Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
| Kipicri.
Жаца дэу1рдщ жацаша саясаты казг эдебиеттануыныц коммунист!к идеологияныц тар курсауынан ептеп босап, эдеби ой-пшрд] жандана бастауына мумкшдЬсгер жасады. 1956 жылдыц 17 кекепнде эдебиет пен керкеменер кызметкерлершщ жиналысы больи онда Е.Мустафин «КПСС XX съезш щ корытындылары жэне эдебиет пен керкемене кызметкерлершщ мшдеттерЬ) туралы баяндамасы тыцдалды. Ж арыссезде С.Мукано С.Мэуленов, ЗДабдолов, З.Шашкин, т.б. шыгып сейлеп, казак эдебиетш дамыту жолдар туралы ой белктЬ Осы жылдыц 17-18 желтоксан кундер! Казакстан Жазушьшар Одагыны III пленумы erri. Онда Э.Тэж1баевтыц «КПСС XX съезшщ карарларына сэйкес казак по: зиясыныц Ka3ipri жайы туралы», Дм. Снегиннщ «Казакстандагы орыс поэзиясы туралы баяндамалары тыцдалды. Ж арыссезге шыккандар: М .Эуезов, З.Кедрина, Т.Эл1мкуло О.Шипин, Е.Ысмайьшов, Б.Шалабаев, М.Каратаев, Д.Эбшов, Е.ИбраЬим, З.Ахметов, З.Шап кин, А.Жовтис, Т.Жароков, т.б. Пленумда Казакстан Жазушылар Одагы баскармасы npi зидумыныц терагасы болып F.MycipenoB сайланды. Баспасез бетшде эдебиеттщ агымдагы тарихына байланысты мэселелер батьш кетери бастады. «Социалиспк Казакстан» (1956, 28 тамыз) жэне «Казак эдебиетЬ) (1956, 17 т; мыз) газетгершде басылган «Эдебиеттану гылымы мен эдеби сынныц дэрежеа жогары 6oj сын», «Эдебиет жэне эдебиеттану гылымы» атты бас макалалар эдебиет сыншылары ме зерттеушшерш ж1герленд1ре тусп. «Кун т эр п б в д е эдебиет сыны» («Казак эдебиетЬ), 195' 25 маусым), С.Кирабаевтыц «Эдебиет сынына не бегет болып отыр» («Казак эдебиетЬ), 195' 24 тамыз), Э.Коцыратбаевтыц «Сынныц сыркаулары» («Казак эдебиетЬ), 1956, 3 акпан А.Нуркатовтыц «Эдебиет сыныныц мэселелерЬ) («Эдебиет жэне искусство», 1956, №1 М.Каратаевтыц «Сын туралы сез болганда» («Эдебиет жэне искусство», 1956, №8) сиякт макалаларында эдеби сынды жандандыра тусу мэселелер! кетершдЬ МДоцыратбаев «Соцгы жиырма жьш ш ш делп казак эдебиетшщ барлык жанрларына ю ж!берш, шолып шыгыцызшы. Не керер екешлз! Ондагы жалац, жалпьшама мактауга курылга жансыз, эсерс1з, кургак лешрме елецдер мен поэмаларды тгзсещз, оган карны кампигш 6ipaK ш в д е inin алар дэш жок, не акылга, не журекке жугар нэр1 жок, шындыктан да, ойда да журдай, eMipre уксамайтын схемамен жосылтып шыккан с э г а з романдар мен сурецс эцпмелерд1 коссацыз, сосын театрлардагы койьша сальш, кальш койып келе жаткан кеп а к т кеп сездЬ кеп нэрсеш ескерген, 6ipaK жалгыз гана искусствоны ескермеген типаз, характере! керкем шындыксыз, 6ip-aK ымырттык eMipi бар шубалац пьесаларды алсацыз, аз ™iM болы шыкпас» - деп, ащы шындыкты жайып салды. Сейтш эдебиеттщ атын жамьшьш, урандатьл жалаулатып журген социалистк реализмнщ жалган эдебиет! не карсылык б!лд!рд1. Э.Коныратбаев казак эдебиеттану гылымыныц артта калып келе жатуыныц турл1 себег TepiH керсеткен пшрлерге токтала келш, «Ол кездеп сын кебше эдебиетпц идеялык тазаль гы женшде болды да идеология жагдайындагы партия каульшарьша ун коса бшдЬ EipaK се т турып, кейб1реулер жалац кате глотал, эдебиет тарихьшьщ нактылы мщдетгершен кол узда. Сыщ icneH бекптлмеген успрт байламшылдьщ бел альт, ол 8-9 жылга созылган. Мунын e3i сынны 6ip сыркауына айналган-ды» деп, сындагы осьшдай келецаздосгердщ салдарьшан еткеннщ эд( би мурасын игеру саласында аткарыльш жаткан жумыстарга кецш толмайтындыгын бщщред Мектеп багдарламасында «Камбар батьф» жьфьшан баска епггеце калмагандыгын сол кезде: эдебиет гылымыныц улкен кемшшп ретшде бетке басады: «Мунда ол «Камбар батьфдан» бас* казак эпосыныц бэрш де байлардш деп тусщщрген. Казак эпосында турл1 тап акьшдарыны тарапынан болган коспалар жок емес. BipaK эпостыц T9yip улгшер1 халыктш. «Кыз Шбею |