Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
| lypni cypeTrepi
бар. Пушкин елецшдеп «пейзаж» жылдыц терт маусымын карабайьф тшмен баяндап берген, аягы уйкасатын карапайым суреттер гана. Пушкинд1 гений кьшган - зерттеушшер. Орыс империясына улттык гений керек болды... Мше, осылайша, орташа гана акын «элемде тен деа жок акынга айналды... Мэдениет1 темен, дамымаган хальщ кана Пушкинн 1 ц аталмыш шыгармаларын шедевр деп багалар ед 1 » - деп жазады Таласбек. Талгамга таласуга болмайтындыгы KepiHin тур. 0p6ip улттьщ эдебиет элемдк эдебиеттщ курамдас 6ip белш болса, элем дк эдебиеттщ e3i сол улттьщ эдебиеттерд!ц озык улгшершен турады. Улттык деген1м!зд1ц ез1 - жалпы адамзаттыктыц 6ip сипаты. Бул жагынан келгенде эдебиеттщ улттыгы дегешм1з - жалпы адамзаттыц угымына кайшы емес, кер1сшше, соны толыктыра тусетш 6ip кыры гана. Шын мэншде, улттык эдебиетт1ц озык ynrmepi элемд1к э д е б и е т жацаша кьфларымен, сырлары- мен байыта тусед1. Сонда улттьщ эдебиет пен элем дк эдебиеттщ арасын алтын кешрдей жалгастырып турган не десек, бул екеу1не де ортак жалпы адамзаттыц сипаты бар дер едш. Мше, осындай жалпы адамзаттьщ сипатта жазылган озык туындылар жыл сайын эдебиет саласындагы Хальщаральщ Нобель сыйлыгымен марапатталып отырады. А.Нургазыулыныц «Нобель эдебиет сыйлыгында» («Эдебиет айдыны», 08.03.2006) осы сыйльщтыц бершу тарихы, оны алган каламгерлердщ кыскаша суреткерлк сипаты егжей- тегжейл1 эцгтмеленген. «Откен 6ip гасырда Нобель эдебиет сыйлыгы А.Нобельд1ц есиетше Эдеби сын тарихы 557 сай, езш адамгершшкп, бауырмалдыкты, эдш еттш кп, бостандык суйгны рухты дэрштей- тш кулл1 адамзаттык асыл кундылыктардьщ символы етш тулгалап шыкты. Ал бул рух эде биет атаулыныц б эрвд е болуга тш сп ортак кундьшык» (сонда). 11. К О РЫ ТЫ Н Д Ы ОРНЫ НА Заманньщ езгеру!мен байланысты жаца дэу\р керкем эдебиетке де жаца талаптар кой ды. Бурынгы социалистк реализм эдебиетшщ н е п зп кагидаларыныц езгеру! эдебиеттщ эдкнамалык непзше соны жацалыктар экелш, оны казак эдебиетшщ ултгык дэстурлерше эсер етш жаткан элемдк эдебиетте журш жаткан шыгармашылык урдютер аясында зерделеу жумыстарын кун тэрпбше шыгарды. Казак эдебиетш теориялык тургыдан жацаша пайым- дауга умтылган б1рсыпыра материалдар шыкты. Сыншы Э.Бепежанованыц пайымдауынша, «6yriHri танда непзшен постмодернизм мэ дениет!» epic алып келедь «Казак эдебиеп ушш классикалык кезец аякталган жок, мумкш, аякталмауы да - дэстурл1 танымда жазатын жазушы жэне оны кызыга окитын окырман барда бул эдебиет кун кеше бередЬ Дей турганда элемдк мэдениетпц курамдас белН казак енершде постмодернизм туралы толымды эцпме козгау ертерек шыгар, ал модернистк кезец элдекашан басталган». Элия постмодернизмге «б!здщ шындык деп жургешм1здщ 6opi ic жузшде шындык туралы тусш к танымымыз гана, оньщ езшде де таным иесшщ тавдаган кезкарасьша тэуелд1 жэне ол кезкарас езгергенде, элп ryciHiK-танымныц езш тубегейл! езгертетш таным. Сондык тан да эдебиет, мысалы, ем1рдщ керкем бейнес! емес, eMipfli эркилы тану аркьшы еюшш, «жа санды» шындыктар жасаудыц жолы» («Алтын Орда», 17—23.01.2003) деген аныктама берген. «Казак эдебиетЬ) газеп эдеби ем1рде жур in жаткан езгерктер жайлы сауалнама уйым дастырып, эдебиетшшерге уш сурак тастады: «1. Ka3ipri казак эдебиетшщ даму багыты Ci3fli канагаттандыра ма? 2. Постмодернизм. Бул терминнщ туащ црмесш берпцз. Жэне осы угыммен б1зд!ц эде- биет1м1зд1 байланыстыруга бола ма? 3. жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|