«Үздік педагог» конкурсының эссе тақырыптары қазақ тілінде
жүктеу/скачать 22,25 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Заманауи тәрбие құндылықтарының өзекті проблемалары
|
«Үздік педагог» конкурсының эссе тақырыптары қазақ тілінде 1.Мұғалім – мәртебелі мамандық 2.Заманауи тәрбие құндылықтарының өзекті проблемалары 3.Педагогикалық менеджмент білім беру жүйесіндегі сапалы қайта құрулардың шарты ретінде 4.Педагогикалық шеберлік тәрбие мен оқыту өнері ретінде Заманауи тәрбие құндылықтарының өзекті проблемалары Джон Дьюи,американдық философ және мұғалім, прагматизм философиялық бағытының өкілі :"Егер сіз әлемді өзгерткіңіз келсе-мектепке барып, сол жерден бастаңыз! "-деген екен.Бүгінгі мектепте оқып жатқан балалар болашақта ел тағдырын анықтайтын болады.Сондықтан әрбір қоғам үшін мықты, дені сау және интеллектуалды жастарды тәрбиелеу міндетті болып табылады.Ересектер жастарды дұрыс бағытқа бағыттауға міндетті.Ел жастары-оның күші. Оларда энергияның, ерік-жігердің, қабілеттердің, құлшыныстың және ынта-жігердің шексіз қоры бар және олар ұлт тағдырын қалыптастыра алады.Ұлттың байлығы оның экономикалық және табиғи ресурстарында емес, болашақ ұрпағында, елдің, ұлттың болашағын құратын балалары мен жастарында жатыр.Бірақ бүгінгі таңда мұғалімдер де, ата-аналар да балалардың "басқаша"болғанын айтады.Мұғалімдер күн сайын балалардың мінез-құлқындағы төзбеушіліктің, агрессивтіліктің және өзімшілдіктің жиілеген көріністеріне тап болады. Бұрын сирек кездесетін жағымсыз сипаттамалар кеңінен жол алып жатқанның еріксіз куәгері болуда.Осының түп қазығы тәрбиенің жетіспеушілігімен байланысты, өйткені қазіргі балалар "өз өмірінде рухани-адамгершілік мұраттарға бағдарланбайды". Альтруизм мен коллективизм құндылықтар ретінде кетеді, олардың орнын прагматизм мен индивидуализм алады. Бұл оқуға нашар әсер етеді,соңында барлық қоғамға теріс ықпалын тигізетіні сөзсіз.Сансыз «жарты қыздар мен жарты ұлдар»адамзат өркениетінен бұрын, өз елін неге жеткізетінін ойлауға да қорқасың. Тәрбие-Мәңгілік категория. Адам өзін жеке тұлға ретінде түсінгендіктен, оның жеке басын дамыту және қалыптастыру қажеттілігі бар. Тәрбие қажет, өйткені бұл қоғамның өмір сүруі мен сабақтастығын қамтамасыз етудің маңызды құралдарының бірі. "Тәрбие" ұғымын ситуациялық, тар және кең мағынада да қолдануға болады. Жергілікті мағынада білім беру-бұл белгілі бір білім беру мәселесін шешу. Тар мағынада білім беру-бұл адамдарда белгілі бір әлеуметтік маңызды тұлғалық қасиеттер жүйесін, дамыған көзқарастар мен сенімдер жүйесін қалыптастыруға арналған мақсатты білім беру қызметі. Білім кең мағынада адамның қоғамдағы жан-жақты дамуы үшін мақсатты жағдай жасау (материалдық, рухани, ұйымдастырушылық) деп түсініледі.Қазіргі әлемді ақпарат,бәсекелестік және үнемі өсіп келе жатқан жылдамдық пен күрделілік басқарады. Әлем жаһандануда, яғни көптеген өзара тәуелділіктер мен өзара ықпалдастық желісімен жабылған. Енді жекелеген елдерге немесе өңірлерге емес, бүкіл өркениетті әлемге әсер ететін түрлі үрдістер бар. Мұның бәрі белгілі бір уақыт сын-қатерлерін тудырады, мысалы, әлемді жаулап алған коронавирустық пандемия, ғаламшардағы барлық адамдардың өмір салтын өзгертті. Педагогика да қазіргі заманның жаһандық сын-қатерлерінен тыс қалмайды. Мұғалімдер мен ата-аналар бірнеше ондаған жыл бұрын ешкім ойлай алмайтын көптеген мәселелерді сезінеді. Көптеген проблемалардың ішінде білім беру құндылықтарының өзгеруін ерекше атап өткен жөн. Оқу процесінің аксиологиясы, әрине, бүкіл әлем сияқты қоғамның өзі сияқты мобильді. Жаңа проблемалар мен жағдайлардың пайда болуымен бірге ескі, дәстүрлі құндылықтарға қайшы келетін жаңа құндылықтар да қалыптасады. Бұл эсседе мен бала тәрбиесінің құндылықтары саласындағы ең өзекті, менің ойымша, өзгерістерді қозғауға тырысамын. Жаһандық сын-қатерлер бірқатар қарама-қайшылықтарға ықпал етеді, олардың ішінде білімге әдеттегі "кеңестік" немесе "дәстүрлі" тәсілдерден бас тартуға мәжбүр ететін проблемалар мен көзқарастар барынша әсер етеді. Жалпы, қазіргі заманғы тәрбиенің құндылық парадоксын тәрбиешілердің баланың жеке басының қалай қалыптасатынына деген көптеген үміттері елес болып табылатындығымен білдіруге болады. Қарапайым мысал – Интернет және "гаджеттер". Планшеттер, смартфондар мен компьютерлер көптеген ата-аналарға ыңғайлы, себебі олар баланы ұзақ уақыт бойы қабылдауға мүмкіндік береді. Бұл ыңғайлы болып көрінеді! Дегенмен, гаджет ойынның құндылығын ата-ана мен баланың тікелей өзара әрекеттесуінің тірі процесі ретінде өлтіреді, сонымен қатар қарым-қатынастың құндылығын өзгертеді. Қазіргі заманғы байланыс интернеттегі қарым-қатынасқа айналуда, ал педагогика әртүрлі техникалық құралдарды, виртуалды ортаны және т. б. теріс пайдалану қаупін арттырады.Бірте-бірте педагогикалық практикада жаһандық құндылықтар пайда болады, мысалы, ата-аналар мен балалар арасындағы "демократиялық" қатынастар. Олар аға мен кіші арасындағы қарым-қатынастың патерналистік, қамқоршы моделін алмастырады. "Қазір бала ересек адамға тең!"- деп білім берудегі батыстық көзқарастарды жақтаушылар салтанатты түрде мәлімдейді. Әдетте батыс мәдениетінен келетін жаһандық тенденцияларға сүйене отырып, қазір баланың құқықтары ерекше мәнге ие болады. Мұның өзі керемет. Алайда, құрмет пен мойынсұнушылық тәрбиенің негізгі шарттары ретінде көптеген "құқықтардың" тең түсіндірілуіне қайшы келеді, құқық қорғаушылар деп аталатындар байқамауға тырысады.Барлығымызға айдай анық: балалардың дамуы көбінесе күнделікті рәсімдер мен отбасылық өмір ережелеріне байланысты. Кейбір кешенге ене отырып, олар отбасылық құндылықтар деп аталатын нәрсені қалыптастырады. Қазіргі нақты тәжірибеде көптеген рәсімдер мен ережелер тез өзгеріп отырады, сонымен бірге құндылық белгілері де өзгереді (мысалы, балаларға отбасылық оқудың құндылығы немесе дәстүрлі рәсім ретінде бірге тамақтану құндылығы).Мектеп педагогикасы да елеулі өзгерістерге ұшырайды. Әлемдік батыстық модельдерге сүйене отырып, баланың үлгерімі, сайып келгенде, қорытынды тестілеуде көрсетілетін нәтижелермен өлшенеді. Емтихан оқытуды тесттерге "тартуға" айналдырады. Содан кейін тәрбиенің құндылықтары осыған бейімделеді. Ата-аналар "ұпайлар" жарысына қатыса отырып, кейде білім беру процесінің жеке аспектісі мен педагогиканың бірқатар моральдық компоненттерін ұмытып кетеді. Тәрбиешілер мен ата-аналар дабыл қағуда: тәрбие бүгінде өз міндеттерін орындай алмайды. Балалар енді ересектердің көшбасшылығын мойындамай бара жатыр. Білім беру мәселесіне түбегейлі өзгеше көзқарас қажет.Ең маңызды жаһандық педагогтар мен тәрбиешілер шеше алатын XXI ғасырдың сын-қатері-біздің құндылықтарымыздың дағдарысы деп санаймын.Бірақ алдымен ХХІ ғасыр балаларында ерекше не бар екенін түсінейік? Олар білімді жинақтайды және қолданады,өздеріне құрмет көрсетуді талап етеді. Сондықтан олармен тең болу маңызды. тәрбиешілер өздерін тәрбиелеуі керек!Бала адамгершілік немесе азғындық аясында туылмайды, оған өмір сүретін орта әсер етеді және білім алады.Және ең үлкен қауіп – жеке тұлғаның жойылуы, рухани және моральдық нұсқаулықтардың жоғалуы. Қорытындылай келе, педагогикалық құндылықтар тәрбиеші (ата – ана немесе мұғалім маңызды емес) өзі үшін және өзі тәрбиелеп отырған бала үшін өте маңызды деп санайтын сенімдер мен мақсаттар деп айту керек. Құндылықтарға сәйкес әрекет ете отырып, мұғалім өз тәжірибесінде уақыт рухы мен әлеуметтік жағдайларды көрсетіп қана қоймайды, сонымен бірге баланың жан дүниесінде белгілі бір мұраттарды, белгілі бір мәдени мағыналарды қалыптастырады. Сондықтан мұғалімнің жеке басымен байланысты емес, тек оған сыртқы әсер ететін құндылықтарға назар аудара отырып, мұғалім өзін өзгерте алады. Солай біз шетелдік модельдер мен тәсілдерді ойланбастан көшіре бастағанда, кейде ұлттық педагогикалық Аксиологияның үлкен байлығын ұмытып кетеміз. Білім - еліміздің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз ететін кілт. Бүгінгі таңда біздің мемлекетіміздің педагогикалық ұжымына үлкен мән беріледі. Өйткені, мұғалім өскелең ұрпақтың дамуына өз үлесін қосуға қабілетті, Мен әрқашан У.Черчилльдің: "тіпті премьер-министр неге қызғанады, бұл мұғалімнің күші", - деген сөздерін есіме түсіремін. Бүгінгі таңда өмірдің өзі жаңа идеялар мен оқытудың жаңа тәсілдерін қажет етеді. Әр мұғалім өз тәжірибесінде көптеген проблемаларға, қиындықтарға тап болды, бірақ мұғалім атағы жоғары адам осындай мәселелерді шеше алуы керек. Ол үнемі оқыту мен тәрбиелеуді жетілдіруде жұмыс істейді. Біздің елімізде балаларды тәрбиелеудің құндылықтары сыртқы рухани әсерге қарамастан өзіндік ерекшелігі мен ішкі тұрақтылығын сақтайды деп сенгім келеді. Сонымен бірге, педагогикалық құндылықтардың одан әрі өзгеруі сөзсіз және бұл процесс, менің ойымша, жас ұрпақтың проблемаларына мемлекеттік көзқарас пен мұғалімнің балаға жеке көзқарасы бірлігінде болуы керек. Бүгінде бәрі өзгеріс туралы айтады, бірақ неге екені белгісіз, ең алдымен адам өзгеруі керек деп санайтындар аз. Маргарет Мид: «Көптеген адамдар өз істеріне берілген ойшыл адамдардың бүкіл тобы әлемді өзгерте алатынына күмәнданады, өйткені тарих көрсеткендей, бұл әрқашан солай болады», - деді.Сондықтан сондай топты құрайтындардың бірі және ең бастылары-мұғалімдер. Соны «Мектепті жақсартудағы және оқушы табысындағы негізгі тұлға» (Стронг, Уорд және Грант, 2011)тұжырымдамасымен дәлелдеймін. жүктеу/скачать 22,25 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|