Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
yriT журпздь.. Бекмаханов совет уюметше жау пигылда болып, 1942-1952 жылдары ултшылдык идея- ларды насихаттап, антисоветпк y riT
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
| yriT
журпздь.. Бекмаханов совет уюметше жау пигылда болып, 1942-1952 жылдары ултшылдык идея- ларды насихаттап, антисоветпк y riT журпзгеш ушш... РСФСР кылмыстык кодексшщ 58-ста- тьясыныц 10-бел1мшщ eKiHmi б еляш е сэйкес айып тагылды» (Казак ССР Гылым Акаде- миясынын Орталык архив 1 . Кор-23, избе-1, ic-447, 1-2 беттер). «Айыптау Kyanepi ретшде сол кезде министрлктщ iuiKi турмесшдс отырган Б.Сулей- менов пен Е.Ысмайылов, сонымен катар Алматы тургындары Э.Тэкежанов, Э.Мухтаров, З.Токтаров, М.Гумарова, Т.Елеуов, В.Р.Шахматов, Т.Шойынбаев, А.Нурканов, семейлпс Г.Н.Бутлер, шымкентпк Х.Одшгереев машмдемелер берген, немесе Е.Бекмахановпен бет- теспршген» (карыцыз: К.Нурпешсов. Бекмахановтыц ici. «Женсу», 1.VI. 1991). 1952 жы лы 2 желтоксанда Казак ССР Жогаргы сотыныц кылмысты ютер ж енш деп коллегиясы Е.Бекмахановты 25 жылга соттады. Тагы 6ip тарихшы Бекежан Сулейменов те гылымдагы «кател1ктерЬ> ушш жиырма бес жылга кетп. Казактьщ саналы азаматтарыныц 6api турмеде uripip ме еда, кайтер еда, егер де 1953 жыл- дыц наурызында «халыктардыц кун кесемЬ> И.В.Сталин кайтыс болмаганда. КСРО-ныц бшпк басына келген Н.С.Хрущев И.В.Сталищц «жеке адамга табынушылыкпен» айыптап, ол журпзген саяси кудалаулардыц барлыгын партияньщ кателйт деп жариялады. Кеп узамай Казакстанныц да басшылыгы ауысты: каталдыгымен аты шыккан Ж.Шаяхметовтщ орнына Понамаренко Казакстан Компартиясы Орталык Комитетенщ 6iprami хатшысы болып келдь Ей адамньщ оцаша сейлесушщ ез 1 кудисп саналып келген Казакстанда да оц езгерютер журе бастады. Нэтижесщце 1951-52 жылдары сотгалып, жер ауып кеткен Е.Исмаилов, К-Жумалиев, К-Мухаметханов, Б.Сулейменовтер турмеден босанып шьщты. Б.Кенжебаев, Т.Нуртазин, 0-Коцыратбаев, М.Каратаев сиякты азаматтардыц Алматыга оралып, гылыми-шыгармашы- лык жумыстармен айналысуына мумкпццктер туды. Уакытша Мэскеуде бой тасалап журген М.Эуезов республика басшылыгыныц арнайы шакыруымен елге оралды... Е.Бекмхановтыц да ici кайта каралып, 1954 жылы 16 акпанда акталып шыкты. Ол езш щ бурын жумыс ютеген yHHBepcHTeTTeri «Казакстан тарихы» кафедрасына кайта оралып, ус- таздык, гылыми жумыстарын жалгастырды. Канша ауыр болганымен де абактыдагы азапты жылдар Ермуханныц сагын сындыра алмады. Ол езш щ бурынгы гылыми п д ен к тер ш жалгастырып, 1957 жылы КСРО Гылым Академиясыныц «Наука» баспасынан «Казакстанныц Россияга косылуы» (орыс тш нде) атты ipreni ецбепн жариялады... Галымныц казак тарихын зерттеудеп жемюп ецбеп галымдар тарапынан жогары багаланып, ол 1964 жьшы Казак ССР Гылым Академиясыныц корреспондент м уш еа болып сайланды. Солай десек те кезшде Е.Бекмахановтыц eciMiH Одак галымдарына танымал еткен, кешннен езш гана емес, букш ка зак зиялыларын кугындауга непзп себептердщ 6ipi болган «XIX гасырдыц 20-40 жылдардагы 252 Дандай ЫСК^АК^ЛЬ казак тарихы» (1947) атты атышулы ецбеп совет у й м е т жылдарында басылым кермедь Tei ел1\пз егемещцгш алганнан кешн барып, орыс жэне казак тшдерщде жарык керш, калы! окырманньщ рухани игш гш е айналды... Сейтш еткен гасырдыц кыркыншы жылдарыныц езщде-ак ултын суйген азамат Ерму хан Бекмахановтыц отаршылдардьщ ойранынан аякка тапталып калган Кенесары-Наурыз байдьщ рухын кайта Kerepin, халкьшьщ улттык сана-сез1мш оятуга багытталган ic-эрекетши аягы букш ултжанды казак атаулыга карсы багытталган саяси науканга экелш сокгырды Kasipri егеменд1 ел1м1зде елшщ е л д к намысын кетерш, отаршылдарга карсы ту кетерн шыккан ардагер азаматтьщ еам ш бшмейтш, оньщ eni ушш жасаган рухани ерлктерш макга тутпайтын казак жок. Азаттьщ жолында Кенесарылар мерт болган улттьщ улы армандарь бугшп кундер1 салтанат курып отыр. Кенесарылар ултына кызмет етудщ аскан улпсш кер сетсе, оньщ туган халкы да асыл ерш ардактап, улттык батыры санайды. 2002 жылы атальп еткен Кенесарыньщ eKi жуз жылдыгы улттьщ рухымызды тагы да бшкке самгатып, сана ce3iMiMi3fli серпте тускен елеут окигага айналды. Ka3ip Астананыц как тершде, 6ip кездерд e3i ат ойнатып отаршылдармен айкаскан Е ртстщ жагасында Кенесарыныц зэуйм ескерт кшп аскактап тур. Ат устш деп Кенесары Батыска кез Tirin, ел1кшдщ егемендМн кырагь кузет1п, тзуелаздитн ту етш кетерш тургандай... жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|