Зертханалық жұмыс №1
жүктеу/скачать 1,37 Mb.
|
| Қондырғының сипаттамасы
Қондырғы горизонталь (көкжиек) орналасқан, өзара әсерлесуші 1 және 2 денелер қозғалатын, бетінде координаталық тор көзі бар жұмыс алаңшасынан тұрады (1-сурет). 1 – денеге ох осі бағытында бастапқы жылдамдықты серіппелі механизм береді (5). Соққы беретін механизм винтпен (4) жабдықталған, оның орналасуын өзгерту арқылы бастапқы 1 – денеге берілетін бастапқы импульс модулін өзгертуге болады. 56 1 2 3 1 – сурет Өлшеу әдісінің сипаты Серіпппелі механизмнің соққы жасайтын бөлігі (боёк) 1 – денені соққылап (2 – сурет), оған бастапқы импульс береді: Мұндағы 1 – дененің массасы. 1 – дененің бастапқы жылдамдығы. 1 – дененің бастапқы жылдамдығы оның жұмысшы алаңдағы тоқтағанға дейінгі еркін жүріп өткен жолының ( ұзындығымен бағаланады. Үйкеліс күшінің жұмысы Кинетикалық энергия туралы теорема бойынша үйкеліс күшінің жұмысы кинетикалық энергияның өзгерісіне (өсімшесіне) тең болады: (2) өрнекті ескеріп, дененің бастапқы жылдамдығы анықталады: шайбаның тоқтау нүктесінен қашықтықтағы соқтығыс мезетіндегі жылдамдығы. Соқтығыстан кейін денелер сәйкесінше жылдамдықтарымен қозғала бастайды. Олардың жалпы импульсі Мұндағы: 1 – дененің соқтығыстан кейінгі жылдамдығы 2 – дененнің соқтығыстан кейінгі жылдамдығы (5) денелердің соқтығыстан кейінгі жүріп өткен қашықтықтары. 1 – дененің еркін қозғалысы кезіндегі (2 – дене жоқ кездегі) жүрген жолы мен олардың соқтығыстан кейін жүріп өтетін жолын денелердің шеткі нүктелерінің х және у координаталарының өзгерісімен анықтайды. (2 – сурет) 2 – сурет Соқтығыс орталық болмаған жағдайда 1 – дене ОХ осіне бұрыш жасай қозғалады. Бұл жағдайда: Екінші дене ОХ осіне бұрыш жасай қозғалады. Х және У координаталарына проекциялары бойынша импульстің сақталу заңы келесідей жазылады: Х осіне: У осіне: . (6), (7), (8) өрнектерді ескерсек импульстің сақталу заңы: Х осіне проекциясы: У осіне проекциясы: . Соқтығысқа дейінгі жүйенің кинетикалық энергиясы Соқтығыстан кейінгі жүйенің энергиясы: Соқтығыс абсолют серпімді болса жүйенің энергиясы сақталады: Сонда энергияның қалпына келу коэффициенті k Абсолют серпімсіз соқтығыс кезінде: , Олай болса энергияның қалпына келу коэффициенті Жұмыстың орындалу реті Соқтығысқа дейінгі және соқтығыстан кейінгі денелер импульстері мен энергияларын салыстыру. Массалары шамамен бірдей екі денені таңдап алыңыз, олардың массасын анықтап, кестеге толтырыңыз. Еркін қозғалған 1 – дененің жылдамдығын анықтаңыз. Ол үшін серіппелі механизмді бірінші пазаға бекітіңіз. 1-шайбаны бағыттаушыға тақап қойыңыз, оның бастапқыкоординаталарын жазып алыңыз. (2 – сурет) Серіппелі механизмді іске қосыңыз да шайбаның шеткі нүктесіндегі х координатасының мәнін 1 – кестеге жазыңыз. 1– кесте
2 – тапсырманы тағы 6 рет қайталап, алынған мәндерді 1 – кестеге толтырыңыз. және орташа мәндерін есептеңіз. 1-денені бастапқы орнына қойыңыз. 2-дененің шеткі нүктелерінің бастапқы координаталарын жазыңыз. (2–сурет). Серіппелі механизмді іске қосып, 1 – кестеге денелердің шеткі нүктелеріндегі координаталарын жазыңыз. 4 – тапсырманы тағы 6 рет қайталап жасаңыз. Алынған нәтижелерді 1 кестеге толтырыңыз. координаталардың орташа мәндерін, өсімшелерін және денелердің орын ауыстыруларын есептеңіз. 9 өрнек көмегімен денелердің соқтығысқа дейінгі және соқтығыстан кейінгі импульстерінің координаталар бойынша проекцияларына пропорционал шамаларды есептеңіз, алынған нәтижені 2 – кестеге толтырыңыз. 2-кесте
Алынған нәтижелерді салыстырыңыз және қорытынды жасаңыз. 10 және 11 өрнектер бойынша денелердің соқтығысқа дейінгі және соқтығыстан кейінгі энергияларына пропорционал шамаларды есептеңіз және оларды 3-кестеге толтырыңыз. 3-кесте
Қорытынды жасаңыз. 1-9 тапсырмаларды әр түрлі массалы денелер үшін қайталап жасаңыз да кестеге толтырыңыз. жүктеу/скачать 1,37 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||