Wiley жаңартылатын энергия

 
 
105 
және  бұл  метан  түзетін  микроағзалар  үшін  қолайлы  анаэробты  ортаны  жасайды.  Ақыр  соңында, 
метан өндіретін бактериялар ацидогенез өнімін ыдыратады және метан шығарады. Егер үдеріс жақсы 
теңдестірілген  болса,  бұл  фазалар  синхрондалады.  Температура  биогаз  өндірісінің  жылдамдығын 
анықтайтын маңызды фактор болып табылады. Биогазды температура диапазонында психрофилдер, 
мезофилдер мен жылу сүйгіштерді пайдалану кезінде алуға болады. Температураның жоғарылауына 
қарай  метан  өндірісінің  жылдамдығы  да  артады.  Бірақ  температураның  жоғарылауы  ерікті  аммиак 
шоғырлануының  жоғарылауымен  байланысты,  бұл  метан  өндірісін  тежеуге  әкеледі.  Субстраттың 
табиғаты  мен  шоғырлануы,  беру  жылдамдығы,  pH  мәні  (биореактордағы  кіру  қоспасы  6-дан  7-ге 
дейін  болуы  тиіс),  бактериялық  популяция  және  химиялық  индукторлар  және  т.  б.  сияқты  басқа 
факторлар биогаз өндірісіне айтарлықтай әсер етеді. 
6.2.5.1 Биогаз өндірісіндегі микроағзалар 
Биогаз  –  органикалық  материалды  анаэробтармен  анаэробтық  ашыту  нәтижесінде  алынатын 
метан.  Түрлі  микробтар  микробтардың  қоректік  тізбегіне  қатысады  және  біртіндеп  CH
4
  және  CO
2
 
қоспасын  түзе  отырып,  күрделі  молекулаларды  бөледі.  Биомасса  гидролизінің  бірінші  кезеңіне 
Clostridium 
thermocellum, 
Bi-dobacterium 
longrum, 
Clostridium 
celluloliticum, 
Bacteroides 
thetaiotaomicron,  Enterococcus  faecalis,  Bacteroides  capillosus  және  т.б.  сияқты  микроағзалар  қатары 
кіреді.  Ацидогенездің  екінші  кезеңінде  Slackia  heliotrinireducens,  Cloacamonas  acidaminovorans, 
Clostridium  kluyveri,  Clostridium  acetibutilicum,  Clostridium  perfingens,  Clostridium  saccharolyticum, 
Caldanaerobactersubterraneus,  Finegoldia  magna,  Enterococcusfaecium,  Lactobacillus  helveticus  және 
Streptococcus  pneumoniae  маңызды  рөл  атқарады  [2].  Негізінен  Arboxydothermus  hydrooformans, 
Morella  thermoacetica  және  Pelotomaculum  thermopropionicum  -  ден  тұратын  микрофлора  сірке 
қышқылы  мен  CO
2
  өндірісінің  үшінші  кезеңіне  қатысады.  Соңында,  метагонез  Methanosarcina  
barkeri,    Methanosarcina    acetivorans  –  ді  қамтитын  ацетротофтардың  және  Methanoculleus  marisnigri, 
Methanoregula boonei, Methanosphaerula palustris, Methanospirillum hungatei, Methanoplanus petrolearius 
және  Methanocorpusculum  labreanum  қамтитын  гидрогенетрофтардың  көмегімен  жүзеге  асады.  Бұл 
микроағзалар өте анаэробты болғандықтан, қоршаған ортаның өзгеруіне өте сезімтал болады.  
6.2.5.2 Биогазды өндіруге арналған субстраттар 
Биогаз  ағын  сулар,  муниципалдық  қалдықтар,  жасыл  қалдықтар,  өсімдік  материалы  және  ауыл 
шаруашылығы  дақылдары  сияқты  биологиялық  ыдырайтын  материалдарды  анаэробтық  ашыту 
немесе  ферменттеу  арқылы  жүргізіледі  (6.4  және  6.5  –  суреттер).  Фермерлер  анаэробты 
реакторлардың  көмегімен  ірі  қара  малдың  қиынан  биогаз  шығара  алады.  Сондай-ақ  жылқы,  тауық, 
шошқа сияқты басқа ауыл шаруашылығы жануарларының қиын да қолдануға болады. Бұдан басқа, 
пайдаланылған  май,  органикалық  қалдықтарға  бай  өнеркәсіп  ағындары,  органикалық  тұрмыстық 
немесе муниципалды қатты қалдықтар, бақша қалдықтары мен шіріген тамақ өнімдері - осының бәрін 
биогаз  өндірісі  үшін  әлеуетті  пайдалануға  болады.  Сондай-ақ  ауруханалардың  органикалық 
қалдықтары,  құрамында  қағаз  бен  мақта,  ауыл  шаруашылығы  немесе  тамақ  өнімдері  өндірісі, 
қалалық сарқынды сулар мен т.б. биогаз өндірісі үшін шығыс субстраттары болып табылады. Жүгері 
(собықты қоса алғанда тұтас өсімдік), шөп, беде, жас терек және тал сияқты кейбір дақылдар биогаз 
өндіру үшін арнайы өсіріледі. 
Биогаздағы метан құрамы (%) 
 

жүктеу/скачать 4,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: