Зат есім Заттың атауы
Ұғымның атауы
Құбылыстың атауы
Мысалы: ағаш, бал және т.б.
Мысалы: қуаныш, ақыл, білім және т.б.
Мысалы: боран, жаңбыр және т.б.
Зат есім – заттың, ұғымының атын білдіретін сөз табы.
Кім? (адам, мамандық, туыстық атаулар) не? кімдер? нелер? сұрақатырна жауап береді.
Сұрақтарға жауап беретін сөздерді көп нүктенің орнына қойып оқы. (Не?) . . . гүлге қонды.
(Кім?) . . . . . . егін екті.
(Не?) . . . . . . . жердің аты.
(Кім?) . . . . үйге кірді.
Керекті сөздер: Сарыбел, атам, егінші, ара.
Зат есім түрлері Тұлғасына қарай Құрамына қарай Мағынасына қарай Атауына қарай Тұлғасына қарай
Негізгі зат есім Туынды зат есім Бөлшектенбейтін түбір зат есім Жұрнақпен жасалған зат есім Мысалы: үй, қала
Мысалы: оқушы, орындық
Артық сөзді тауып, зат есімнің қай түріне жататынын анықтаңыз.
Өсу, біту, шығу, өну, көгеру;
Даму, өрлеу, өсу, қарыштау, алшақтау;
3. Абай, Жоламан, Мағжан, «Қазақ тілі»;
Мысалы: адамгершілік, абырой Деректі және дерексіз зат есімдерді анықтаңыз:
Білімін жетілдіру үшін оған кітапты көп оқу керек.
2) Күннен де білім жарық.
3) Жеті жұрттың тілін біл, Жеті түрлі ілім біл.
Атауына қарай Жалпы есім Жалқы есім Аң-құстың жеке атауы: Ақтабан, Бүркіт
Шығарма атауы: «Шұғаның белгісі», «Абай жолы»
Мекеме атауы: Рахат, Данон
байырғы зат есімдер, сондай-ақ, басқа тілдерден енген зат есімдер, бастапқы семантикалық мағынасы не кеңею, не тартылу, не ауысу арқылы туған жаңа зат есімдер мен өзге сөз таптарынан субстантивтену арқылы пайда болған зат есімдер жатады
кемінде екі я онан астам түбірлердің бірігуі, қосарлануы, тіркесіп құралуы, қысқарып құралуы арқылы және лексикалану негізінде пайда болған күрделі зат есімдер жатады.
зат есімнің өзінен, өзге сөз таптарынан тиісті жұрнақтар арқылы туған туынды зат есімдер жатады
