Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
- Бұл бет үшін навигация:
- Heri3ri такьфыптардыц 6ipi
| MycipenoB»
(А., 1956), С.Кирабаевтыц «Fабиден Мустафин» (А., 1956), Э.Коцыратбаевтыц «Шолпанныц акындыгы» (А., 1956), А.Нуркатовтыц «Мустафин- нщ творчествосы» (А., 1956), «М.Эуезовтщ творчествосы» (А., 1956), «Мухтар Эуезов» (А., 1957), «С.Мукановтыц eMipi мен творчествосы» (А., 1956), М.Сармурзинаныц «Е.Мустафин- нщ творчестволык жолы» (А., 1956), Х.Сушншэлиевтщ «Абайдыц кара сездерЬ (А., 1956), Э.Дербюэлиннщ «Ы.Алтьшсариннщ жазушьшык кызмеп туралы» (А., 1957), Б.Кенжебаевтыц «Журналист Мухаметжан Сералин» (А., 1957), «Султанмахмут Торайгыров» (А., 1957), С.Кирабаевтьщ «Спандияр Кебеев» (А., 1958), М.Каратаевтьщ «Туган эдебиет туралы ойлар» (А., 1957) сын, гылыми-кепшшк, зерттеу итаптары жарык кердь «Керкем аударманыц кей- 6ip мэселелерЬ) (А., 1957), «Казак эдебиетшщ Keft6ip мэселелер!» (А., 1957) сиякты ужым- дьщ гьшыми жинактарда казак эдебиеттану гылымыныц езекп enipnepi козгалды. М.Эуезовтщ «Абай жолы» роман-эпопеясы кыркыншы, елушпп жылдардагы казак эдеби сынындагы Heri3ri такьфыптардыц 6ipi болды. «Абай» романыныц алгашкы итабы жарык кергенде эдеби сын оны жьшы кабылдап (Б.Кенжебаев, К-Шацгытбаев. «Абай». «Социалиспк Казакстан», 1942, 26 шшде), казак эдебиетшщ ipi ж е щ а деп багалаганымен де кыркыншы жылдардыц соцы, елушпп жылдардыц басында саясаттыц эдебиетке ерескел араласуыныц салдарынан катал сынга ушыраган (По поводу романа «Путь Абая». «Казахстанская правда», 21.06.1953, т.б.) кездер1 де болды. Соган карамастан роман-эпопея Сталиндк, Мемлекетт1к сыйльщтарга ие болып жатты. 1956 жылы терт томнан туратын «Абай жолы» эпопеясыныц соцгы к1табыныц шыгуына байланысты оган деген эдеби сынныц кызыгушылыгы арта туст1. Т.Амандосовтыц «Тарихи достыктыц тамырлары» («Социалист1к курылыс», 1956, 26 желтоксан), З.Ахметов пен Ы.Дуйсенбаевтыц «Мухтар Эуезовтщ Абай туралы романдары» («Казакстан коммунис1», 1956, №11), А.Нуркатовтыц «Абай жолы» («Коммунизм таны», 1956, 2 кыркуйек), «Акын туралы эпопея» («Эдебиет жэне искусство», 1956, №11), «Казактыц туцгыш эпопеясы» («Лениншш жас», 1957, 28 кыркуйек), Х.Суйшшэлиевпц «Абай туралы романдардыц соцгы ютабы» («Социалиспк Казакстан», 1956, 12 тамыз), ТЖацбыршиевтщ «Халык eMipiHiH эпопеясы» («Социалистк Казакстан», 1957, 28 кыркуйек), М.Каратаевтыц «Казактыц туцгыш эпопеясы» («Жулдыз», 1957, №9), Т.Нуртазиннщ «Абай» жэне «Абай жолы» романдарындагы Кунанбай образы» («Халык мугал1мЬ>, 1957, №8), т.б. макалалар да казактыц туцгыш роман-эпопеясыныц керкемдк кыр-сырлары эцпме болды. Эдеби сын тарихы 265 Терт томдьщ роман-эпопея жазылып б т п , кепш шктщ ыстык ыкыласына белене баста ган кезде - 1957 жьшы наурыз айында «Абай жолына» арналган гылыми-шыгармашыльщ конференция уйымдастырылды. Онда М Д аратаевтын «Абай» - казактыц туцгыш эпо- пеясы», А.Нуркатовтыц «Абай жэне оныц дэу1р1», Т.Нуртазиннщ «Кунанбай жэне устем тап екш дерЬ, К.Куттыбаевтыц «Эпопеядагы казак кедейлершщ образы», З.Ахметовтщ «Эпопеядагы эйел образдары», З.Шашкиннщ «Эпопеяныц керкемдк ерекшел1ктер1» баян- дамалары тындалды. З.Кабдолов, Т.Мусабаев, С.Бегалин, Б.Шалабаев, К.Куанышбаевтар ез ойларын б ел к и . Соцында М.Эуезов шыгып сейлеп, талкьшаудьщ барысына канагаттанган- дык сез1м1н бщ йрдь Конференцияныц материалдары «Казактыц туцгыш эпопеясы» деген атпен жеке ютап болып басылып шыкты. Бул жиын осы уакытка дейш сол акай сындардыц салдарынан эркилы пшрлердщ нысанына айналып келген «Абай жолы» роман-эпопеясыныц казак эдебиетше экелген жацалыктарын, керкем дк элемш гылыми-эстетикальщ тургыда саралап, езш е лайыкты багасын беруде мацызды окига болды. Баяндамашылар мен жарыссезге шыккандар XIX гасырдыц екшнп жарымындагы казак eMipi бар болмысымен керш е тапкан керкем туьщдьшьщ эсемдк элемь не эр кырынан келш, жазушыныц бейнелеу тэсшдерше ден койды. Конференцияда н еп зп баяндаманы жасаган М.Каратаев «Абай жолы» романдарын «казактыц туцгыш эпопеясы» атады. Мухаметжан романньщ казак эдебиеп тарихындагы ipi кубылыс екенше, тарихи ро- мандар дэстурш игеру улпеше, дэу1р шындыгын жан-жакты ашудагы реализмнщ мумкш- д1ктерше, халыктьщ сипатына, жанрлык жэне стильдк ерекшел1ктерше кецш белдь Роман ньщ ерекше эпопеялык б т м ш е мэн берш, оньщ жанрлык сипатын аныктап бердь Эдебиеттщ басты максаты керкем бейнелер жасау болгандыктан да М.Каратаев М.Эуезовтщ образдар сомдау ш еберлтн талдайды. «Кунанбай характер! Шекспир жасаган характерлердщ гале- реясынан орын аларльщтай. Мунда еш асыгарлык жок. Бул образды жасауда Шекспирше карьпптау, Шекспирше характердщ туцгиыгына бойлау бар. Шынында да, Кунанбай б1рыцгай жар согар озбыр да емес, жылмакай ку да емес, пасык сум да емес» - деп, романдагы бас кейшкерлердщ жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|