Ўзбекистон республикаси
жүктеу/скачать 3,07 Mb. Pdf көрінісі
|
9690089a-e551-4f56-b4a9-9a2e62630397
| и
, одамнинг ақлли си . Эгалик категориясидаги сўз баъзан чиқиш келишигидаги сўз билан ҳам бирга қўлланилиши мумкин: одамдан ақлли си . Эгалик категориясидаги сўзда аффикс маъноси ва вазифаси кучсизланиб, равишга ўтиб кетади: яхши си . Эгалик категориясининг бирлик ва кўплик шакли қўлланилишда фарқ бор. Кўпинча миқдор билдирувчи ўзакка бирлик сон шакли қўшилмайди: ақлли нгиз , кўпи миз . Бу жиҳатдан III шахс эгалик аффикси фарқланади: нодон и , рангдор и . Сон туркуми эгалик категорияси умумий грамматик маъносини «кейинги сонни олдинги сўзга боғлаш ва мансублик, хослик маъносини ифодалаш» тарзида хусусийлаштиради. Матн ва бирикувчи сўзнинг семантикасига боғлиқ равишда турли-туман грамматик маъно ифодаланиши мумкин. Лекин «кейинги сонни олдинги сўзга боғлаш» категориал маъно хусусийлашмаси сифатида ўзгармай қолаверади. Қуйида сон туркумининг эгалик категорияси умумий грамматик маъносини хусусийлаштиришидаги ўзига хосликни кўриб ўтамиз. Эгалик аффикси ўзи бириккан сўзнинг бошқа сўз билан боғланишида ишлатилади. Бу вақтда эгалик категориясидаги сўз қаратқич келишигидаги сўз билан келади: олманинг бешта си , одамнинг ўнта си . Эгалик категориясидаги сўз баъзан чиқиш келишигидаги сўз билан ҳам бирга қўлланилиши мумкин: одамдан учта си . Эгалик категориясининг бирлик ва кўплик шакли қўлланилишда фарқ бор. Кўпинча миқдор билдирувчи ўзакка бирлик сон шакли қўшилмайди: бешта нгиз , икков жүктеу/скачать 3,07 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|