Байланысты: Байпақов. Қозыбаев Қазақстан тарихы (көне заманнан бүгінге дейін)
KeHeci арнаулы комиссиясынын (1991 жыл) жумысы нэтижесшде бурын купия
жаткан кужаттар ашылып, 30-жылдардагы аштык пен саяси кугын-сурпн-
HiH каралы акикатын зерделеуге кол жепизшш. Осымен
6ip уакытта, 90-
жылдардын басынан, Казакстанга кэишринп экелшген халыктардын та
рихы да зертгеле бастады. 90-жылдардын бас кезшде алгаш рет мемлекетпк
денгейде кугын-сург1нге ушырагандарга жэне ужымдастыру мен жаппай
террор кезеншде зардап шеккендерге катысты зерттеулер журпзу жэне
эдшетп калпына келтару проблемалары кун тэртабше койылды. 1993 жылы
14 сэу1рде Казакстан Республикасынын каз1рде колданыстагы «Жаппай
саяси кугын-сурпн курбандарын актау туралы» Заны кабылданды.
Жалпыга мэл1м болгандай, КСРО-нын эр турл! аймактарына ephxis
кеш i pin ген миллиондаган арнайы коныс аударушылар проблемасы секицц,
кенеспк кезендеп саяси кугын-сурпн, ужымдастыру науканы тусындагы
халыктардын жаппай кырылуы туралы да мулде айтылмай келда. И.В. Ста
лин кайтыс болганнан кейш жэне «П.П. Берия саяси аренадан кеткен сон,
50-жылдардын ортасында басталган жаппай саяси кугын-сурпн курбан
дарын актау ypflici аягына дейш жетк!зшмед|. Онын ycTiHe, кугын-сурпн
курбандарын актау барысында сан мындаган карапайым адамдарды, сон
дай-ак бел rmi мемлекет пен когам кдйраткерлерт, гылым мен мэдениетпн
аса корнеKTi экшдердн жаппай кудалауга непз болган накты себептер мен
жагдайлар атап айтылмады жэне ашып кврсетшмед!. Мунын 6epi «Олар
25
И. Сталиннщ жеке басына табынудын курбаны болды» деген желеу сезбен
буркемелендь Сейтш ол кезде «30-жылдардагы саяси кугын-сургш»
угымынын езше де бага бершмед1, тоталитаризмнщ реакциялык меш
ашылмады, ал режимнщ репрессиялык саясатына карсылык бишру, 20—
30-жылдар сонында жаппай ужымдастырылган аудандарда букаралык
