Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
erin тубегешп де орныкты зерделей алган жокпыз» - дедк Ойын ары карай: «0M ipfli
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
| erin
тубегешп де орныкты зерделей алган жокпыз» - дедк Ойын ары карай: «0M ipfli танып бшуде «шындык» угымы басым тускенде, поэманыц орнына классикалык роман жанры келдЬ Ал, каз1р классикалык роман «тактан тусп» деуге болады, ейткеш ем1рлк шындык угымы ез1н1ц эпикалык б1ртутастыгынан, узактыгынан айрылды. 0Mipfli игеру, тану ендш жерде фрагментарлы, белек-белшек. Сондыктан да шыгармашылык элитадан «бугшп заманды бейнелеущ» талап етущц кажеп шамалы, ейткеш енер ешкашанда eMipfli бейнелемейдо, оны eM ipfli эркилы тану аркылы ек ш ш «жасанды» шындык тудырады» («Казак эдебиеп», 07.07.2000) - деп, жалгастыра тусп. Автордыц ойынша, бугшп эдебиет «соншалыкты киын, жан куйшерл1ктей» жагдайда емес. Мэселе, «6yriHri замандагы» эдебиетп дурыс тусшуде жатыр. Ойткеш, «бугшп заман» - постмодернизм заманы». Ал «постмодернизм деп аталатын 424 Дандай ЫСКАфЛЫ мэдениет шыгармашылыктан элдеб1р мэн-магына !здеуден бас тартып, тутасымен узк- узвдшерге, кургак акпаратка ден койган жалпылык (букаралык) мэдениетке деген бейтарап карым-катынасын танытты, толеранттыгын жариялады. Осыдан да келш шыгармашылык- тьщ бурынгы классикальщ формалары турлк езгерштерге тууде, шыгармашылыктагы кандай да 6ip такырып, жанр, турлердщ б и л к алуы (басымдык танытуы) мен ыкпалынан бас тарту басталды». «Казак эдебиен» газетшде С.Акатаевтыц «¥ л т муддесш саткандарды 6yriHri урпак та, келер урпак та кенпре коймас» (07.01.1998) деген сухбаты шыкты. Онда социализм тусын- дагы казак эдебиет!не, оныц С.Сейфуллин, С.Муканов сиякты кернекп екшдершщ шыгарма- шылыктарьша тэуелазд к тугырынан, улттык мудде тургысынан карай отырып, кумэн кел- TipreH ту стары бар. Мысалы, «Ашыгын айтсам, мундай саткындык жасагандардыц Шразы эл! кунге дейш кайраткер, классик катарында жур. Бул арада Сэкен Сейфуллиннщ «Тар жол, тайгак кешу» деген ютабыныц саяси мэнш айтпай етуге болмас. Осы ютап аркылы-ак кезшде талай боздактар айдалды да, атьшып та кета» - деген жолдарда Сэкещц ашык айыптаушьшык бар. Мше, С.Акатаевтыц тура осы п ш рш е А.Арынулы карсы макала жазып, буган езшщ мулдем келю пейиндтн бвдиршп. Ол «Акатайдыц сезше Караганда, солардыц бэрш саткын, когамньщ жауы деп жариялау керек сиякты... Егер б!з еткен тарихымызга ок атып, Сэкен Сейфуллин секшд! 6ipryap жаксы мен жайсандарымызды гайбаттап, беделш тусгретш бол сак, буя едщпм1зге сьш емес пе?.. Сондыктан ел пышен жау !здеушшердщ эрекетгерше ток- тау салган жен сиякты. Калай десек те, еткен тарихымызга курметпен карауды да ескерелк. Ал Сэкен Сейфуллин казак халкыныц улттык мактанышы репнде урпакка улп-енеге бола беред!» - деген ойын ашык бщщред!. Б.Дэр1мбег «Казак эдебиеп тарихьша кайта оралуымыз керею> («Казак эдебиеп», 10.06.1997). Оныц ce6e6i кецестк кезецце «Казак эдебиетгану гылымы тек к о м м у н и с т идеологияныц жетепнде журд1 жэне соныц айдауына кенд1», сол себепп де «еткен жолымызга тагы 6ip рет сын кез1мен карап», казак эдебиетшщ гылыми непзд1 тарихын жасау - eMip талабы дедь Б.Ыбырайымныц «Эдеби тарнхымыздьщ ащы сабактары» («Казак эдебиеп», 17.04.1998) кецеспк дэу1рдеп (отызыншы жылдар) казак поэзиясын зерттеудщ эдюнамалык непздерш сез етедь Автордыц пайымдауынша, отызыншы жылдардагы казак поэзиясыньщ кулдырап кету1 - «сол тустагы жаппай жазалау пен зорлыктыц салдарынан». Сыншыныц «Кандай да болсын улттыц журекжарды уш, жан дауысы кай дэу1рде каншальщты тумшаланып-тун- шыктырьшса, сол дэу1рдеп когам сол улттыц алдында соншалыкты децгейде айыпкер, та рихи кезец алдында соншалыкты кылмыскер яки жауапкер. Эрине, тутас когамды айыптау - артыктау, 6ipaK калай дегенмен де жекелеген адамдардыц ш еказ б и л к журпзуше, устемдш етуше м умкш дк берген когам немесе мемлекет езш щ элеуметтк-когамдык курылымы жагынан кецщдегщей б и к децгейде жетшмеген демеске амал жок»; «Уакытша уранга ун косу, тосын турлер, жаца идеялар каншама жаксы, каншама тыц кершгешмен керкемдк кемелдк децгейше кетершмесе, эдебиеттеп жацалык деп багалайтын болсак, не эдебиетп тусшбейтшдтм!здщ, не идеологиялык кыспакка бас изектеп, ишу1м1здщ к у э а демеске шара жок. Сондыктан алдагы уакытта эдебиетапздщ тарихын таразылаганда, барлык окулыктар мен гьшыми монографияларда, сын-зерттеу ецбектерде эдебиет туындысын керкем дк сапасына карап байыптау басшылыкка алынуга жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|