Ва а. Т.,До зы баев м д. 71 Бошанов а д., К. Ул-мухаммед м. А., Мэжитов с. Ф. бас ре сагадиев к. , Токаев ц. К., Т0лепбаев б. А., Туймебаев ж д
жүктеу/скачать 63,86 Mb. Pdf көрінісі
|
Байпақов. Қозыбаев Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін)
| y K iM er ri
колдандар. Азык-тулж пен майдандагы б1здщ жумысшылар мэселеа бойынша OKUierri министр- лжке колдау корсетпндер. Халыктьщ n iK ip iH жария етшотырындар...».6 Yвдеу кызметпн непзп уш багыты бойынша арнайы максат койганын андау киын емес. Олар: • саясаттагы басты орын жалпыресейлж мэселелерш жэне 6 i p i H n i i кезекте билж пен елдщ болашак курылысы туралы мэceлeнi камтуга тШе (жана уиметке колдау корсету, уран — «демократиялык республика»); • отырыкшылар мен кешпел1 елдщ мудделерш есепке ала отырып, жер мэселеа кешенш тездетш кун T9pTi6iHe кою кажет; • Курылтай жиналысынын сайлауына, халыкты 6ip тудын астына топтасуга, бурынгы багыныштылык пен карангылыкты жоюга мыктап эзipлeнy талап етшед1 («Ешюмнен корыкпаныздар...»). Ж ергш кп жерлерде казак жэне мусылман халыктары комитетгершщ жуйесш куру мэселеа бойынша едэу1р белсецщ жумыстар журпзиш. Нау- рыз бен ceyipfliH 6ipiHini жартысы аралыгында бул комитеттер ic жуз1нде букш Казакстан аумагын камтыды жэне съездер OTKi3in, онда жогарыда аталган 15 казак кайраткерлершщ ундеуше TyciHiK бере^н кужаттар каралды. Казак комитеттер! Уакытша уюметке халыктын езектп жалпыулттык мудделерш усынуга жэне оларды табандылыкпен коргауга тырысатын демократиялык багыттагы когамдык уйымдар екещн керсетп*. Ундеу авторларынын 6ip б е л т М емлекетпк Думанын M ym eci И. А. Ахтямовтын шакыруымен Петроградка мусылмандар кецесше келщ. Оган Казакстаннан Н. Курбангалиев, Э.Н. Бекейханов, А. Кенжин, Ж. Сейдалин, М. Дулатов жэне М. Боштаевтар катысты. П ш р алысудан кейш мусылман уйымын уйлестгретш орталык мусылман бюросын куру жэне Буюлресешпк мусылмандар съезш шакыру кажет деп тапты.7 * К азак ком итеттерш щ уйымдасуы мен олардын накты кызметтер1 туралы дэМрек б ш п щ з келсе, К. Н урпейю овтщ «Алаш Ьам Алашорда...* атты ен б е п н караны з. 92— 114-беттер. Кенеске катысушылардын басым кепиплш упт-насихат жумыстарын журпзу ушш б 1 рдён тукан влкелерше журш кето. Э. Н. Бекейханов конституциялык-демократиялык партиянын VII съезшщ (25—28 наурыз, 1917 жыл) делегаты ретшде Петроградта аялдап калды. Бул партиянын саяси багыты Уакытша ук!метп толыгымен колдауды, «жауды толык жэне тупкшктч жешп шыкканша согысты жалгастыра берудЬ, Курылтай жиналысынын тугырнамасында аграрлык жене Улттык меселелерд1 шешуда аныктап бердь Казак халкына усынылган либералдык улттык-демократиялык коз- галыс багдарламасынын салыстырмалы турде устамды болуы жене осы козгалыс кесем1н1н кадеттер партиясынын басшыларымен бурыннан келе жаткан байланыстары Бекейхановты кадеттер партиясы ОК-нщ курамына KipyiH камтамасыз етп, ал бул сол кездеп жагдайда кажетп билж теттн е улттык козгалыс басшылыгынын кол жетюзумне бцзден жол ашты, жана жагдайда езш керсетуге мумкшдж тугызды. Кеп кеппкпей Э.Н. Бекей ханов Торгай облысы бойынша Уакытша ук1меттщ комиссары болып тагайындалды. Сел кей1шрек М. Тынышбаев, одан сон Мустафа Шокай Уакытша уюметтщ Турюстан комитетшщ курамына енпзш й. Жанша Досмухамедов, Халел Fаббасов, Жакып Акбаев, Асфендияр Кенжин, Эз1мхан Кенесарин жене казак халкынын кейб1р баска да екшдер1 Казакстан мен Турюстаннын б1ркатар уездер1 мен калаларындагы уакытша ук1метг1н аткарушы органдарынын курамына Kipfli. Осыдан кей1н коз- галыстын кадеттермен жакындыгы идеологиялык жагынан гана куш алып коймай, ездершщ саяси багытын icKe асыруына да колайлы жагдай тугызды, казактын улттык козгалыс кесемдер1 Кенестерге онын идеялык- саяси багыты мен ic-кимылына баскаша карай бастады. Алайда бул кешн Казакстаннын улттык-демократиялык козгалысын аса курдел1 жагдайга тап кылды, ейткен1 ол Кенестерд1н айналасына шогырланган тенкер1ст1к- демократиялык топтардан ipreciH дереу аулак салган болатын, онын успне белпл1 мелшерде олармен niKip кактыгысына барып калган еда. Казакстаннын облыстары мен уездершдеп У акытша ук1метт1н ceHiMfli •riperi казак комитеттер1 жене бай татар мен уйгыр кепестер1 ед1. Ал елдеп ек1нш1 бил1к непзшен орыс жене баска да славян халыктарынын екшде- ршен, сондай-ак В.И. Лениннщ берген аныктамасы бойынша орталык мемлекетпк еммет шыгарган занга емес, теменп калын кепш1л1кт1н кол- дауымен бшпкп тенкер1с аркылы тартып алуга суйенген жумысшылар мен шаруалардын, жумысшы, солдат жене шаруа депутаттарынын Кенестер1 болды.8 Карастырылып отырган кезендеп Кенестерд1н Казакстанда пайда болуы мен Kj>i3MeTiHiH сипаты кеб1не-кеп онын орталыкта пайда болу кубылысымен уксас болып келеда. Сонымен 6ipre бул процеспн кептеген езшдж ерекшел1ктер1 де болды. Алгашкы Кенестер Казакстанда монар- хияны кулаткан бетте пайда бола бастаганымен, ол елкенш ер жүктеу/скачать 63,86 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|