Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
niKip, ягни ез елевдерше сын кез1мен карап, ец уздшн аныктаган акынныц сынына сын ай- туга 6ip
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
| niKip,
ягни ез елевдерше сын кез1мен карап, ец уздшн аныктаган акынныц сынына сын ай- туга 6ip топ каламгерлер тартылыпты. МДаратаевтыц, Э.Тэж1баевтыц, С.Бегалиннщ, К-Бек- хожиннщ, М.Дуйсеновтщ, Х.Эд1баевтыц, Э.Кекшбаевтыц, ГДабыш евпц, Ж.вм1рбековтщ, Ф.Оразаевтыц пш рлерш акындардьщ ез елендер1 жайлы ойларымен салыстыра окыганда, б1рсыпыра кызьщты жагдайлардыц к у э а боласыз; акынныц e3i, езш щ шыгармашылыгы жайлы ойларыныц езгелердщ ол туралы пшрлер1мен ундесе бермейпщцгше кезщ й жетед!. Авторлардьщ e3i «ен мыкты елещм» деп усынган туындьшары непзшен жылы кабылданган- мен баскаша пш рлер де бой керсетш жатады. Мысалы, К-Мырзалиевтщ ец жаксы керетш елещ «Бабамыздыц шок баскан табанымен» болса, ол туралы М.Каратаев «Бул, сез жок, тэ- yip елец. Бабадан калган мураныц Heci жаксы, Heci жаман дейтш карама-карсы тшмд1 тэ- сш н тапкандыгымен Tayip. Алайда мынандай 6ip шумагына шек келпрер едк: Bip жаманы - шаруасын мандытпаган, Bip жаксысы - кулыкпен жанды утпаган. Bip жаманы - уйленш жецгесше, Bip жаксысы - ж еарш кацгытпаган. Мунда контраст туршдеп баганыц узшдькесвдц топшылауыныц туршдей кершетщ щп ез алдына, сонгы е й жолында магына булдырлыгы байкалады. Жецгесше уйлену ниепмен жецгесш кацгыртпау ниеп 6ip-6ipiHe карсы коятын 6ipi жаман, 6ipi жаксы» дерлк контрас емес, б1рыцгай угым: не жаман, не жаксы» десе, Э.Тэждбаев: «Бабамныц шок баскан табанымен» атты елец езшщ контрасты ойларымен дэмдь Тартымдылыгы да осында жатыр. Bipa3 акауы жок деп те айта алмаймын. Мысалга: «суйгешн алып кашкан» - символика делш, ал «уйленш жeцгeciнe, ж еарш кацгыртканы» - прогрессив^ емес. Жалпы елецде ел ец д к касиет мол болганымен мундай т о т сейлеуден бойды аулак салган дурыс па деп те ойлаймьш. Неге десещз, бул тэсщщ акындарымыз Ke6ipex колданьш жургендптн айтканымыз макул» десе, Х.Од1баев: «Белгш! акынныц «Бабамыздыц шок баскан табанымен» атты туындысын кезшде кызыга жаттап, кызынып айтып журетшб1з. Ещй уакыт eTin, жырды колымызга кайта алганда «калай екен?» деген туйткш сурактыц да кецщщ елендеткенш жасыра алмаймыз. BipaK елецнщ ой терецщп, акьш шенбер1, кеп кубьшысты камтып, кеп к е р ш к т туйе бшген ерекше касиеп тагы да epkci3 суйащцрдь Каранызшы: халкымыздыц эдет-гурьш, Tipinkiri, MiHe3i, кей агамыздыц ездпч, кей атамыздыц epniri тушнш келюп тауып турган жок па? Тутас шыккан тулгалы дуниенщ innci ыргак-уйкасы, интонация жел1с1 теселген жорганыц аяк тастасын танытады. «Бабамыздыц...» - жаца сипатты азаматтык лирика; eMipre букш халыктык тургы-муддеден, ж еттсш нп жылдардыц бшгшен кез тастау бар. Ылги интимдк лирика пшнде жургенд1ктен бул жырдыц салкынканды сулу перизат секищ KepiHyi де ыктимал... BipaK сулудыц сыры теренде гой» - деген ойларын ортага тастапты. Сейтш «Жулдыздьщ» сырласу клубында» ездер1 ец тандаулы елещм деп усынган З.Шу- юровтщ «Даланыц, гшркш, хош nici», Е.Ибрагимнщ «Зеренд1 таулары», С.Жиенбаевтыц «Кеп болды гой мшбегел1 кур атка», К-Мырзалиевтщ «Бабамыздыц шок баскан табанымен», С.Асановтьщ «Акбота жыры», М.Айтхожинаныц «Босага», К-Баянбаевтыц «Уакыт жок», Ф.Оцгарсынованыц «Олец», Ж.Эбд1рашевтщ «Муза туралы», С.Иманасовтыц «Экемнщ 6ip курдасына» сыншысы, галымы, прозашысы, кыны бар - он каламгердщ талкысына тускен. «Талгамга таласуга болмайды» дегеннщ жаны бар екендитне 6ip елец туралы он Typni niidpfli окыганда к е зщ з жетед 1 . Олещн усынган акын езш щ « ш тен шыккан шубар жыланыныц жаксы жактарын айтып, канша дэлелдер1мен де мушздер1 карагайдай, абырой-атактарынан ат уркеиндей, атакты каламгерлердщ эркайсысы эр тусынан келш, езшше кергенш, керегш гана 1здеп, таба алмаса кем ш ш п санап, сынньщ астына алганын байкаймыз. Он акын «ец мыктым» деп усынган он елецнщ барлыгы д ерлк катал сынга ушыраган деуге болады; ец аздау сыналган деген К-Мырзалиевтщ «Бабамыздыц шок баскан табанымен» болса, ол ту ралы айтылган пшрлерд1 кейб1реулерш жогарыда келпрш те кеттк. 328 Дандай ЫСКАК,¥ЛЫ Элец дэрежеа туралы niKip алысу редакция тарапынан темендегш е корытындылапты: «ез елещ туралы акындардьщ кезкарасы да сыни пiкipлepi де кей тустары алшак кетш, кей тус- тары 6ip арнага тогысып жатуы - занды кубылыс. BipiHfle объективп niKip басым болса, ещп бipiндe субъективп багалаушылык белен алган carrepi де жок емес. BipaK бэршде де агынан жарылып, калайда ез кабылдауыцыз, журек кабьшдауыныц акикатын адал ниетпен алдымызга тартты... Сонымен 6ipre акын талгамы мен бугш п б ш к п , жогары денгейдеп окырман талгамыныц аракатынасын каламгер кауымга сезнадру болатын. Бул багытта да белгш дэрежеде клуб ез функциясын орындады-ау деген ум1ттем1з. Элбетте, жогарыдагы сын - акынныц букш творчествосына бага емес, 6ip гана елец тещ репндеп накты niKip». Редакция осындай сырласуларды алдагы уакыттарда да жалгастыратын ойы бар екешн oumipin, унайтын 6ip акын, оныц 6ip елещ, унамайтын 6ip акын, оньщ 6ip елещ жайлы nkip бiлдipyдi усыныпты. «Жулдыздыц» кыркуйектеп нем1ршде бул «Окырман хаттарымен сыр- ласа отырып...» деген такырыптагы келемд 1 «сырласуларга» уласыпты. Келемд1 (25 бет) 6 ip макала репнде бершген «Окырман хаггарымен сырласа отырыптыц» композициялык курылымы KYpдeлi. Макала сухбат туршде басталады. Редакция Kbi3MeTKepi Ш.Сариев белгш сыншы-галым, академик М.Каратаевпен жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|