Xxii республикалық студенттер мен жас ғалымдардың ғылыми конференция материалдары
жүктеу/скачать 8,13 Mb. Pdf көрінісі
|
Сборник материалов конференции (продолжение)
| Ым тілінің синтаксисі:
Барлық тілдердің синтаксис заңдылықтары бар. Басқа тілдерді айтпағанда , ағылшын тілі ым тілінің белгілерін жоққа шығармайды. Ым тілі немесе ишара тілінде тіркестік құрылым бар. Америкалық ым тілі SVO тілдер ұатарына жатады. ASL бойынша бастапқы екі сөйлем грамматикалық сөйлемдерге жатады. CAT CHASE DOG The cat chased the dog DOG CHASE CAT The dog chased the cat ASL тілінде ағылшын тіліндегідей емес , сын есімдер негізгі зат есімнен кейін қолданылады. PS ережелері сөйлемдердің грамматикалық функциясын анықтайды, мысалы: бастауыш пен баяндауыш. ASL тілін меңгерген әнші екі сөйлемнің грамматикалық жағынан дұрыс екенін біледі. Ағылшын және басқа да тілдердегі сияқты ASL тілінде негізгі сөз Move формасы арқылы өзгертіледі. Мысалы, тура толықтауыш немесе басқа да үстеу сияқты сөйлемнің тұрлаусыз мүшелері сөйлемнің басында қолданыла береді. Бұл топикализация деп аталады. BOOK, JOHN READ YESTERDAY YESTERDAY, JOHN READ BOOK Бұл Move формасы бойынша интерактивті қолданысқа түседі. Сол арқылы қос интерактивті байланыс түзеді. YESTERDAY,BOOK, JOHN READ ASL тілінде топикализация ерекше сөйлемге жатады.Онда қасты көтеру мен басты тік ұстау арқылы негізгі сөздерге екпін қойылады. Бұл ағылшын тіліндегі интоннацияның ерекшеліктеріне ұқсас. Адамның дене мүшелерінен басқа маркерлер қолданысы ым тілінің ауызша тілдерге мүлде ұқсамайтын бір ерекшелігі. Ауызша сөйлеуде адамның бет қозғалысы да бірге болуы мүмкін. Бұлар ауызекі тілдің грамматикалық формасының бөлігі болып саналмайды. ASL тілінде Wh сұрақтары MOVE сызбасы арқылы жасалады. Керісінше ағылшын тілі қолданбалы тіл. ASL тілінде wh тіркестер D- Structure түрінде қолданыс тапқан. Бұл жапон және суахили тіліндегі сияқты. ASL тіліндегі Who did Bill see yesterday? Сөйлемінің эквиваленті: and Bill saw who yesterday? Бұл сқйлемдердің екеуі де грамматикалық тұрғыдан дұрыс сөйлемдер. Whсұраулы сөйлемдердің өзгерісі ауызекі ағылшын тіліндегі сияқты әртүрлі шектеулерге негізделген. Мысалы, ASL тілінде бағыныңқы құрылымдарсыз сұраулы сөйлемдер құрастыру мүмкін емес. Ұқсас шектеулер топикализацияда болады. Мысалы, wh тіркестердегі қосымшалар сөйлем құрамынан оқшаулана алмайды. ASL тілінде wh сұраулы сөйлемдер міндетті бет қозғалысымен бірге жүреді: басты тік ұстау және қабақты түю. Бұл дене мүшелерінің қолданысына жатпайтын маркерлер сөйлеу интонациясы кезінде де ұқсас келеді. Ым тілінде күрделі құрылымдық тілдік құралдар қалыптасқан, атап айтсақ, шақтар, модальдылық пен болымсыздық. Мысалы, ASL тілінде ағылшын тіліндегі сияқты NO, NOT, NONE, NEVER сияқты көптеген ереже бойынша жасалады. Not белгісі ASL сөйлемдерінде басында келеді. ASL тілінде болымсыз сөйлемдердің ережелері спикердің басын шайқау арқылы жасалады. Егер белгі 372 беруші сөйлемді қысқартқысы келсе, NOT, NEVER сөзін білдірмей ақ , басын шайқау арқылы сөйлемді қысқартады. ASL немесе басқа да ым тілдерінде ауызекі тілдегі сияқты әмбебап және тілдік ерекшелік белгілер пайдаланылады. Ым тілінің ережелері құрылымға тәуелді және сөйлемдерді өзгерту түрлі жолдармен шектеледі. Басқа да ерекшеліктері дене мүшелерінен басқа обьектілерді қолдану ым тіліне тән. Ым тілі әмбебап грамматиканың қағидаттары мен көрсеткіштеріне байланысты орындалады. Осы арқылы адам қабілеті тек ауызекі тілді түсініа қана қоймай, тілді меңгеруге және қолдануға бейім екенін көрсетеді. жүктеу/скачать 8,13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|