Vii-а топша элементтері (Сутегі. Фтор, Хлор, Бром, Иод. Алынуы, қасиеттері, қосылыстары)
жүктеу/скачать 20,4 Kb.
|
|
VII-А топша элементтері (Сутегі. Фтор, Хлор, Бром, Иод. Алынуы, қасиеттері, қосылыстары) Элементтің қасиеттерін жүйелеп қарастыруды сутегінің қасиеттерін оқудан бастаймыз. Сутегі атрмының конфигурациясы 1s¹.Сутегі атрмының басқа элементтерден ерекшелігі оның валенттік электронына ядросының ықпалы зор. Оң зарядталған ионы н қарапайым бөлшек протон. Сутегі атомының электрондық қабықшасының құрылысы ерекше. Оның қай топқа жататынын 1-жақтыанықтай алмайды валенттік электрондар санына сәйкес сутегі 1-топ енгізгі топшада орналасуы тиіс. Сутегі атомының спектрлері сілтілік металдардың спектріне ұқсайды.Бірақ иондану энергиясы сілтінің металдарға қарағанда жоғары. Мұнай және жануарлармен өсімдіктер ағзаларының құрамына кіреді. Космоста ең көп таралған үлкен жұлдыздардың массаларының жартысына жуығы юпитермен сатурын атмосфера сутегіден тұрады. Изотоптары Н ¹ ² О ³ Т Р(е) (²H) (³H) Протий дитерий притий Массалық сандары-1,2,3 Протий мен дитерий тұрақты, тритерий радиоактивті.( T½=12,26 жыл) Сутегінің табиғи қосылыстарының қалыпты изотоптарының құрамы 1:6800 (атомдар саны бойынша) Электрон болғандықтан 2 атомды молекула түзеді. Н2 электрондарының конфигуруциясы .Изотоптың баолығы молекулалар түзеді. Протийден түзілген-Н2. Сутегі молекуласының тұрақтылығы жоғары. Полярлануы төмен. Өлшенуі –үлкен емес. Массасы –аз. Сондықтан қозғалғыштығы жоғары. Қатты сутегіде молекулалық тор болады. Балқу температурасы -259º, қайнау -252ºС.Гелийден суды органикалық еріткіштерде ерігіштігі аз.Диссоциялану энергиясы жоғары. Сутегі молекуласының ыдырауы 2000ºтемпературада өтеді. Сутегі үшін + тотығу дәрәжесі мумкін болатындықтан тотықтырғыш, тотықсыздандырғыш. Кәдімгі жағдайда молекуланың тұрақтылығына сайкес белсенділігі томен. Тек фтормен арекеттеседі тікелей қыздыырғанда көптеген бейметалдармен әрекеттеседі. Н2+Сl2=2HCl. Сутегінің өндірісте метанды өндеу арқылы алады. Көмірді және көміртегі қышқылының оксидін сумен өңдеу арқылы алады. Темірдің жука пластинкасы арқылы су буын жибереді. Су электролизі электролиз сілті не қышқыл қатысында өтеді. Кокс газын салқындату арқылы сутегі алады.Туссіз, иіссіз,дамсіз газ. Жеңіл ауада 14,5 есе тығыздығв0,9. Металдармен әрекеттесіп гидриттер түзеді. Жоғары температурада тртықсыздандырғыш қасиет көрсетеді. Ауыр металды тотықсыздандыру ушін қолданады. жүктеу/скачать 20,4 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|