Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган


niKip  алысуда б1зде «сын артта калып келедЬ> дей келш, оньщ басты  ce6e6i



Pdf көрінісі
бет158/780
Дата19.10.2023
өлшемі31,36 Mb.
#119326
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   780
niKip 
алысуда б1зде «сын артта калып келедЬ> дей келш, оньщ басты 
ce6e6i 
профессианал сыншыларымыз жок деген 
n k ip
айтты.
Жиырмасыншы жылдардьщ бас кезшде казак эдеби сыныньщ ауыр жугш кетерюкендер
катарында казак кецес эдебиетшщ ipreciH каласушы кайраткерлер болды. 
С.Муканов 
сиякты
каламгерлер осы кездер1 керкем эдебиет пен сынды катар алып журд1 десе де болады. Сол
сиякты баска да калам кайраткерлершщ сынньщ дамуына сйцрген ецбектер1 де айтарльщтай.
Сонымен 
6ipre, 30-шы жыпдарда казак кецес эдебиетшде тек сынмен айналысушы эдебиепш-
сыншылардыц кептеп керше бастагандыгын да айтуымыз керек. F.Тогжанов осы жылдардьщ
езшде-ак сьшшы ретшде танымал болды. Оньщ «Эдебиет жэне сын мэселелерЬ> деген ютабы
1929 жьшы Кызылордада басылып шыкты. Т.Кэкшев, Е.Тогжановтьщ казак эдеби сынын
дамытудагы елеул1 ецбегш айта келш былай деп жазады: «Сонымен Габбастыц «Эдебиет
жэне сын мэселелерЬ> атты ецбеп езшщ дурыс ой-epiciMeH де, кате nkipiMeH де казак эдебиет
сыныньщ жеке отау Tiryre бет алгандыгын, жанрлык сипатын айкындау устшде екендптн
ацгарткан, сондай-ак профессионал сыншылардыц дуниеге келе бастаганын дэлеледеген ец­
бек болды»171.
165 Е.Аманжолов. Bisre «Жумбак жалау» сиякты роман керек. «Лениншш жас», 1939, 5-кацтар.
166 Ж.Жумаханов. «Жумбак жалау». «Социалистк Казакстан», 1939, 3-кекек.
167 Б.Кенжебаев. «Жумбак жалау». «Эдебиет жзне искусство, 1939, №10.
168 З.Ескецщров, Tepic пшрлер. «Казак одебиетЬ>, 1940, 28 кацтар.
169 Е.Ысмайылов, «Жумбак жалау» туралы. «Лениншш жас», 1939, 10-желтоксан.
170 С.Муканов. Роман туралы. «Лениншш жас», 1939, 10-желтоксан.
1711.Кэюшев. «Казак эдебиет!» сынынын туу жэне калыптасу жолдары. Докторльщ диссертация. А.,
1971,369-бет.


Эдеби сын тарихы
107
Сыншы, ен алдымен, бшмд1 эдебиетшi болуга тшс. Эдебиетп ж етк бшмеген адам ол ту­
ралы парасатты n k ip айта алуы еюталай. Сыншы эдебиет материалын жаксы б шумен 
6
ipre 
тагы да сыншылык касиеттерге ие болуы кажет. Казак сыншыны аса курметтеп, жогары 
багалаган. Адамды, атты сынаган сыншылардьщ данкы халык арасына кещнен жайылып, 
eciMflepi анызга айналып кеткен. Ал, эдебиет сыншысы езш щ эдеби тэ>юрибесше, бш м ш е 
суйене отырып, кара кылды как жарып, керкем туындыныц жаксы-жаман жетют
1
ктер
1
мен 
кемшшктерш айыра 
6
Lnyi кажет. Мундай кабшетп адамдар сирек кездеседг Сондыктан да 
«сын атасы» Виссарион Белинский сыншыны «айрьщша талант» деп бшген.
Отызыншы жылдары эдебиеттщ сынымен арнайы айналыскан Е.Тогжанов, Б.Кенжебаев, 
К.втепов, [.Кабылов, Е.Ысмайылов, М.Каратаев сиякты дарынды сыншылар сынды про- 
фессионалдык дэрежеге жeткiздi. Осы кездерде сауатты сындарымен кезге тускен эдебиет- 
штердщ 
6
ipi М.Каратаев. Алгашкы макаласы 1933 жылы жарияланган сыншы жастыгына 
карамастан бш м д
1
, принципа жазылган макалаларында
172
эдебитем
1
здщ мацызды мэселеле­
рш козгай бшдь 1937 жьшы сыншыныц жиырмага жуык сын макакалары баспасез 
бетшде
жарык к е р п т . Булардыц шпнде Казакстан Жазушылар одагыныц 1937 жылы мамыр айында 
болып еткен сын туралы арнаулы пленумда «Казак эдебиетшдеп сынныц мшдеттерЬ деген 
такырыпта жасаган баяндамасы
173
кезге туседь
Отызыншы жылдардыц екшпп жарымында сынга камкорлык кушейе туст1. Бурын 
сын туралы жол-женекей айтылып келсе, ецщ жазушылар одагыныц пленумында арнайы 
энпмелендг Оны еркендету туралы нактылы шаралар белплендг
Пленумда жасаган баяндамасында М.Каратаев сол кезге деш нп казак эдеби сыныныц 
даму жолдарына кез ж1берген. Эр кездеп сынныц жагдайын токталып, жан-жакты тал- 
дайды. Осу устшдеп жетктктермен 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   154   155   156   157   158   159   160   161   ...   780




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет