«Вітчизняна наука: сучасний стан, актуальні проблеми та перспективи розвитку»



Pdf көрінісі
бет44/90
Дата21.02.2017
өлшемі9,75 Mb.
#4635
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   90


 
Фазаның аталуы
 
Сипаттамасы
 
1.   
Профаза
 
 
2.   
Метафаза
 
 
3.   
Анафаза
 
 
4.   
Телофаза
 
 
Бекіту сұрақтары:
 
1. 
Митоздың фазаларын атап шығу.
 
2. 
Митоздың алдындағы болатын үрдістер.
 
3. 
Митоздың қайсы фазалары біріне бірі қарама
-
қайшы?
 
4. 
Интерфазадағы хромосомалардың митоздағы хромосомалардан айырмашылығы.
 
5. 
Центромераның атқаратын қызметі.
 
6. 
Неге бөлінген клеткада хромосомалардың саны екі есе болады?
 
7. 
Неліктен интерфазада хромосомалар көрінбейді, ал, профазадағы көрінеді?
 
8. Клетканың өмір циклына сипаттама бер.
 
Митоздың тұрақтылануы
 
Клетканы  митозға  итермелейтін  факторлар  дәл  анықталмаған.  Бірақ  бұл  жерде  ядро  көлемі  мен 
цитоплазманың  арақатынасы  мен  байланысы  жетекше  роль  ойнайтынын  айтпауға  болмайды.  Клетканың  көлемі 
үлкейеді, өйткені ескі протоплазма жаңасын неғұрлым қарапайым бастапқы материалдардан өндіреді. Бұл процесс 
екі  бағыттағы  жүретін  ядро  мен  ядрошық  қабықша  арқылы  өтетін  заттардың  қозғалысымен  тығыз  байланысты. 
Шардың  көлемі  кубқа  пропорцианалды  түрде  өссе  де,  оның  үстіңгі  бетінің  өсуі  оның  радиус  квадратына 
пропорцианалды,  сондықтан,  клетканың  бойы  өсуінен  оның  көлемі  тезірек  өседі,  ядролық  қабықшаға  қарағанда 
тезірек өседі. Сол себепті ядроның беті,
 
ядро мен цитоплазма арасындағы зат алмасу процесін толық қамтамасыз 
ете  алмайтын  сәтке  душар  болады.  Ядроның  бөлінуі  көлемін  үлкейтпей,  оның  бетінің  тез  өсуін  күшейтетіндіктен 
ядролық  плазмалық  қатынастардың  шектеу  факторына  сәйкестендіріп  отырып  осы  себеп  клетканы  митозға 
итермелейді деген тұжырымдарға келеді. Кейбір биологтар бөліп, митоз әйтеуір бір гормондардың әсерінен болады 
деп  пайымдаған.  Шын  мәнінде  түрлі  бөлініп  жатқан  клеткалар  жұмыртқасында  митоз  ұзақ  уақыт  бойы  синхронды 
түрде  өтеді.  Мүмкін  олардың  кезеңді  түрде  бөлінетінін  гормон  басқаратын  шығар.  Тіпті,  жетілген  үлкен  ағзаларда 
клетка митозы толқын түрінде өтуі мүмкін. Бұған себепкер заттың не гормонның болуы ықтимал деген ой тудырады.
 
Габерландттың деректеріне сүйенсек

өлмелі клеткалар, клеткалық бөлінуге себеп болатын зат түзуі мүмкін 
деген  айғақ  бар.  Ол  өз  тәжірибелерінде  картопты  қақ  бөліп  бөліктердің  жиектеріндегі  митозды  зерттеген.  Кесілген 
бетін  тазартқанда  митоздың  көбірек  болғанын  ол  бөліктің  үстіне  мыжылған  картоп  ботқасын  қойғанда  митоз 
санының  күрт  өскенін  байқаған.  Осыдан  барып  Габерландт  картоптың  бұзылған  және  жазылу  тыртықтарын  пайда 
болдыратын жарақат гормондарын түзеуі деп тұжырымдады. Маршак  пен Уокер егеуқұйрықтың
 
бауыр клеткалары 
ядросынан  вытяжка  дайындады  одан  екі  фракция  алды.  Біреуі  клетканың  бөлінуін  өсірсе,  екіншісі  бөлінуі 
жылдамдығын азайтты.
 
Митоздың биологиялық маңызы
 
Митоз  процесі  екі  ұрпақтың  ядро  арасындағы  хромосомдардың  қатаң  түрде  біркелкі  бөлінуін  қамтамасыз 
етеді.  Сондықтан  көпклеткалы  ағзаларда  барлық  клеткалар  анық  дәл  саны  мен  сипаты  бойынша  бірегей 
хромосомдар  жиынтығына  ие  болады.  Хромосомдар  ДНҚ
-
да  кодталған  генетикалық  ақпараттан  құралған. 
Сондықтан тұрақты реттелген митоздық үрдіс
 
әр ұрпақтың ядроға бұл ақпараттың толық анық берілуін қамтамасыз 
етеді.  Соның  нәтижесінде  әр  клетка  барлық  генетикалық  ақпаратқа  ағзаның  барлық  қасиетіне  тән  ие  болады. 
Осыған байланысты бүкіл дифференцирленген үлкен өсімдіктен алынған бір клетка қолайлы жағдайда үлкейіп өсе 
алады.  Жоғарыда  берілген  митоз  сипаттамасы  диплоидты  клеткаға  тән,  бірақ  бұл  үрдіс
 
дәл  осылай  гаплоидты 
клеткада да өтеді, мысалы

гаметофитті өсімдіктер клеткасында.
 
Осы тақырып бойынша дайындалуға мынадай әдебиеттер ұсынамыз.
 
 
Ұсынылатын әдебиеттер тізімі:
 
1. 
Александров В.В. Поведение клеток и внеклеточных структур. –
 
М.: Знание, 1975.
 

 
108 с.
 
2. 
Биологический энциклопедический словарь. –
 
М.

Сов.
 
энциклопедия, 1986.
 

 
512 с.
 
3. 
Богданова Т.Л. и др. Справочник по биологии. –
 
Киев: Наукова думка, 1985.
 

 
386 с.
 
4. 
Вилли К., Детье В. Биология. –
 
М.: Мир, 1974.
 

 80
8 с.
 
5. 
Свенсон К., Уэбстер П. Клетка. –
 
М.: Мир, 1980.
 

 
305 с.
 
6. 
Томолянова Е.К. Медицинская генетика. 
/
Серия «Медицина для вас»


 
Ростов н
/
Д: Феникс, 2003. –
 
286 с.
 
7. 
Фогель Ф., Мотульски А. Генетика человека. 1
-
3 том. –
 
М.: Мир, 1989, 1990.
 
8. 
Гершензон С.М. Основы современной генетики. 2
-
ое изд. –
 
Киев: Наукова Думка, 1983. –
 
411 с.
 
9. 
Дарлингтон С.Д., Ла Кур Л.Ф.
 
Хромосомы. Методы работы. –
 
М., 1980, 182 с.
 
10. 
Захаров А.Ф., Бенюш В.А., Кулешов Н.П. Хромосомы человека. Атлас.–
 
М., 1982


 
264 с.
 
 
 
Әшірбекова Айсұлу
 
(
Қызылорда Қазақстан)
 
 
ТӘРБИЕЛІК
 
ДАМЫТУШЫЛЫҚ
 
ОЙЫН
 
ТЕХНОЛОГИЯСЫ
 
АРҚЫЛЫ
 
МҮМКІНШІЛІГІ ШЕКТЕУЛІ 
БАЛАЛАРДЫ ӘЛЕУМЕТТЕНДІРУ ЖОЛДАРЫ
 
 
 
Біздің еліміз қарқынды даму жолына жаңа түсіп, қоғамдық құрылымы бір сипаттан екіншісіне ауысқан өтпелі 
кезеңде  ондай  мәселелер  көбеймесе,  азайған  жоқ.  Осындай  себептердің  салдарынан,  қазіргі  кезде  әлеуметтік 
көмекке мұқтаж болып отырған мүмкіндігі шектеулі балалар күнен күнге көбеюде.
 

200 
«Проблемы и перспективы развития науки в начале третьего тысячелетия в странах СНГ»
 
 
 
2011 жылдың 1 қазанындағы статистикалық мәліметтер бойынша елімізде 563,1 мың мүгедек адам бар, бұл
 
жалпы  халықтың  3,4  пайызы.  Оның  ішінде  58  мыңы  мүгедек  балалар  болып  отыр.  Бұл  ретте  бірінші  орында  қан 
айналымы жүйесінің аурулары –
 
22 пайыз, екінші орында қатерлі ісік –
 
17 пайыз, үшінші орында түрлі жарақаттар –
 
13,7  пайызды  құрап  отыр.  Ал  мүгедек  балалар  арасында  бірінші  орында  туа  біткен  аурулардан  пайда  болатын 
мүгедектік  –
 
34,6  пайызды  құрайды.  «Қазіргі  таңда  мүгедектіктің  жасару  үрдісі  де  байқалып  отыр.  2011  жылдың  9 
айында елімізде 35,7 мың адам алғаш рет мүгедек ретінде танылса, оның 75 пайызы  –
 
еңбекке жарамдылар, 19,4 
пайызы  –
 
балалар.  2012жылы
 
облыс
 
бойынша
 
мүмкіндігі
 
шектеулі
 
балалар
 
саны
 

  4697. 
Оның
  47- 
пайызы
 
білім
 
беру
 
ұйымдарымен
 
арнайы
 
қамтылған.
 
Биылғы
 
оқу
 
жылында
  10 
(Қызылорда
 
қаласында
  3 
мектепте,
 
Арал
 
ауданында
  2 
балабақшада,
 
Қармақшы,
 
Сырдария
 
аудандарында
  1 
мектептен,
 
Жаңақорған
 
ауданында
  1 
мектеп
 
және
  1 
балабақша
 
базасында)
 
логопункт
 
ашылып,
  198  (46,3 
пайыз

балаға
 
сөйлеу
 
және
 
жазу
 
бағытында
 
түзету
 
жұмыстары
 
жүргізілуде
 [1]. 
Елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың дәстүрлі Жолдауында халықтың
 
әлеуметтік жағдайын үдемелі жақсартуда, 
сол  себепті  мүмкіншілігі  шектеулі  азаматтарға  адамгершілік  тұрғысынан  мән  беріліп,  халықаралық  және  отандық 
педагогика  мен  медицинаның  ғылыми  –
 
практикалық  шектесуінде  коррекциялық  тәрбие  жүйесін  құрылды.  Негізгі 
мақсаты  –
 
мүмкіншілігі  шектеулі  балаларды  тұлғалық  келбетінде  еңбекке  үйрету,  өмірде  өз  орнын  табуға  баулу, 
өмірге икемді азаматтық тұлға қалыптастыру [2].
 
Балалардың қоғамдағы өз орнын табуға «Қазақ
-
Қытай академиясының» педагог
-
психолог мамандығындағы 
студенттері  №2  дамуында  проблемалары  бар  балалармен  жасөспірімдерді  сауықтыру  мен  әлеуметтік  бейімдеу 
орталығында  4
-
15  жастағы  балалармен  түзету  және  дамыту  жұмыстарын  арнайы  бағдарламамен  жүргізді. 
Мүмкіншілігі шектеулі балалармен жұмыс барысында олардың өмірге деген қызығушылығы және де белсенділігінің 
жоғары  екендігі  байқалды.  Ең  бастысы  мүгедек  балаларды  сәби  кезінен  бастап  анықтап,  олардың  ортаға 
бейімделуіне  жағдай  жасауымыз  керек.  Сондықтан  арнайы  жұмыс  тобын  құрып,  әр  баланың  қабілет
-
қарымын 
анықтап, дұрыс бағыт
-
бағдар беріп, жарымжан балалардың жастайынан жасық болып өсуіне жол бермеуіміз керек. 
Мүмкіншілігі шектеулі балалардың дамытуда тұлғалық қалыптасыуына мүмкіндіктері айқындалды, мысалы:
 

баланың өздігінен күн тәртібін орындауға бейімдеу;
 

өз ара жекелеген достық қарым қатынас;
 

әр түрлі бағытта қабілеттілікті қалыптастыруға бейімдеу;
 

психологиялық, медициналық, педагогикалық бірлестікте жүйелі қадағалау.
 
Жаңаша  білім  берудің  негізгі  тәжірибелік  міндеттерін  шешуде  мектептегі  жаңалықтармен  дамуды

қолданылған  әрекеттер  мен  құралдардың  тиімділігін  диагностикалау  негізінде  анықтауға  болады.  Осыған 
байланысты педагогтар өз қызметінің субъектісіне әлеуметтік психологиялық және педагогикалық мінездеме беріп, 
танып, білумен зерттеу әдістерін меңгерулері
 
керек. Әр оқушыға арналған жеке даму бағдарламасы олардың өзіндік 
мүмкіндігін  ашып,  қоғамдағы  азаматтық  орнын  табуға  әлеуметтік  жағдай  беріледі.  Мысалы,  «Қазақ
-
Қытай 
академиясының»  педагог
-
психолог  мамандығындағы  студенттері  мүмкіншілігі  шектеулі  балаларға  «Менің  елім 
Қазақстан» атты кешенді іс
-
шара өткізді. Іс
-
шара барысында студенттер интерактивті технологиялар мен дамытушы 
көрнекілік  құралдарын  пайдаланды.  Балаларға  Қазақстан  Республикасының  сындарлы  20  жыл  ішінде  жеткен 
жетістіктерін көрнекілік құралдар арқылы көрсетіп, халықтық педагогика элементтері арқылы ой
-
өрістерін дамытуға 
ықпал  жасалды.  Бұл
 
жерде
 
болашақ
 
педагог
-
психологтар
 
кәсіби
 
құзыреттілігін
 
қалыптастыру
 
мақсатында
 
мүмкіншілігі
 
шектеулі
 
балалармен
 
арнайы
 
әлеуметтендіруге
 
бағдарлы
 
тәрбиелік
 
дамытушылық
 
іс
 
шараларды
 
ұйымдастырды.
 
Мүмкіншілігі
 
шектеулі
 
балалармен
 
тәрбиелік
 
дамытушылық
 
іс
 
шараларды
 
ұйымдастыруда
 
ойын
 
технологиясы
 
арқылы
 
мүмкіншілігі
 
шектеулі
 
баланың
 
психикалық
 
ерекшеліктерін
 
айқындау
 
және
 
физиологиялық
 
психологиялық
 
дамуы
 
негізінде
 
жетілдіруді
 
қалыптастыруға
 
педагогикалық
 
жағдай
 
жасау.
 
Ұлы
 
ғалым
 
Д.Эльконин
 
мүмкіншілігі
 
шектеулі
 
балалардың
 
психикасының
 
дамуында
 
ойын
 
жетекшілік
 
рөл
 
атқаратынын
 
«жетекші
 
іс
 
әрекет»
 
атты
 
сөз
 
тіркесімен
 
сипаттайды
[....]. 
Ойын
 
кезінде
 
балалардың
 
ортамен
 
қарым
-
қатынасы
 
кеңейіп,
 
таным
 
қабілеті
 
өсіп

мінез
-
құлқы
 
қалыптасады.
 
Мүмкіншілігі
 
шектеулі
 
балалармен
 
тәрбиелік
 
дамытушылық
 
ойын
 
технологиясы
 

 
бұл
 
баланың
 
өзін
 
толықтай
 
көрсетуіне
 
табиғи
 
жағдай
 
жасау
 
болып
 
табылады.
 
Ойын
 
барысында
 
жасаған
 
қылықтары
 
оның
 
эмоциялары
 
мен
 
қорқынышарын
 
білдіреді,
 
психологке
 
бала
 
болмысы
 
туралы
 
жан
 
жақты
 
толыққанды
 
мәлімет
 
алуға
 
көмектеседі.
 
Педагогикалық
 
тәрбиелік
 
дамытушылық
 
ойын дегеніміз –
 
баланы әдептілікке, сауаттылыққа, тұлғалық даму 
қабілеттіліктерін өздігінен дамытуға негізделген тәрбие құралдың бірі. Сондықтан олардың түрлері өте көп. Мысалы: 
тіл  дамыту,  тіл  ұстарту,  логиканы  қалыптастыру,  логиканы  дамыту  әлеуметтендіруге  бағдарланған  ойындар  т.с.с. 
Педагогикалық
 
тәрбиелік
 
дамытушылық
 
ойындар
 
мүмкіншілігі
 
шектеулі
 
баланың  ақыл  –
 
ойын  дамытып,  қоғамдық 
өмірге бейімденуге деген қызығушылықтарын арттырады.
 
Ойын үстінде баланың түрлі қасиеттері, қабілеті мен белсенділігі де көрінетіні
 
туралы аса көрнекті педагог 
А.С  Макаренко  былай  дейді:  «Ойында  бала  қандай  болса,  өмірде  кәсіби
 
қызмет  саласында,  көбінесе  сондай 
болады». Сондықтан келешекке адамды тәрбиелеу

бәрінен бұрын ойын арқылы жүзеге асыралады. Ойын

балалар 
үшін айналадағы танып, білу тәсілі[4].
 
Мүмкіншілігі
 
шектеулі
 
балаларды
 
әлеуметтендіру
 
жолының
 
екінші
 
тәсіліне
 
Әл
-
Фарабидің
 
«Оқытудың
 
негізгі
 
әдісі
 

 
көрнекілік»
 
деп,
 
оның
 
мақсаттарын,
 
тәсілдерін
 
(түсіндіру,
 
әсерлендіру,
 
есте
 
қалдыру)
 
тұжырымын
 
басшылыққа
 
аламыз.
 
Мүмкіншілігі
 
шектеулі
 
балалармен
 
жұмыс
 
жасау
 
барысында
 
педагог
-
психологтар
 
көрнекі
 
құралдарды
 
міндетті
 
түрде
 
пайдаланады.
 
Көрнекілік
 
принципі
 
тәрбие
 
мен
 
білімдендіру
 
үдерісін
 
сабақтастықта
 
сөздік
 
және
 
тәжірибелік
 
әдістерімен
 
өзара
 
жүйелі
 
байланыста
 
қолданады,
 
себебі
 
мүмкіншілігі
 
шектеулі
 
балаларды
 
құбылыстармен,
 
обьектілермен
 
таныстырғанда,
 
олардың
 
психо
 
физиологиялық
 
мүмкіндіктерін
 
ескере
 
дамытушылық
 
әсер
 
етеді.
 
Бұл
 
жерде
 
алуан
 
түрлі
 
сурет,
 
көшірме,
 
сызба
 
арқылы
 
құбылыс,
 
обьектілердің
 
символдық
 
бейнелерін
 
немесе
 
оларды
 
табиғи
 
күйінде
 
қабылдайды
 
дей
 
аламыз.
 
Көрнекілік  құралдары  арқылы  мүмкіншілігі  шектеулі 
балалардың  бойындағы  тұлғалық  даралық  қасиеттерін  сонымен  қатар  өмірге  деген  құлшыныстары  мен 
белсенділіктерін байқадық.
 
Мүмкіншілігі шектеулі балармен жұмыс жасау тәсілдерінің тағы бір түрі  –
 
сурет салу. Мүмкіншілігі шектеулі 
балалар  суретті  бар  ынтасымен  салады.  Алғашында  олар  қағаздарға  шимайларды  сызады.  Содан  кейін 
отбасындағы белгілі бір мүшелерді салуға тырысады. Түрлі  –
 
түсті, ашық –
 
жарқын қарындаштармен, бояулармен 
жұмыс  істеу  балаларды  қуантады.  Балалардың  суреттерінен  ойлау,  есте  сақтау  үрдісінің  төмен  деңгейлігі  және 
қозғалыс  саласының  жетілмеуі  анық  көрініс  табады.  Мүмкіншілігі  шектеулі  балаларға  суретті  салдыру  арқылы  ой–
өрісін дамытуға, белсенділігін арттыруға, өзіндік «Мен» қалыптастыруға септігін тигізеді.
 

«Проблемы и перспективы развития науки в начале третьего тысячелетия в странах СНГ»
 
201 
 
 
«Қазақ
-
Қытай»  академиясының  Болашақ  педагог
-
психологтарының  маман  ретінде  кәсіби  құзыреттілігін 
қалыптастырып,  дамыту  мақсатында  мүмкіншілігі  шектеулі  балалармен  жұмыс  жасау  тәсілдерін  педагог  психолог 
ғалымдардың  тұжырымдарына  сүйене  отырып  анықтады.  Жаңа  педагогикалық  әдіс
-
тәсілдердер  арқылы  баланың 
болашаққа  деген  мүмкіндін,  өмірге  деген  белсенділігін  арттырып,  мүмкіншілігі  шектеулі  балалардың  бойында  әрі 
қарай өмір сүруге деген ынтасын, белсенділігін ішкі дүниесіне үңіле отырып байқадық.
 
 
Пайдаланған әдебиеттер:
 
1. 
Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан 
-2050
» стратегиясы.
 
2. 
Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан
-
2030». Ел президентінің Қазақстан халқына жолдауы. Алматы, 1998 ж.
 
3. 
Бап
-
Баба С. Психология негіздері, стр , Алматы 2012, Әлеуметтік педагогика
 
 
Ғылыми жетекші: С.Т.Жарбулова, пед.ғ.к.
 
 
 
Жангак Зейнуллина
 
(Актобе, Казахстан)
 
 
ПСИХОЛОГИЧЕСКИЕ И ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ ВОЗМОЖНОСТИ
 
ФОРМИРОВАНИЯ ЛИЧНОСТИ
 
 
На сегодняшний день, основная цель общеобразовательной концепции на всех ступенях образовательной 
системы  –
 
создать  конкурентоспособную  основу  образования,  воспитывающую  образованную,  профессионально
-
квалифицированную личность, соответствующую требованием общества. Это и есть воспитать человека, дать ему 
образование на более высоком уровне, для того чтобы он был способен жить в современном мире. Темп развития 
сегодняшнего  общества  требует  пересмотра  образовательных  задач.  Сегодня  основная  цель  образовательной 
системы –
 
формирование личности, развитие его творческого интеллекта, раскрытие всех возможностей ребенка и 
их  осуществления.  Это  мы  видим  в  общеобразовательной  концепции  Республики  Казахстан  до  2015  года: 
"Содержание  обучения  в  современной  общеобразовательной  школе  остается  фактологическим,  Государственные 
стандарты,  основанные  на  предметном  подходе,  морально  устарели.  Отсутствует  компетентностный  подход, 
ориентированный на индивидуальность ученика. Обучение в школе не даёт ученику чётко выраженной позитивной 
мотивации  к  выбору  жизненного  пути,  интересов  и  перспектив...  Цель  среднего  образования  –
 
формирования 
личности,  которая  будет  способна  на  основе  полученных  глубоких  знаний,  профессиональных  навыков  свободно 
ориентироваться, самореализовываться, саморазвиваться и самостоятельно принимать правильные, нравственно
-
ответственные решения, в условиях быстроменяющегося мира».
 
Сегодня  нам,  нашей  стране  нужны  здоровые,  чистые  духом,  высокомыслящие  люди,  они  ставят  перед 
собой  высокие  цели,  стараются  достичь  их.  Учитель,  не  смотря  на  то,  какой  он  предмет  преподаёт,  должен 
использовать  методы  обучения  детей,  направленные  на  то,  чтобы  стать  настоящим  человеком,  уметь  ставить 
перед собой цель, преодолевать трудности в ее достижении. Обучение, направленное на формирование личности 

 
это создания условий для развития личных особенностей ученика, учитывая его возможности и способности.
 
Новые  понятия  образованности,  нравственности,  профессионального  мастерства  и  способности  к 
деятельности  помогают  ученикам  свободно  ориентироваться,  саморазвиваться,  раскрывать  природные 
возможности,  способности  мышления,  речи,  деятельности  и  в  результате  чего  помогают  им  найти  свое  место  в 
жизни.
 
На  сегодняшний  день  проводимые  действия,  новые  поиски,  новые  работы,  методы  найдут  свое  место  и 
будут  развиваться  по  требованию  общества.  Обозначая  актуальность  целенаправленного  обучения  в  начале  ХХI 
века,  мы  должны  учитывать,  что  содержание  учебных  предметов  должно  создаваться  на  основании  следующих 
правил:
 

гуманитарные (приоритет гуманитарное мышление в образовании);
 

естественные (внутренняя и внешняя личность);
 

этнические особенности (гармония всемирной практики и национальных особенностей);
 

психологическое соответствие (учитывать возрастные особенности психики);
 

актуальность (основывается на связи теории и практики);
 

интеграция (актуальная связь всех предметов в общеобразовательной школе).
 
Знание данной квалификации в отрасли образования и ее значения
 
в будущем –
 
требование жизни.
 
Для ученика составная часть личностно
-
деятельностных отношений –
 
деятельность.
 
Личность,  как  субъект,  планирует  свою  деятельность  заранее  и  направляет  ее  на  определенную  цель. 
Деятельность играет важную роль в развитии характера и психологических процессов, то есть, сама деятельность 
формирует человека как субъект. Деятельность –
 
это особый вид отношений, который целенаправленно изменяет 
окружающую среду. Анализируя деятельность, психологи обращают особое внимание на её внутреннюю структуру. 
Например,  если  А.Н.  Леонтьев  структуру  деятельности  выявляет  как:  причина  –
 
цель  –
 
условия  достижения  цели 
(единство цели и условия деятельности выявляет её задачу), то Г.И. Щукина анализирует структуру деятельности с 
педагогической точки зрения (причина –
 
цель –
 
содержание –
 
действие и метод –
 
результат). Если цель –
 
результат 
мысленно  утвержденной  деятельности,  то  причина  –
 
внутренняя  сила,  интуиция,  направленная  на  совершение 
действия.  По  мнению  Г.И.  Щукиной,  если  цель  деятельности  не  имеет  никакого  значения  для  личности,  то  такая 
деятельность не развивает эту личность. Поэтому учитель должен организовать учебный процесс так, чтобы цель 
урока  воодушевляла  ученика  к  деятельности,  превращалась  во  внутреннюю  силу
-
причину,  толкающую  ученика  к 
деятельности.  Из  этого  можно  видеть,  что  деятельность,  в  том  числе  причины  изучения,  играет  огромную  роль  в 
развитии личности.
 
Психологи  группирует  причины  изучения  так:  социальная,  познавательная,  моральная,  относительная, 
самовоспитательная. Если опираться на исследования, то причин, заставляющих личность обучаться, может быть 
не  одна,  а  несколько.  Причина  является  движущей  силой  человеческих  действий.  То,  в  каком  направлений 
используются  разные  функциональные  способности  человека,  связано  с  выбранными  причинами.  Итак,  выбор 
человеком  одного  дела  среди  разных  видов  деятельности,  достижение  цели  и  определенного  результата,  тоже 
связано  с  этими  причинами.  Если  у  личности  на  протяжении  своей  деятельности  есть  сильные,  явные  причины, 
которые  заставляют  активно  действовать  и  преодолевать  трудности,  то  любая  деятельность  даст  желаемый 

202 
«Проблемы и перспективы развития науки в начале третьего тысячелетия в странах СНГ»
 
 
 
результат.  Это  касается  и  причин  изучения.  Поэтому,  если  у  ученика  есть  познавательный  интерес,  желание 
усваивать образование, мастерство и навыки, то учебный процесс проходит гораздо лучше.
 
Причины  обучения  можно  разделить  на  две  категории.  Одна  из  них  связана  с  содержанием  учебного 
процесса и достижения цели, а вторая связана с отношением личности с другими людьми и окружающей средой. К 
первой  относится  активность  мышления,  а  ко  второй  –
 
отношение  личности  с  другими  людьми,  желание  иметь 
определенное место в общественной среде.
 
Одно  из  условий  мотивов  обучения  –
 
сознание  обучающегося  направляется  не  только  на  результаты 
учебного процесса, но и на методы его достижения. Для
 
формирования причин изучения надо использовать разные 
виды  и  методы  обучения,  организации  учебных  процессов.  Например,  рассказ,  лекция,  беседа  и  другие  методы 
дают  ученику  возможность  понять  важность  учебы  (для  общества  и  для  его  самого)  для  освоения  выбранной 
профессии.  Учитель  –
 
главная  личность  в  высшем  учебном  заведении,  на  него  возложена  стратегическая  роль 
развития профессионально
-
творческой личности студента.
 
Обычные уроки интересуют студентов только на определенном уровне. А использование активных методов 
имеет  особое  значение.  Потому  что  активные  методы  на  каждом  уроке  заставляет  студента  заниматься 
самообразованием, проявлять интерес к урокам и поднимать качество знаний.
 
Личностное  развитие  учителя  и  студента  пока  ещё  не  прошло  глубокого  психолого
-
педагогического 
анализа.  Но  педагогическая  практика  поднимет  учебно
-
педагогический  процесс  на  уровень  межличностных 
отношений,  то  есть  совместная  деятельность,  совместное  творчество  является  источником  созревания  двух 
личностей –
 
участников педагогического процесса.
 
В  вузах  профессионализм  преподавателей  раскрывается  на  основе  анализа  педагогических  задач  для 
решения проблем, поиска подходящего метода. В работе педагога со студентами невозможно заранее угадать все 
возможные  ситуации.  При  новых  ситуациях  педагогу  приходится  быстро  принимать  нужные  решения.  Поэтому 
самое  важное  в  педагогической  деятельности  –
 
развитие  критического  мышления  педагогов  для  правильного 
выбора содержания учебного материала и методов обучения.
 
Наглядность  имеет  огромную  роль.  Наглядность  развивает  интерес  обучающихся  к  учебному  материалу. 
Если проблемно
-
поисковый метод совпадает с желанием и возможностью обучающихся, тогда это станет ценным 
стимулятором. В учебном процессе стимулом являются и элементы самостоятельной работы. Итак, каждый метод 
учебно
-
познавательной  деятельности  является  не  только  информационным  обучением,  но  и  производит 
мотивационные  впечатления.  Многолетняя  педагогическая  практика  доказала,  что  есть  специальные  методы, 
которые  рождают  желаемые  причины  обучения.  Эти
 
методы,  во
-
первых,  развивают  познавательную  активность 
обучающихся,  во
-
вторых,  обеспечивают  учебной  информацией.  Здесь  стимуляция  выходит  на  первое  место  и 
помогает другим методам успешно осуществить образовательную деятельность.
 
Стимулом  психологи  называют  силу,  направляющую  человека  на  активную  деятельность.  Но,  стимул 
является  движущей  силой  тогда,  когда  превратится  в  причину.  Здесь  нужно  не  только  самостоятельное  желание 
личности, но и необходима его предыдущая практика. Как действует стимул зависит от
 
личности, потому что стимул 
на  всех  обучающихся  действует  по
-
разному.  В  учебном  процессе  очень  важно,  чтобы  педагогический  стимул 
содействовал студенту в активном освоении нового материала.
 
Считаем,  что  анализ  описания  учебных  процессов  психологами  занимает  для  студентов  важное  место  в 
познавательных  и  относительных  причинах.  Потому  что,  как  будущие  специалисты  они  должны  иметь  высокий 
уровень  связи  с  социальной  и  окружающей  средой,  с  обществом.  Психологи  особо  подчеркивают  большую  роль 
силы  воли  и  эмоции  личности.  В  50
-
х  годах  ХХ  века,  исследуя  эту  проблему,  Ф.Герцберг  выдвинул  идею  дать 
ученикам право выбора. В такой ситуации человек чувствует себя хозяином, чувствует большую ответственность за 
действие, которое выбрал сам и за его результат.
 
Будущий специалист должен понять, что ценность направления его действия имеет социальную важность. 
По  сравнению  с  другими  видами  действий,  ценность  направления  не  имеет  определенного  содержания  и 
поддержки.  Ценность  направления  деятельности  определяется  мнениями  студентов  и  их  настроениями.  Никакая 
идея  насильно  не  вводится  в  сознание  студентов.  Учитель  должен  учесть  право  самостоятельного  выбора 
студентами источника образования и помочь найти правильный ответ на интересующие вопросы.
 
Во  всем  мире  в  разных  странах  стратегия  образовательной  системы  направляется  на  формирование 
личности.  Теперь  обычная  образовательная  парадигма  (учитель
-
учебник
-
ученик)  должна  измениться  (ученик
-
учебник
-
учитель).
 
Теперь у учителя в новой парадигме образования должна быть другая роль. Если в традиционной системе 
образования  учитель  и  учебник  являются  основными  источниками  образования,  то  в  новой  парадигме  учитель 
выступает  в  роли  организатора  самостоятельно
-
познавательной  деятельности  ученика,  его  советником  и 
помощником.  Профессиональная  квалификация  учителя  направляется  на  диагностику  действия  учеников,  чтобы 
помочь  им  освоить  образование  и  противостоять  всяческим  трудностям  в  практике.  Эта  роль  труднее,  чем  в 
традиционном обучении и требует от учителя большую ответственность.
 
 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   90




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет