Зерттеуші Исследователь – The Researcher

Zertteušì – Issledovatel’ – The Researcher                              ISSN 2307-0153 
№№7-12(99-104), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014
 
______________________________________________________________ 
 
 
54 
материала,  решения  практических  заданий.  Согласно  данным,  приведённым  Г. 
Рудиком  в  «Педагогике  21  века»,  на  закрепление  нового  материала  при 
использовании  традиционных  методов  обучения,  отводится  всего  15  минут,  в  то 
время  как  при  уроке  в  контексте  педагогического  менеджмента  на  практическое 
выполнение учебных заданий отводится 30-35 минут. 
Любые  знание  базируются  на  определённом  фундаменте  ранее  изученного.  В 
соответствии  с  таксономией  Б.  Блума,  каждый  ученик  на  уроке  должен  выполнить 
задания  первых  трёх  уровней:  «знание»,  «понимание»,  «применение»,  которые 
являются базовыми. При выполнении этих уровней учащиеся работают в парах или 
группах,  могут  пользоваться  конспектами,  учебником,  справочной  литературой. 
Оценка за выполнение этих уровней – «3». 
При  проверке  выполнения  заданий  используется  как  самопроверка,  так  и 
взаимопроверка.  Для  получения  «4»  необходимо  освоить  уровни  «анализ»  и 
«синтез». При выполнении заданий этих уровней учащийся работает индивидуально, 
а  при  их  проверке  возможна  как  взаимопроверка,  так  и  проверка  учителем.  При 
выполнении  заданий  уровня  «оценивание»  учащийся  получает  «5».  Задания 
последнего  уровня  нетрадиционны  и  требуют  от  учащихся  глубоких  знаний  по 
предмету, а также умения адаптировать эти знания к решению задач.  
Приведем  примерные  учебные  задания  с  использованием  таксономии 
педагогических  целей  Б.  Блума  на  уроках  алгебры  и  начала  анализа  в  10  классе. 
(Приведены  задания  на  темы:  «Тригонометрические  функции  числового  аргумента. 
Основные  формулы  тригонометрии.  Свойства  тригонометрических  функций»  и 
«Производная, ее геометрический, физический смысл, применение производной»). 
Уровень  «ЗНАНИЕ».  Решая  задание,  ученик:  знает  употребляемые  термины, 
знает конкретные факты, знает основные понятия, знает правила и принципы. 
Вспомни 
и 
представь 
схемой 
«Паучок» 
определения 
основных 
тригонометрических функций. 
Вспомни, представив схемой «Паучок», основные формулы тригонометрии. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Распознай в схеме «Паучок» тригонометрические функции: 
Вспомни  формулу  уравнения  касательной,  формулу  для  нахождения  тангенса 
угла  наклона  касательной,  формулы  физического  смысла  производной  и  заполни 
схему «Паучок»:  
Знаки 
тригонометри
ческих 
функций 
+    +    
-      -  
-     +    
-     + 
-     +    
+     - 

Zertteušì – Issledovatel’ – The Researcher                              ISSN 2307-0153 
№№7-12(99-104), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014
 
______________________________________________________________ 
 
 
55
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Уровень «ПОНИМАНИЕ». Решая задание, ученик: понимает факты, правила 
и  принципы,  интерпретирует  словесный  материал  в  схемы,  графики,  диаграммы, 
преобразует  словесный  материал  в  математические  выражения,  предположительно 
описывает будущие последствия, вытекающие из имеющихся данных. 
Установи с помощью стрелок соответствие данных левого и правого столбца: 
Cos









2
                -tg

 
tg 





2
                  -sin 

 
sin





                    sin 

 
cos 





2
                cos 

 
                                     -cos 

 
Заполни пропуски, чтобы равенство было верным: 
cos 10
0
= cos (90
0
0
80

) = sin … 
cos (-15
0
) = … sin … 
sin (-80
0
) = …cos … 
ctg 35
0
 =…tg … 
Уровень  «ПРИМЕНЕНИЕ».  Решая  задание,  ученик:  использует  понятия  и 
принципы в новых ситуациях, применяет законы, теории в конкретных практических 
ситуациях, демонстрирует правильное применение метода или процедуры. 
1. Преобразуй выражения и представь пошаговый результат схемой «Паучок»: 
а) tg



2
2
2
cos
1
sin


 
б) 
1
cos
2
cos
sin
4
1
2
2
2






 
Уровень  «АНАЛИЗ».  Решая  задание,  ученик:  выделяет  скрытые  (неявные) 
предположения, видит ошибки, упущение в логике рассуждения, проводит различия 
между фактами и следствиями, оценивает значимость данных. 
Докажи, что 






3
sin
3
sin
3
sin
sin
4

















. 
Пошаговые выкладки представь схемой «Паучок». 
f´(x) 
Физический 
смысл 
   tg 
Уравнение 
касательной 

Zertteušì – Issledovatel’ – The Researcher                              ISSN 2307-0153 
№№7-12(99-104), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014
 
______________________________________________________________ 
 
 
56 
Руководствуясь  алгоритмом  нахождения  точек  экстремума  и  изученной 
информацией,  найди,  через  сколько  секунд  камень,  выпущенный  из  рогатки, 
достигнет наибольшей высоты и определи максимальную высоту полета камня, если 
траектория  его  движения  описывается  уравнением  h(t)  =  -4t²  +  24t  –  3  (м). 
Пошаговый результат представь в виде приема «Прямоугольная комната». 
Докажи, найдя соответствия, что касательная, проведенная к графику функции: 
f(x) = -5x³ + 6x² - 11 в точке х = -1, параллельна прямой у = 3 – 27х. Пошаговые 
результаты представь в виде схемы «Паучок». 
Уровень  «СИНТЕЗ».  Решая  задание,  ученик:  пишет  небольшое  творческое 
сочинение,  предлагает  план  проведения  эксперимента,  разрабатывает  алгоритм 
решения  задачи,  использует  знания  из  разных  областей,  чтобы  составить  план 
решения той или иной проблемы. 
Предложи  способ  вычисления  табличного  значения  cos  105
0
.  Пошаговые 
результаты представь в виде схемы «Паучок». 
Спланируй на основе изученного материала и представь результат с помощью 
приема  «Прямоугольная  комната»  одно  из  возможных  уравнений  траектории 
движения объекта, если известно, что ускорение объекта составляет 200м/с². 
Уровень  «ОЦЕНИВАНИЕ».  Решая  задание,  ученик  оценивает  логику 
построения  материала  в  виде  письменного  текста,  оценивает  значимость  того  или 
иного  продукта  деятельности,  исходя  из  внутренних  критериев,  оценивает 
соответствие  выводов  имеющимся  данным,  оценивает  значимость  того  или  иного 
продукта деятельности, исходя из внешних критериев. 
Оцени значение выражения 


cos
sin
3

. 
Пошаговый результат представь схемой «Паучок». 
Оцени,  через  сколько  лет  экономика  страны  достигнет  максимального  уровня 
развития  и  определи  его  продолжительность  и  его  влияние  на  планету,  если 
известно, что экономика страны развивается по закону у(t) = t³/3 – 47t²/2 + 546t – 1. 
Результаты представь в виде схемы «Паучок». 
При  регулярном  использовании  метода  «Таксономия  Б.  Блума»  на  уроках 
геометрии в 8 классе были получены следующие результаты (в сравнении с классом, 
в котором проводились традиционные уроки): 
Тема: «Площадь». Количество уроков: 10. 
 
 
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
80,00%
100,00%
1 урок 2 урок 3 урок 4 урок 5 урок 6 урок 7 урок 8 урок 9 урок 10 урок
Качество знаний в течение 10 уроков
Таксономия Б.Блума
Традиционный урок

Zertteušì – Issledovatel’ – The Researcher                              ISSN 2307-0153 
№№7-12(99-104), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014
 
______________________________________________________________ 
 
 
57
При  регулярном  применении  на  уроках  таксономии  Б.  Блума  повышается 
мотивация  к  предмету  у  учащихся,  каждый  учащийся  имеет  возможность  работать 
на уроке в индивидуальном режиме, учащиеся приобретают навыки работы в парах, 
группах,  развивается  навык  самооценивания  и  взаимооценивания,  улучшается 
усвоение  материала,  повышается  качество  знаний  учащихся  по  предмету, 
оценивание результатов обучения прозрачное и объективное. 
Большинство  учащихся  с  каждым  уроком  стараются  улучшить  свои 
результаты, не ограничиваясь выполнением только обязательной части заданий, что 
в итоге ведёт к развитию у учащихся компетенции «УМЕТЬ УЧИТЬСЯ». 
 
Литература 
1  Жайтапова  А.,  Рудик  Г.,  Белошниченко  Е.,  Сатывалдиева  А.  Педагогика  21 
века на пороге школы. – Алматы, 2009. 
2 Полат Е.С. Новые педагогические и информационные технологии в системе 
образования. – М., 2002. 
3  Шамова  Т.И.,  Давыденко  Т.М.  Управление  образовательным  процессом  в 
адаптивной школе. – М., 2001. 
 
САРСЕНОВА Аякоз Урзумбаевна, 
№93 жалпы білім беретін мектебі «Физика» пәнінің мұғалімі, Ақсукент ауылы, 
Сайрам ауданы, Оңтүстік Қазақстан облысы, Қазақстан Республикасы 
 
«ФИЗИКА» ПӘНІНЕН ЗАМАНАУИ МҮМКІНДІКТЕРДІ ПАЙДАЛАНА 
ОТЫРЫП ОҚУШЫЛАРДЫҢ САУАТТЫЛЫҒЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ 
 
Бүгінгі таңдағы білім  беруде педагог мамандардың біліктілігін арттыру – өсіп 
келе  жатқан  ұрпақтың  ақыл-ойы мен  дамуының, мәдениетінің  деңгейін  анықтаушы 
фактор. 
Мұғалім  ең  алдымен  оқушыда  өзін-өзі  дамыту  қабілетін  қалыптастыруға 
атсалысу  керек.  Өйткені,  бұл  –  тұлғаны  ұлттық  және  әлемдік  мәдениетке  үйлесуге 
апаратын  жол.  Халқымыздың,  мемлекетіміздің  тағдыры,  болашағы  өз  қолымызда 
екенін бір сәт те  естен шығармағанымыз жөн. Шын мәнінде өркениетті қоғам құру 
үшін бірігіп тер төгу – әрбір қазақтың төл міндеті. «Оқу – білім бұлағы, білім – өмір 
шырағы» деген нақыл сөз бүгінгі білім беру ордаларының ұраны болуы тиіс. 
Ұстаз  –  ұлы  тұлға.  Өйткені,  ол  оқушыға  білім  береді,  оның  жан  дүниесін 
ашады, тәрбиелейді, қазіргі заман талаптарына сай етіп, осы қоғамда өз орнын таба 
алатындай  етіп  дайындап,  өмірге  бағыт  береді.  Әрине,  ұстаз  жүгі  –  ауыр  жүк. 
Адамның  жан  дүниесін  түсініп,  ренжітпей,  қателігін  сездіре  білу  –  бұл  нағыз 
шеберлік.  Халқымыздың  ұлы  батыры  Бауыржан  Момышұлы:  «Ұстаздық  –  ұлы 
құрмет.  Себебі  ұрпақтарды  ұстаз  тәрбиелейді.  Болашақтың  басшысын  да,  данасын 
да, ғалымын да, еңбекқор егіншісін де ұстаз оқытады. Өмірге ұрпақ берген аналарды 
қандай  ардақтасақ,  сол  ұрпақты  тәрбиелейтін  ұстаздарды  да  сондай  ардақтауға 
міндеттіміз»,  -  деген  екен.  Бұрынғы  дәстүрлі  педагогикамен  дәріс  берген 
ұстаздарымыз  еліміздің  бетке  ұстар  беделділері  болған!  Өз  пәнін,  балаға  деген 
махаббатпен оқытқан мұғалім алдынан жақсы шәкірт шығатыны даусыз. 
Менің  ойымша,  ең  бастысы  балаға  деген  жүрек  жылуы  жетерлік  болуы  тиіс. 
Жалған  бедел  алысқа  апармайтындығы  ақиқат.  «Есікте  тұрып  та  бедел  жинауға 
болады, қасқайып төрде отырып та құрметтен жұрдай болуың мүмкін», -  деген бар 
ғой. Ең алдымен осыны ойлағанымыз абзал. 

Zertteušì – Issledovatel’ – The Researcher                              ISSN 2307-0153 
№№7-12(99-104), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014
 
______________________________________________________________ 
 
 
58 
Елбасымыздың  жолдауында  көрсетілгендей,  ұстаздардың  біліктілігін  көтеру 
жаңа  замандағы,  жаңа  форматты  білім  платформасын  құру  –  қазіргі  таңда  өзекті 
мәселелердің  бірі.  Бүгінгі  таңда  оқушылар  заманына  сай  өте  білімді  болуға 
тырысуда. Интернет, АКТ, технологиялардың дамыған заманы. Оқушылар қашанда 
білуге құштар болып тұрады. 
Соңғы  жылдары  білім  арттырудың  Ұлттық  шеберлік  орталықтарында  3 
деңгейлік  біліктілікті  арттыру  курстары  жүргізіліп,  кең  көлемді  тәжірибелер 
жүргізілуде.  Педагогикалық  шеберлік  орталығының  ұйымдастырумен  жүргізілген 
курстар мұғалімдердің тәжірибе алмасуына, көп жаңалықты игеруіне зор мүмкіндік 
туғызуда.  Бұл  –  мемлекетіміздің  тарапынан  білім  саласындағы  жаңа  заман 
талаптарына  сай  мұғалімдердің  біліктілігін  арттыруға  арналған  үлкен  жоба.  Білім 
мәселесіне  Елбасымыз  Н.Ә.  Назарбаевтың  да  үлкен  көңіл  бөліп  отырғаны 
баршамызға аян. 
Қазіргі  уақытта  мұғалімдердің  біліктілігін  арттыру  курстары  бұрын  біз  пән 
бойынша 
өтетін 
курстардан 
өзгеше. 
Себебі 
білім 
берудегі 
Кембридж 
университетінің  оқыту  тәсілінің  теориялық  негіздеріне  сүйене  отырып,  біздер  орта 
білім  беру  жүйесінде  әлемдік  жоғары  деңгейге  қол  жеткізген  анағұрлым  танымал 
білім беру әдістемелері арасында сындарлы теориялық оқытуға негізделген тәсіл кең 
тараған 7 модуль аясында қамтылып отыр. 
Заманауи  білім  беру  жүйесінің  мақсаты  –  бәсекеге  қабілетті  маман  дайындау. 
Мектеп  –  үйрететін  орта,  оның  жүрегі  –  мұғалім.  Нарық  жағдайындағы  мұғалімге 
қойылатын  талаптар:  бәсекеге  қабілеттілігі,  білім  беру  сапасының  жоғары  болуы, 
кәсіби  шеберлігі,  әдістемелік,  шығармашылық  жұмыстағы  шеберлігі.  Бүгінгі  күнде 
қолданылып  жүрген  әдістерде  бала  бұрынғы  өзі  білетін  нәрсенің  ерекшеліктерін 
саралап, оның жетістігі мен қажеттілігі арқылы жаңа білімді алуға ұмтылады. 
Мұғалім  сабақта  әдіс-тісілдерді  пайдалана  отырып,  балалардың  ұсыныс-
пікірлерін еркін айтқызып, ойларын ұштауға және өздеріне деген сенімін арттыруға 
мүмкіндік  туғызып  отыруы  қажет.  Әдіс-тәсілдер  арқылы  өткізген  әрбір  сабақ 
оқушылардың  ойлануына  және  қиялына  негізделіп  келетіндіктен,  баланың  тереңде 
жатқан  ойын  дамытып,  оларды  сөйлетуге  үйретуіміз  қажет.  Түрлі  әдістемелік 
тәсілдерді  пайдалану  арқылы  қабілеті  әртүрлі  балалардың  ортасынан  қабілеті 
жоғары  баланы  іздеп,  танып,  онымен жұмыс жасау,  оны  жан-жақты  тануды  ойлап, 
оқушылардың шығармашылық деңгейін бақылап отыруға міндетті. 
Осыған  орай  «Физика»  пәні  саласында  техникалық  білім  беру  әдістері  мен 
физикалық ойлау ғана емес, жалпы ғылыми-техникалық дүниетанымы да жаңаруда. 
Мектепте  «Физика»  пәні  бойынша  білім  беру  мазмұнын  жаңарту  мен  оны  оқыту 
әдістемесін  жетілдіруден  бұрын  техникалық  білім  беру  сапасын  жолға  қоюымыз 
қажет.  Қазіргі  кезде  білім  беру:  пәндік  –  мазмұндық,  мазмұндық  –  әрекеттік  және 
мазмұндық – тұлғалық байланыста болуы керек. 
Сондай-ақ  физикалық  білім  беру,  техникалық  сауаттылыққа  түгелдей  тәуелді. 
Ендеше  «Физика»  пәнінен  білім  беру  туралы  әңгімені  техникалық  сауаттылық 
мәселесінен бастауымыз керек. Ал, сауаттылық мәселесі «Физика» пәні мұғалімінің 
дайындық сапасының негізгі проблемасы. Бұл проблемалар: 
- Пән мұғалімінің теориялық әдістерінің жан-жақтылығы; 
- Мұғалімнің кәсіби дайындық негіздері (курстар, семинарлар т.б.); 
-  Пән  дамуының  ішкі  қисындылығы,  яғни  логикалық  ой-өрісінің  жан-
жақтылығы. 

Zertteušì – Issledovatel’ – The Researcher                              ISSN 2307-0153 
№№7-12(99-104), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014
 
______________________________________________________________ 
 
 
59
Жалпы  физиктер  оқытудың  озық  ақпараттық-инновациялық  технологиялар 
әдістерінің  тиімді  жағын  пайдаланып,  техникалық  білім  жүйесін  дамытып,  сапалы 
білім беруі тиіс. 
Оқушылардың  ойлау  қабілетін  арттыра  отырып,  пәнге  қызығушылығын 
тереңдету  бағытында  педагогикалық  зерттеу  жұмыстарын  жүргізуі  керек.  Сол 
жасалған жұмыстардың негізінде оқушыны: 
- есептің берлігенін толық оқып шығуға дағдыландыру; 
- теорияны білу оны логикамен ұштастыру; 
- шапшаң ойлау қабілетін қалыптастыру; 
- көру, есте сақтау қабілетін дамыту; 
- есепті шығаруда тиімді жағын көруге баулу; 
- пәнге деген құзырылылығын арттыру. 
Сонымен  бірге,  «Физика»  пәнінде  функционалдық  сауаттылық  деген  ұғымды 
таратып айтар болсақ, жеке тұлғаның әлеуметтік, мәдени, саяси және экономикалық 
қызметтерге  белсене  араласуы,  яғни  бүгінгі  жаһандану  дәуіріндегі  заман  ағымына 
қарай  ілесіп  отыруы  қажет.  Функционалдық  сауаттылық  адамның  мамандығына, 
жасына  қарамастан  үнемі  білімін  жетілдіріп  отыруы.  Мұндағы  басшылыққа 
алынатын  функционалдық  сапалар:  белсенділік,  шығармашылық  тұрғыда  ойлау, 
шешім  қабылдай  алу,  өз  кәсібін  дұрыс  таңдай  алуға  қабілеттілік,  т.б.  Яғни,  жалпы 
білім беретін мектептерде Қазақстан Республикасының зияткерлік, дене және рухани 
тұрғысынан  дамыған  азаматын  қалыптастыру,  оның  физикалық  құбылмалы  әлемде 
әлеуметтік 
бейімделуін  қамтамасыз  ететін  білім 
алудағы  қажеттіліктерін 
қанағаттандыру болып табылады. 
Кембридж  бағдарламасының  техникалық  білім  берудегі  оңтайлы  бөлігі,  түрлі 
тәсілдер  қарастырылғанына  қарамастан,  сындарлы  оқыту  теориясы  негіздеріне 
сәйкес,  тәжірибе  алаңдарына  қатысып  отыру  керек.  Бұл  теория  оқушылардың 
ойлауын  дамыту  олардың  бұрынғы  алған  білімдері  мен  жаңа  немесе  сыныптағы 
түрлі дерек көздерінен, мұғалімнен, оқулықтан және достарынан алған білімдерімен 
өзара әрекеттесуі жағдайында жүзеге асады деген тұжырымға негізделген. 
Сындарлы  теорияның  тиімділігін  жақтаушылардың  басым  бөлігі  дайын  білім 
беруге негізделген оқыту тәсілдерінің білімді меңгеру былай тұрсын, олар бойынша 
терең түсінік қалыптастырып, бастапқы білімді жаңа біліммен өзара байланыстыруға 
да мүмкіндік тудыра бермейтіндінін тілге тиек етеді. 
Дайын  білім  беруге  негізделген  «дәстүрлі»  әдіс  арқылы  алынған  білім 
оқушылардың  жинақтаған  өзге  білімдерімен  тиімді  сіңісе  алмайды,  сол  себепті  де 
механикалық есте сақтау, үстірт білім алу жағдайларын баршамыз өз практикамызда 
көрдік. Дәстүрлі оқытудан алынған механикалық түрде есте сақталған мәліметтерді 
емтихан  кездерінде  ұтымды  пайдалануға  болады,  бірақ  мән-мағынасы  терең 
меңгерілмей,  жай  ғана  жатталғандықтан,  тақырыпты  оқыту  аяқталған  соң  немесе 
емтихан  біткен  соң  керексіз  болып  қалады  және  оқушы  оны  өмірде  пайдалана 
алмайды. 
Сындарлы  оқытудың  мақсаты  –  оқушының  пәнді  терең  түсіну  қабілетін 
дамыту,  алған  білімдерін  тыс  жерде,  кез  келген  жағдайда  тиімді  пайдалана  білуін 
қамтамасыз ету. 
Мұғалім  қызметіндегі  маңызды  дүние  –  жекелеген  оқушылардың  тақырыпты 
қабылдау  ерекшеліктерін,  оқушылардың  түсінігін  жетілдіру  немесе  жақсарту 
мақсатында  олармен  жұмыс  жүргізу  қажеттігін  ұғынуы,  сондай-ақ  кейбір 
оқушылардың  тақырыпты  өзіне  оңтайлы  бірегей  тәсілдермен  меңгеретіндігін  жете 
түсінуі. 

Zertteušì – Issledovatel’ – The Researcher                              ISSN 2307-0153 
№№7-12(99-104), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014
 
______________________________________________________________ 
 
 
60 
Осы  курстар  барысын  ой  елегінен  өткізе  отырып,  түйіндеп  айтар  болсақ, 
мұғалім  –  жаңашыл,  білімді,  әр  тұлғаның  қабілеті  мен  дарындылығының 
шыңдалуына  жол  ашатын,  бағыт-бағдар  беретін,  өзіндік  ұстанымы  мен  құндылығы 
айқын, пәнін, шәкіртін, мектебін шексіз сүйетін ұстаз болуды заманымыз қажет етіп 
отыр.  Бүгінгі  таңдағы  білім  беру  жүйесі  ұстаздардан,  мамандардан  кәсіби 
біліктілікті, икемділік пен ұтқырлықты, сан қырлы шығармашылық қызмет пен өзін-
өзі басқару, өзін-өзі реттеу жағдайындағы біліктілікті қажет етеді. 
Білім  беру  мен  білім  алудағы  жаңа  тәсілдер  оқушылардың  өзінің  түсінігін 
өзіндік зерттеулері мен әлеуметтік өзара байланысқа сәйкес құратын белсенді білім 
алушылар  болып  табылады.  Осыған  орай  мектебімде  курстан  өтуші  ұстаздың 
өткізген экспериментінің бірінші күнінен бастап оқушыларға сыни тұрғыда ойлауға 
бағытталған  әртүрлі  тапсырмалар  берілетінін  байқадық.  Эксперимент  барысында 
оқушылар  өздерін  басқа  қырынан  танытып,  осы  модульдердің  әсерінен  көп 
жетістіктерге,  нәтижелерге  жететініне  көз  жеткіздік.  Осы  тәсілдердің  бірі  топтық 
жұмыс.  Оқушыларды  топқа  бөлудегі  міндет,  топтағы  барлық  баланың  оқу  деңгейі 
бірдей  емес,  сондықтан  белсенді  оқушы  тұйық  оқушыны  алға  тарту  мақсатында, 
олар бір-бірімен диалогтық қарым-қатынас жасап, ой пікір бөлісіп, қызығушылығын 
ояту  сатысында  оқушыларға  ой  тастау,  ой  шақыру,  қызығушылығын  арттыру 
мақсатында топтық жұмыс ұйымдастыру. 
Мұғалім  оқушылардың  тұжырымдауы  мен  негізі  қалай  болатынын  көрсетіп, 
кемшіліктері  мен  жетістіктерін  айта  отырып,  қандай  мақсатқа  жетуді  көздейтінін, 
мақсатқа  жету  жолдарын  түсіну  не  үшін  керек  екенін,  маңыздылығын  түсіндіріп, 
бекітеді. 
Сабақтың  соңында  оқушыларға  рефлексия  жаздырып,  яғни  білім  беру  мен 
оқытуда  өз  тәжірибеңнің  қаншалықты  тиімді,  сапалы  екенін  анықтауға  болады. 
Оқушылардың не білдім, не үйрендім, осы сабақ несімен ұнады, қандай ұсыныстары 
бар  деген  сұрақтарға  толығымен  жауап  беріп,  өз  ойларын  ашып,  көкейінде  жүрген 
ұсыныстарын  айтады.  Оқушылардың  жазған  рефлексиясы,  әр  ойы,  ұсыныстары  біз 
ұстаздар  үшін  өте  бағалы.  Олар  не  ұнағанын,  не  ұнамағанын,  қандай 
қызығушылықтары  бар  екенін  ашық  айтып  жаза  алады,  ал  біз  мұғалімдер  осыған 
қарап  қалай,  қандай  бағытта  жетілуіміз  керек  екендігін,  қателіктерімізді, 
жетістіктерімізді аңғара аламыз. 
Оқушы  сын  тұрғысында  ойланып,  жетістікке,  нәтижеге  өзі  жету  керек.  Яғни 
мұғалім – бағыттаушы, бағалаушы. Оқушыларға оқи білуді үйрету, сенімділік  арту, 
сыни  тұрғыда  ойлауға  үйрету  –  баланың  өзін-өзі  тұлға  ретінде  дамуына  жағдай 
жасау.  Бұл  дегеніңіз  мектеп  білімі  түбегейлі  жаңартылып,  мұғалімнің  қызметінің 
мақсаттары  кеңейіп,  үлкен  өзгерістер  болып  жатқанына  куәміз.  Білім  мазмұнында 
оқушылардың  өз  бетінше  білім  алып,  оны  практикада  қолдана  білу  қажеттіліктерін 
тәрбиелеуге  бағытталған.  Осы  орайда,  оқушылардың  зерттеу  мен  жоба  жасауда 
мақсатты  жүйелі  түрде  бағыттау  қажеттілігі  туындайды.  Оқытуда  тиімді  әдістерді 
қолдану  технологиясы  ретінде  ұсынатын  жобалау  технологиясын  қолдану  арқылы 
оқушылардың  білімге,  пәнге  деген  қызығушылығын, ынтасын  арттыруға;  жасампаз 
әрі  өнерлі  тұлғаның  қалыптасуына;  ой-өрісінің  кеңеюіне;  көшбасшылыққа  сенімді 
қадам жасай алатын; еңбекті бағалай білетін тұлға қалыптастыруға болады. 
Егер  оқытушы  сабағын  алдын  ала  жоспарлап,  қатып  қалған  қағидалардан  сәл 
ауытқып,  оқушыларын  жан-жақты  қызықтыра  білсе,  жалықтырып  алмаса,  әрдайым 
жаңа  тәсілдер  қолданса,  міне,  сонда  ғана  оқушының  білім  алуға  құштарлығы  мен 
қызығушылығын  арттырып,  ана  тілі  мен  отанын  сүйетін  ұрпақ  тәрбиелеп  шығара 
аламыз. 

Zertteušì – Issledovatel’ – The Researcher                              ISSN 2307-0153 
№№7-12(99-104), шілде-желтоқсан, июль-декабрь, July-December, 2014
 
______________________________________________________________ 
 
 
61
Біз, яғни ұстаздар, бүгінгі күнде алдымызға қоятын негізгі мақсатымыз – тілін, 
елін, отанын сүйетін, мәдениетін қадірлеп дамыта білетін, біздің экономикамыз бен 
құндылықтарымызды  әрі  қарай  жаңа  заман  талабына  сай  жалғастырып,  жетілдіріп 
әкететін азаматтар дайындау. Ол үшін біз тілімізді – ұлттық қазына, ал әдебиетімізді 
– өнер, тарихымыз бен жаратылысымызды – құндылық деп оқытуымыз қажет. 
 

жүктеу/скачать 43,02 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: