Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган


 ip оцды жагы:  щындардыц ем1рбаяндык мэл 1 меттерш  6 ep y i



Pdf көрінісі
бет223/780
Дата19.10.2023
өлшемі31,36 Mb.
#119326
1   ...   219   220   221   222   223   224   225   226   ...   780
Байланысты:
Әдеби сын

6 ip
оцды жагы: 
щындардыц ем1рбаяндык мэл
1
меттерш 
6 ep y i, 
революциядан бурынгы творчествосын жалпы 
чэстурл! акындык енермен байланыста керсету талап тэж1рибеа халык акындарыныц жаца­
дан шыгарган дастан, жыр толгауларыныц вдеялык, такьфыптык 
epiciH
аныкгап бердЬ326.
Халык акындарыныц ш ш де Жамбылдыц аты шыкты. 1936 жылы Мэскеуде еткен казак 
эдебиетшщ онкундоп алдьшда акынныц дацкы одак келемше жайылды. Осы окигага жэне 1938 
кылы акынныц 75 жыдцык мушел тойыньщ букшодакгьщ келемде етюзщуше байланысты оньщ 
шыгармалары жинак болып, жеке кушнде де мол жарияланды. Жамбылдыц елендерш орыс 
гшше аударуга М.Исаковский, М.Алигер, М.Тарловский, И.Сельвинский, П.Кузнецов, Д.Снегин,
В.Копытин, К.Алтайский т.б. акындар белсене араласты. Жамбыл творчествосыныц муншама 
габыстарга жету1 казак кецес ауыз эдебиетшщ мэселелерш кещнен зерттеу 
icrepiH 
алга койды. 
Халык поэзиясы, оньщ алыбы Жамбылдыц шыгармашылыгы одактык эдебиетшшердщ назарын 
лударды... Акынныц творчествосы жайлы М.Эуезов, С.Муканов, М Даратаев, Е.Ысмайылов, 
Э.Тэж1баев, К.Аманжолов т.б. макалалар жазды. Буларда Жамбылдыц eMip жолы, акындыц 
9Hepi нактылы гылыми тургыдан талданды; казак поэзиясындагы дэстур мен жацашылдык 
проблемасы козгалды; халык енершщ жан-жакты еркендеп келе жаткандыгы дэлелдендь
Отызыншы жылдары еткен замандарда жасаган акындардыц эдеби мураларын танып- 
бшу тещрепнде кеп жумыстар аткарылды. ¥лтты к дэстурлерд1 игеру хакында журпзшген 
ютердщ жаца эдебиеттщ дамуына ткелей катысы болды. Ойткеш жаца багыттагы эдебиет 
эткендегшщ зацды даму жалгасы болгандыктан да ец алдымен, улттык эдебиетгердеп озык 
цэстурлерд1 мецгеру керек болды. Тецкернже деш нп дэу1рлерде жасаган акын-жазушылар- 
дьщ енерпаздык жолдарын 
TeKcepin, 
зерттеп барып, 
inrepiniui 
жактарынан уйренш, оны 
алга дамыту эдебиетшшердщ н е п зп мшдетшен саналды. ¥ л тты к эдебиетте к1мд1 улп
гутамыз, нес1нен уйренем
1
з деген сауалдар бул саладагы ютердщ басты багытын аныкгап 
отырды. Эдеби мура жайлы айтыстыц саяси мэш болгандьи'ын да ескерген жен.
30-шы жылдардыц бас кезшде эдебиеттану гылымында басым болган турпайы социоло­
гизм М.втемгсов, Ш.Уэлиханов, Ы.Алтынсарин, А.Кунанбаев, С.Торайгыров, т.б. кептеген 
акындардьщ шыгармаларыныц идеялык жэне эстетикалык мазмунын гьшыми тургыдан ашып 
керсетуге мумкшдк бере бермедь Ол кезде орыс эдебиетшщ А.С.Пушкин, М.ЮЛермонтов,
Н.В.Гоголь, И.С.Тургенев, Ф.М.Достоевский, Л.Н.Толстой сиякты алыптарын да «дворян» 
немесе «усак буржуазия» жазушыларына жаткызды. Бул ретте олардыц шыккан ортасы не­
пзп елшем болды. Жазушы кандай жерден шыкса, ол мш дегп турде сол элеуметтк топ- 
тыц муддесш, кезкарасын биццред!; сол таптыц е к ш болады деп есептелвдь
Осындай «теориялар» казактьщ есю эдеби мураларын игеруге едэу1р кедерп келпрд1. Timi, 
КазАПП сыншыларыныц Казан тецкерш не деш нп казактарда женд1 эдебиет те болмады 
деп соккан кездер1 де болды. Э.Бэйдшдин орталык «На литературном посту» журналында: 
«Тецкерюке дешн б1зде классикалык эдебиет болмады. Классикалык эдебиет Казан тецкерь 
сшен кешн гана жасала бастады»327 деп жазды. КазАПП сыны сол кездеп казак жазушыла­
рыныц ездерш де эртурт «оцшыл» топтарга жаткызды328. Бурьшгы кездерде 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   219   220   221   222   223   224   225   226   ...   780




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет