петербург, 

2005.— 781 с. 

2 - 

Бобровский 

С.И. 

Delphi 7. 

М.: СПБ.: Нижний 

Новгород: Питер, 

2005. – 735с. 

3 - 

Кузменко В.Г.  Visual Basic 6: самоучитель. 3-е 

изд. 

- М.: ООО 

«Бином-Пресс», 

2005. – 400с. 

3 - 

Михаэль 

Райтингер, 

Геральд Муч. 

Visual Basic 6: полное 

руководство пер. с нем. 

К.: Издательская 

группа ВНV, 

2000. — 720 с. 

3 - 

Роман С. Visual 

Basic. 

Библиотека WIN 

32 API. пер. с англ. 

М.: ДМК Пресс, 

2005. – 476с. 

5 - 

Курилович В. Visual 

Basic. 

М.: СОЛОН-

Пресс, 2005. – 

383с. 

5 - 

Пахомов Б.И.  С/С++ и Borland C++ Builder 

для начинающих. 

СПб.: БХВ —

Петербург, 

2006.— 628с. 

2 - 

Дана саны 

Автордың 

аты-жөні 

Оқу-әдістемелік әдебиеттің 

атауы 

Баспа,басылым 

жылы 

кітапхан

адағы 

кафедрад

ағы 

Культин Н.   

C++ Builder в задачах и 

примерах. 

СПб.: БХВ —

Петербург, 

2005.— 327с. 

2 - 

Қосымша әдебиеттер 

Партыка Т.Л., 

Попов И.И. 

Операционные системы, среды 

и оболочки. 

М.: 

ФОРУМ: 

ИНФРА-М, 2005. 

– 399с. 

1 - 

Соловьев Г.Н., 

Никитин В.Д. 

Операционные системы ЭВМ.  М.: 

Высшая 

школа, 1989.-255 

с. 

25 - 

Дейтел Г. 

Введение в операционные 

системы. В 2-х т. Т.1. 

Пер  с  англ. - М: 

Мир, 1987. - 359 с. 

1 - 

гл. ред. Е. 

Кондукова.   

Операционная система 

реального времени  QNX 

Neutrino 6.3. Системная 

архитектура. пер. с англ. 

М.: 

СПБ.: 

Нижний 

Новгород:  Питер, 

2006. – 336с. 

1 - 

Зыль С.Н. QNX 

momentics. 

Основы 

применения. 

СПб.: 

БХВ – 

Петербург, 2005. 

– 255с. 

4 - 

Болл Б., Хойт 

Д. 

Red Hat Linux.8/9. Настольная 

книга пользователя. пер. с англ.

М.:  СПб.:  Киев: 

DiaSoft, 2005. – 

921с. 

2 - 

Цилюрик О., 

Горшко Е. 

QNX/UNIX. Анатомия 

параллелизма. 

СПб.: М.: Символ, 

2006. – 287с. 

1 - 

 

2. Пән бойынша тапсырмаларды  орындау және тапсыру кестесі  

Бақылау 

түрі 

Тапсырманың мазмұны 

мен міндеті 

Ұсынылат

ын әдебиет

Орындалу 

уақыты, 

сағ 

Бақылау 

формасы 

Тапсыру 

уақыты

Зертханал

ық жұмыс   

№ 1 

Көтерме орнатудың 

программалық 

имимтаторын жасау. 

Көтерме орнату 

құрылғылары жұмысымен 

танысу. Компонент жұмысы 

мен оның қасиеттерін 

зерттеу.  

12-24 2 

Лаборатор

-лық 

жұмыс 

бойынша 

есеп  

Оқудың 

2-ші 

аптасы 

 

Зертханал

ық жұмыс   

№ 1