80
Дандай Ы СКАфЛЫ
рецензияларда «Майдан» пьесаларына дурыс бага бершген. Аздап кемшшктерш де корсеткен
болады.
Эдеби сынньщ н еп зп мвдеттерш щ
6
ipi Пушкин сез1мен айтканда «Сын - эдебиет пен
енер туындыларындагы сулулык пен кемшшкгерд1 ашатын гылым»69. Осы тургыдан кел
генде, отызыншы жылдардьщ бас кезш деп сында, acipece рецензияларда керкемдш тал-
дауларга кеп бара бермейтшдш байкалады. Шыгарманыц мазмунын гана баяндап шыга-
тын кургак рецензиялар коп кездеседк
«Жаца эдебиет» журналыныц «Коркем эдебиет» рубрикасымен жарияланып турган
рецензиялары бул айтканымызга мысал бола алады. Осы айдармен шыгып турган рецен-
зиялардыц Heri3ri максаты окушыларды жаца туындылармен кыскаша таныстырып отыру
болган сиякты. Сондыктан да буларда аннотациялык сипаттар басым.
Осы кездщ эдеби сынында мектептерде казак эдебиетш оку туралы70, балалар, жастар
эдебиетш жасау хакында71, ауыз эдебиеп мураларын жинау жайлы т.б. б
1
ркатар мэселелер
тещрегшде сын макалалар жарияланды. Б.Майлиншц эдебиетке араласа бастаганына жиыр-
ма жыл толуы атап етш п, жазушы шыгармашылыгына арналган макалалар жазылды.
1929 жылдан бастап, КазАПП кызметшщ соцгы кездершде б1ркатар ipi кател1ктер ж!бе-
ршд1. Бул кемшшктер ец алдымен, уйымньщ сипаты мен оныц басында отырган жекелеген
адамдардыц шалагайлыктарына байланысты едь Осыныц салдарынан сында «ж кш ш д к»
туып, турпайы элеуметтк сындар барынша epic алып кетп. Мундай кубылыстар сынныц,
жалпы эдебиеттщ mrepi дамуына кедерп типзбей де койган жок. «Расын айтсак, 30-32
жьшдардагы сын эдебиеттщ есуше жэрдемдеспек тугш, кайта эрьберщен соцгы кедерп де
болган жерлер1 болган»72. 0Mip - талаптарына сай керкем эдебиеттщ дамуындагы аса ма
цызды идеяльщ-керкемдк проблемаларды талдап шешудщ орнына эдебиетшшер тукке
тургысыз «ж кш ш дк» мэселес! женшде айтысып,
6
ip-
6
ipimH тырнагыныц астынан Kip 1здеп,
юнэлап, боска арамтер болып жатты.
30-шы жылдардьщ бас кезшдеп эдеби сында болган солакайлыктар сол кездеп пролета
риат каламгерлершщ шыгармашылык жумыстарына ткелей басшьшык жасауга ra ic болган
РАПП уйымы кызметшдеп кемшшктерге байланысты едь Пролетариат багытын устаган
орыс жазушыларыныц Kenniuiiri бул уйымга муше бола алмады. М.Горький, А.Толстой,
М.Шолохов, К.Федин, Л.Леонов, И.Эренбург, М .Ш агинян, К.Паустовский, В.С.Иванов,
М.Пришвин сиякты белгш жазушыларды РАПП-тыц сыншылары «жолбике» немесе «одак-
тас» деп атады73. ¥йымныц аясы жазушылар ушш тарлык етп.
Ал, Казакстан жагдайына келеек, «КазАПП» жазушыларыныц басын
6
ipiicripin, одак-
тастырудыц орнына кeцiлдec-пiкipлec адамдардыц уйымына айналды. Алашордашылдарды
былай койганньщ езшде 1лияс Жансупров, Бешмбет Майлин тагы б1рталай жазушьитар уйым
га алынбай келд]. Дурысын айтсак, «КазАПП» уйымына тартылгандардан ropi сыртында ка-
лып келе жаткан жазушьшар кеп. Бул жагдай жазушьшар арасьшда ж кш ш д к тудырмаска кан
дай шарасы бар? Керкем енердщ кай саласында болса да, оныц кайраткерлерш белш-жарып
устау деген кашанда ж к ш ш д к тугызбай коймайды»74. К епш ш к жазушылардыц уйымы болу
га raic КазАПП-та 1929 жылы небэр! 9-ак муше болган. «КазАПП уш мэселеге ерекше кецш
белдк
6ipiHmi
- эдебиеттеп байшылдык-ултшылдык багытка карсы куресп кушейте тусу, ол
уш
1
н эдебиет майданында ж у р т жаткан айтыстарды коздьгрып, байлардьщ да, байшылдыктьщ
да таптык сырын айкындай тусу, сейтш тап жауына ецбеюш таптьщ еш пендшгш кушейту;
eKimni - енбеюш жазушылардыц катарын кебейту, олардыц шыгармаларын газет-журналдарда
гана жариялаумен канагаттаньш коймай, топталган турде де, жеке турде де ютап кып жариялау;
ушшпп - ецбекни жазушылардыц эдебиеттеп ш еберлкш у з д к а з колга алу»75.
Достарыңызбен бөлісу: 
