Лабораторияда жұмыс жасаудың жалпы

Зертханадағы құрал-жабдықтар
 Зертхананың негізгі жабдығы барлық эксперименттік жұмыс жүргізілетін жұмыс үстелі болып
табылады.
 Әр зертханада жақсы желдету болуы керек. Міндетті түрде сорғыш шкаф, онда барлық жұмыстар
жағымсыз иісті немесе улы қосылыстарды, сондай-ақ органикалық заттарды күйдіруді қолдана отырып
жүргізіледі. Қыздырумен байланысты жұмыстар жүргізілмейтін арнайы сорғыш шкафта Ұшпа, зиянды
немесе жағымсыз иісті заттар (сұйық бром, концентрацияланған азот және тұз қышқылдары және т. б.) 
сақталады. т.), сондай-ақ тез тұтанатын заттар (күкірт көміртегі, эфир, бензол және т.б.).Зертханада
сумен жабдықтау, кәріз, техникалық ток, газ және су жылыту құрылғылары қажет. 
 Электр немесе газбен жылытылатын осы құрылғылардың көмегімен сіз температурасы 100° C болатын
ыстық су ағынын тез ала аласыз.
 Зертханада суды тазартуға (немесе деминерализациялауға) арналған қондырғылар болуы тиіс, өйткені
зертханада дистилденген немесе деминерализацияланған сусыз жұмыс істеуге болмайды. Дистилденген
суды алу қиын немесе мүмкін болмаған жағдайларда сатылатын дистилденген суды пайдаланады
 Жұмыс үстелдері мен су раковиналарының жанында қажет емес ерітінділерді, реактивтерді және т.б. 
ағызу үшін сыйымдылығы 10-15 литр сазды банкалар, сондай-ақ сынған шыны, қағаз және басқа да 
құрғақ қоқыстарға арналған себеттер болуы керек.
 Жұмыс үстелдерінен басқа, зертханада барлық дәптерлер мен жазбалар сақталатын үстел және қажет
болған жағдайда титрлік үстел болуы керек. Үстелдердің жанында биік орындықтар немесе орындықтар
болуы керек.
 Стационарлық қондырғыны (электрометриялық, оптикалық және т.б.) талап ететін талдау таразылары
мен аспаптарын зертханамен байланысқан жеке үй-жайда орналастырады, әрі талдау таразылары үшін
арнайы салмақ бөлмесі бөлінуі тиіс. Салмақ солтүстікте терезелерде орналасқаны жөн. Бұл өте
маңызды, өйткені күн сәулесі таразыға түспеуі керек .Зертханада сізге ең қажетті анықтамалық кітаптар, 
оқулықтар мен оқулықтар қажет, өйткені жұмыс кезінде көбінесе тон немесе басқа анықтама қажет
болады.

Зертханаларда барлық
жұмыстар жұмыс
үстелдерінде жүргізіледі. 
Жұмыс үстелін толығымен
таза ұстау керек және
қазіргі уақытта қажет емес, 
қажет емес
құрылғылармен, ыдыс-
аяқтармен және т. б.Егер
зертханалық үстелдер
линолеуммен жабылған
болса, оған қышқылдар
түспеуін қамтамасыз ету
керек, өйткені екеуі де оны 
бұзады. 
ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС ҮСТЕЛІ
Каустикалық заттармен
(концентрацияланған
қышқылдар және әсіресе
сілтілер) бөтелкелердің
астына терезе немесе
айна әйнегі қойылады
немесе арнайы ыдыстар
ауыстырылады. Егер
зертханалық үстелдер
линолеуммен
жабылмаса, онда
үстелдің ағаш қақпағы
ағашты бүлінуден
қорғайтын арнайы
қосылыстармен
жабылған.
Зертханалық үстелдер үшін
жақсы инертті жабын-бұл
пластикалық парақтар мен 
асбовинил тақталары. 
Фторопласт плиталары
қышқылдар мен сілтілерге
өте төзімді, бірақ ерітіндіңің
немесек ейбір органикалық
еріткіштердің әсерінен. ісінуі
мүмкін. Олардың кемшілігі
.жабындар, сондай-ақ
линолеум жабындары
олардың төмен температураға
төзімділігі болып табылады. 
Олар 200 ± 50° C дейін
қыздыруға төтеп береді
.
Үстелдерді
шынымен жабу 
ұсынылмайды, 
өйткені ыдыс-аяқ
оларға оңай
соғылады. Оларға
қыздырылған
ыдыстарды қою өте
қауіпті.

ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС ҮСТЕЛДЕРІ

Аналитикалық таразылар
• Аналитикалық таразылар – аттың массасын жоғары
дәлдікпен өлшеуге арналған приборлар
.
 Аналитикалық таразыларда өлшеудің өздеріне тән
ерекшеліктері бар: 
- гірлер салынған қобдиша таразының оң, ал өлшенетін
заттар (реактивтер, материалдар, эксикатор және т.б.) 
таразының сол жағына қойылады;
- таразының заттар қоятын және гірлер қоятын екі
тостағаншаның тазалығын, рейтердің өз орнында тұруын
және таразының нольдік нүктесін тексеру; таразының сол
жақтағы есігін ашып, тостағаншаның ортасына зерттелетін
затты қойып, есікті жабады;
- таразының оң жақтағы есігін ашып, тостағаншаның
ортасына гір қойып, есігін жабады. 
- таразының арретирін ашып, стрелканың ауытқуын
бақылайды. Егер стрелка оңға қарай ауытқыса, арретирді
жауып, таразының есігін ашады да, тостағаншаға қосымша
тағы гір қояды. Сонан кейін есікті жауып, арретирді ашады. 
Егер стрелка солға қарай ауытқыған жағдайда оң жақтан
артық бір гірді алу керек. Осыдан кейінгі өлшеу
лимбаларды бұрау арқылы іске асырылады. Өлшеу
аяқталған соң гірлерді қобдишаға салады, лимбаны бұрай
отырып «О»-ге келтіріп, тостағаншаларды тазалап, есіктерін
жабады
.

Қыздырғыш приборлар
 Электр плиталары. 
 Электр плиталарының 127 және 220 вольт кернеуінде жұмыс
істей алатын түрлері шығарылады. Сонымен қатар олар
спиралі ашық және спиралі жабық болып екі топқа бөлінеді. 
Қауіпсіздік мүмкіншілігі жоғары болатындықтан
лабораторияларда және өндіріс пен тұрмыстық жағдайларды
электр плиталарының екінші түрі жиі пайдаланылады. Шыны
стакандарды қыздыру үшін электр плиталарының бетіне
асбест торын (немесе асбесттің өзін) төсеу керек.
 Ескерту: электр плиталарын тез тұтанғыш және қопарылғыш
заттардан алшағырақ жерге орналастыру керек
.
 Су моншалары. 
 Су моншалары көптеген лабораториялық
тәжірибелерде қолданылатын аса қажетті
приборлардың бірі. Соңғы жылдары қажетті
температураны ұстап және автоматты түрде
реттеп отыратын су моншалары шығарыла
бастады

Пробирка қыздырғыштар – пробиркадағы
сұйықтарды электр тогы көмегімен қыздыруға
арналған, бірақ сирек қолданылатын прибор. 
Әдетте, аналитикалық жұмыстарда пробиркаларды
қыздыру үшін су моншалары жиі қолданылады. 
 Спиртовка – спиртті (этил спирті) жағу арқылы
ыдыстарды қыздыруға арналған прибор. Спиртовка, 
көбінесе пробиркаларды қыздыру үшін, 
микробиологиялық, медициналық және
биотехнологиялық жұмыстарда аспаптарды жалын
үстінде қыздырып, залалсыздандыру үшін жиі
қолданылады.
 Муфельді пеш – заттарды балқыту үшін және аса жоғары
температураларды қажет ететін жұмыстарда
пайдаланылатын прибор (5 сурет). Муфельді пештерде
температураны 1000-1200°С-қа дейін және онан да жоғары
көтеруге болады. Бұндай пештер тигльдерді (оның ішінде, 
әсіресе платинадан жасалған тигльдерді) қыздыруға өте
ыңғайлы.

 Кристаллизаторлар, заттарды қайта кристалдау, кейде сұйық заттарды буландыру үшін
пайдаланылатын табаны жалпақ, диаметрі мен көлемі әртүрлі, жұқа шыныдан
жасалынған ыдыс.
 Салқындатқыштар сұйықтарды салқындатып және буды (парды) конденсациялау үшін
пайдаланылады. Салқындатқыштардың бірнеше түрлері бар. Олардың ішіндегі ең
қарапайымы Либих салқындатқышы немесе олны түзу салқындатқыш деп атайды. 
Салқындатқыш екі бөліктен тұрады: 
 ішкі, жіңішке түтік (ол арқылы бу шығады) 
 сыртқы, жуан түтік. 
Жуан түтіктің жоғарғы және төменгі жақтары ішкі түтікке балқытылып бекітілген. Сыртқы
түтіктің екі шүмегі болады. Оның жоғарғы шүмегі төменгісінен жуандау болып келеді. 
Төменгі шүмек резіңке түтік арқылы су кранымен қосылады, ал жоғарғы шүмек арқылы
салқындатқышқа толған су резіңке түтік арқылы сыртқа шығарылып отырады. Осылай бу
шығатын түтік жұмыс барысында үнемі салқын күйде болады.
Салқындатқыш қыздырылатын колбаның аузына тығыз отырғызылады. Сұйық қызған кезде
түзілген бу жіңішке түтік арқылы жоғары көтеріледі. Ішкі және сыртқы түтіктердің ортасы
үнемі суық сумен толтырылып тұратындықтан ішкі түтікпен жанасқан бу
конденсацияланып, қайтадан колбаның ішіне ағып отырады. Либих салқындатқышын тек бу
температурасы 150°С-дан аспайтын сұйықтарды айдау үшін пайдалануға болады.

Жалпы зерттеулер үшін қолданылатын шыны 
ыдыстар
• Пробиркалар диаметрі мен биіктігі әр түрлі, табаны
дөңгелектеніп келген, формасы цилиндр болып келетін
ыдыстар. Жай пробиркалардан басқа сұйық заттардың көлемін
өлшеуге арналған және центрифугалауға арналған пробиркалар
да болады. Көбінесе пробиркалар оңай балқитын шынылардан
жасалынады. Бірақ жоғары температуралық жұмыстар үшін
пробиркаларды баяу балқитын шыныдан, немесе кварцтан
жасайды. Пробиркаға ерітіндіні еш уақытта толтырып
құймайды. Ерітіндінің көлемі пробирка көлемінің 0,4 бөлігінен
аспаған дұрыс. Пробиркадағы затты еріту үшін пробирканың
ауызын саусақпен жауып араластыруға болмайды

жүктеу/скачать 3,7 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: