әртүрлі жанрдағы мәтіндерден қажетті ақпаратты алу;
білімді құрылымдау;
жағдаяттың мәнін әртүрлі құралдармен (сызбалар, шартты белгілер, диаграммалар, белгілер) көрсету;
объектілерді тұтас және бөліктер тұрғысынан таңдау.
Продуктивті деңгейдегі өздік жұмыс Периодтық жүйе 2 – тапсырма. Тақырыбы: «Су»
Танымдық әмбебап оқу әрекеті: • графикалық көздерден қажетті ақпаратты алу; Суретке мұқият қарап, сұраққа жауап беріңіз:
Судың қайталанбас қасиеттерін не анықтайды?
Шығармашылық деңгейдегі өздік жұмыс 1 – тапсырма. Тақырыбы: «Қышқыл жауындар»
Танымдық әмбебап оқу әрекеті:
Тапсырманы орындау барысында химия ғылымымен экология, география, биология пәнаралық байланыс орнықтыра отырып, оқушы шығармашылық танымын жоғарылата алуға мүмкіндік алады.
ҚЫШҚЫЛ ЖАУЫНДАР Төмендегі берілген суретте Кариатидами деп аталатын, Афинадағы Акрополда 2500 жыл бұрын тұрғызылған мүсіндер келтірілген. Бұл мүсіндер мрамор деп аталатын тау жынысынан сымбатталған. Мрамор карбонат пен кальцийден тұрады 1980 жылы мүсіндердің түпнұсқасы Акропольдың музейіне ауыстырылып, ал оның орнына көшірмесі тұрғызылды. Мүсіндердің түпнұсқасын қышқыл жауындар жеп қойған. Қышқыл жауындардың мраморға әсерін үлгілеп білу үшін, мраморды бір түнге сірке суына салып қойса болады. Сірке суы мен қышқыл жауынныңқышқылдық деңгейі шамамен бірдей. Бір кесек мраморды сірке суына салғанда газдың көпіршіктері пайда болғанын бақылауға болады. Құрғақ мрамордың массасын тәжірибенің басы және аяғында өлшейді. Сұрақ: ҚЫШҚЫЛ ЖАУЫНДАР Осы тәжірибені өткізген оқушылар түнде бір кесек мраморды сірке суына, ал екіншісін жай (тазартылған) суға салды. Оқушылар бұл сынауды өздерінің тәжірибесіне неліктен қосқанын түсіндіріп жазыңыз.
Жауап: Қышқыл (сірке су қышқылы) реакцияның өтуінде міндетті шарт екені көрсетілген. Осы реакцияны жасау үшін
жаңбырдың суы қышқыл болуы керек (қышқыл жаңбыр сияқты) және таза сумен реакция болмайтынына көз жеткізіңіз.
Мәрмәр кесектерінде ақаудың барына тағы қандай себептер бар екендігін қарау. Өйткені, мәрмәрдің кесектері неше түрлі сұйықтықтарға әсер етпейді, себебі су бейтарап болып саналады.
