Ютап жогары оку орындарынын студенттерше, магистрлерше, докторанттарына, эдебиеттанушы галымдарга, сондай-ак эдебиет суйер кепшшк кауымга арналган
жүктеу/скачать 31,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдеби сын
| Tepri
орындардыц 6ipiH алады. Ол туган жерше, ескен елше шыгармагерлк алапат ецбепмен, талмас талантымен таньшган ардакты азамат, ipi каламгер» - деген жолдармен басталган. «Ом1рбаяны», «Эде- биеттеп алгашкы адымдары», «Дастандары», «Онер ершде» тараушаларында жазушыныц шыгармашьшык eMip жолдары жуйеленш, тутас камтылган. Соцгысында жазушыныц дац- кын шыгарган атакты тарихи романдары кещнен сез болады. Сыншы Г.Есенберлиннщ шыгармашьшыгын бастан-аяк мактай беруден аулак; барынша эдш болуга тырыскан. Бупнп кун бшгшен багалай отырып, кемшшктерш де керсетш отыр ган. Кецес уюмет1 билеген кытымыр заманда жазылган кггаптарды оки отырып, барынша объективп талдаулар жасаган. Мысалы, «Жазушы 1лияс Есенберлин талантыныц багын аш кан туындысы - «Айкас» романы (1966). Казак ССР Мемлекетпк сыйлыгьш алган бул туын ды оныц авторыныц ж еп сп п устше, казак кецес эдебиетшщ тарихында белесп шыгарма» - дей отырып, «Рас, «Айкас» социалистк реализмнщ калыптаскан дэстурлершен мулде кол узш кеткен жок» («Жулдыз», 2005, №5, 106, 107-беттер) - е к ен д тн де ескерте кетедк Сол сиякты жумысшы такырыбына жазылган романдарыныц 6ipi «Мацгыстау майданы» да «тарихи-элеуметпк картуамыкты (?) туьщцы» деп, жогары багаласа да «керкемдк талдау мен тарихи-социологиялык талдау кабыспаган. Роман кецес эдебиетшщ адамды таптык тепне карай жагымды, жагымсыз кешпкерге ж1ктейтш бэзбаягы ергашты схемасына курылган» (сонда, 111-бет) - деп, сыни кезкарас бицирген. Автор кезшде жазушыныц туындылары хакында айтылган эртурл! пшрлерд1 де эдеби, гылыми айналымга салып отырган. Автор «улттык идея салтанатын бейнелейтш «Алмас кьшыш» романы кезшде макталды да, датталды да» - дей келш, оган мысал ретшде жылы лебв бшд1рген Мырзабек Дуйсенов пен сынаган Зейнолла Серккалиевтщ пш рлерш келть pinri. Кезшде ТЕсенберлиннщ «Алмас кылыш» жэне баска да тарихи романдарын эдебиеттщ партиялыгы тургысьшан катты сынга алган З.Серккалиевггщ «Тарихи шьшдык бурмаланбасын» атты макаласы Казакстан Компартиясы Орталык комитетшщ органы «Социалиспк Казакстан» газепнде жарияланып, жазушыныц шыгармашылык тагдырына улкен кауш тендарген болатын. Ондагы «6i3 кай туындыга болсын, таптьщ тургыдан, партиямыздыц тарихка кезкарасы тур гысьшан карауга мщдетпм1з» дей келш, 1лияс романьшьщ непзп идеяльщ багытын халыкка жат санайды. Осы сиякты пшрда кецестк идеология жетеюшлершщ 6ipi А.Яковлев «Литературная газетшщ» бетшде айткан. Шерияздан осы сиякты турл1 пшрлерд1 сараптай отырьш, «Есенбер- линнщ кешпендшер туралы роман-трилогиясыныц сындарлы идеологиясы - улттьщ идея» (сонда, 122-бет) - деген тужырым жасаган. Макала «халкына каруымен де, каламымен де ерен кызмет еткен, казагы арасынан «баскага жаксылык ойлайтын жаксы адам» Ke6ipeK есуш кексеген 1лекецнщ, 1лияс Есенберлиннщ мэцп ешпес еюнпп eMipi, улы eMipi успм1здеп XXI гасырда жалгасып та жүктеу/скачать 31,36 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|