Зейнолла Сұлтанов Қуаныш Тұяқбаев Қанат Шеңгелбаев Бақытжан «МӘдени мұРА» Ұлттық стратегиялық жобасын жүзеге асыру жөніндегі қОҒамдық кеңес 4
жүктеу/скачать 1,94 Mb. Pdf көрінісі
|
| Сұлтанқожаұлы Майлықожа—қазақтың белгілі ақыны.
Қазіргі Оңтүстік Қазақстан облысы, Арыс ауданы, Қожато- ғай елді мекенінде туып өскен. Ақбұлақ өзені, қазіргі Бадам станциясы маңында дүние салған. Мұсылманша хат таныған Майлықожа өлеңді ауызша да, жазбаша да шығарған. Оның арнау өлеңдері, термелері, дастандары («Папор патша», «Пат- ша мен үш ұры», «Аңқау мен қу», «Нақыл» т.б.), айтыстары (Құлыншақпен, Ұлбикемен т.б.) бар. Сырым би (1723-1802)—Сырым Датұлы, азан шақырып қойған аты—Шынтемір екен. Патшалық Ресейдің далалық өлкеде әкімшілік-саяси реформа жүргізіп, хандық билікке дәстүрлі шектен асыра артықшылық беруі арқылы қалың бұқараның табиғи-өзіндік құқыларын шектеуі, алым-салым кө
бейтуі Сырымды және оның тұстастарын ашындырады. Олар қолдарына қару алып, қалыптасқан саяси жүйеге—отар- лаушы орыс үкіметінің жергілікті әкімшіліктеріне, «орыс
396 ТҮС ЖОРУ ЖӘНЕ ЫРЫМДАР тағайындаған» хан, сұлтандарға қарсы көтеріледі. Бұл—дәс- түрлі қазақ қоғамының қалың бұқарасын, оның әр алуан әлеу- меттік топтарын (қарасын да, төресін де, шаруасын да, бай- бағыланын да, би-ақсақалын да, батыр-баһадүрін де) қамтыған, Ресейдің отарлау әрекетіне қарсы бағытталған ұлт азаттығы жолындағы көтеріліс еді. Тоқтамыс—Алтын Орда ханы. Тоқтамыс—Шыңғыс ұр па- ғы, әкесі Төлеқожа—Көк Орда ханы Орыс ханның ағайыны. Тоқтамыстың бала кезінде Төлеқожа Орыс ханмен билікке таласқандығы үшін өлтіріледі. Тоқтамыс ер жеткенге дейін Ор- дада болады да, кейін өзі Орыс ханмен, одан кейінгі Темір-Мә- лік ханмен билікке таласа бастайды, билікке жету үшін Ақсақ Темірден көмек те сұрайды. Ақыры 1380 жылы Тоқтамыс Ал- тын Ордада хандық билікті қолына алады. жүктеу/скачать 1,94 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|