2 Дәріс. Тұлғаның мотивациялық сферасы Жоспар: Мотивация туралы түсінік Мотивация теориясы
жүктеу/скачать 29,7 Kb.
|
|
2 Дәріс. Тұлғаның мотивациялық сферасы Жоспар: 1. Мотивация туралы түсінік 2. Мотивация теориясы 3. Тұлға мен адамның мотивтері мен мотивациясы Іс-әрекет әр түрлі функционалды компоненттерден тұрады және мотивациядан осы қабілеттерде ары қарай бағытталып, қолдануын қажет етеді. Көп жағдайда біз мәселелердің қорытысында көрсетілген мотивациямен кездесеміз. Буржуазиялық психолгтер мотивация жайлы былай деген: «Мотивация өзіне нақты механизмдердің бөлінуін, мазмұнды жақтарын қоспайтын қандай да белсенді таза энергетикалық жинақ». Фриердан ойынша түрткі бұл энергиялық аспект реакциясының тәжірибесі. Броун және Фарбер анықтамасы бойынша «Мотивация» оқудың энергетикалық, динамикалық функциясынан өзгеше ассоциативті, айнымалы функциясы». Рубинштейн С.Л. ойынша «Мотивация бұл психика арқылы детерминнің құралуы». «Мотивация — өмірдегі адамның субъективті мінезінің детерминантта көрінетін саналы, санасыз процес». Войтонис бойынша: «біз түрткіні организмнің тепе-теңдігіне қатысты басқа жүйе реакцияларын жүзеге асыруға көмектесетін, бірінші организммен байланысты жүйе реакциясы ретінде анықтаймыз. Селиванов В.Н. «түрткіні негізгі жағымды мазмұнды бекітілген ерікті сапаның үзіндісімен қарастырған». Кеңес психологтерінің ерекшелігі түрткі мен мотивацияның ерекше жақтарын қарастырған. Бұларда барлық ғалымдар «түрткі» және «мотивация» жайлы ұғымдарға әр түрлі анықтамалар берген. Ғылыми жұмыспен іс-әрекет жасай бастаған іс-әрекеттің түрткісіне бағытталып айналысқан. Өйткені іс-әрекет мотивтендірілген болып келеді. Мінездің актілеріне қолданылатын, бір мақсатқа бағытталған мұндай іс-әрекет ғана түрткі емес, мотивация болып қарастырылады. Нақты бағытталған мотивация мұны түсіндіре алмағандықтан, мотивация мәселе болып қала береді. Түрткі арқылы адамның мінезін бақылауға алғанда оның мотивациясын өзгертуге болмайды. Мотивацияның кіріcпесін және түрткінің анықтамасын бірге қолдану керексіз болады. Егерде қолдансақ екеуінің айналысында қате көп болады. Мотивацияның принципі өзін-өзі бағалау. Кэнфера, Бандура, мінез-құлық принципі өзін-өзі бағалауды екі түрлі мәселе жүйесінде шешті. 1) Басты стандартты орындалу өзіндік бекітуде қандай жолмен анықталатындығы. 2) Өзіндік бекіту іс-әрекетке әсер ете ме екендігі жөнінде. Бірінші, мәселені Бандура ғылымның көмегімен және үлгі салу арқылы, стандартты өзіндік бекіту арқылы шешті. Екінші, мәселеде, түрткінің психологиялық мәселесі қарастырылды. Бондураның мотивациялық-психологиялық концепциясы Аткинсонның үлгісіне ұқсас болып келеді. Аткинсонның үлгісінде мотивация – іс-әрекетпен орындарын ауыстырп, өзгертіліп қарастырылып отырады. Бірақ, Аткинсонда екі өзгешілік бар. 1) Үлгіде стандарт тәуелді емес. 2) Мотивацияның жеке даралық өзгешелігі болады Мотивацияның ол – қандайда бір әрекетке, мінез-құлыққа жалпы бағыттылық пен энергетикалық импульс беретін психикалық процестердің жиынтығы болып табылады. Мотивацияның теориялыры бихевиористтік және когнетивті бағыттардың негізінде дамиды. Олар қандай да бір негіз-тұрғыларға сүйене отырып жүзеге асқандықтан олар эксперименталды болады. Психоаналитикалық және гуманистік концепциялардың көбі тәжірибеде экспериментсіз қолданылады. Мотивация мәселесін когнетивті бағытта шешуге болады. Психологтер адамдардың дүние мен іс-әрекет туралы елестетулерінің толық белгілері келеді. Бірақ психологтер көбіне адамдардың басында не болып жатқандығының белгілері келеді. Ал жүректе не болып жатқандығын қарастырмайды. Мотивацияның когнетивті теориясы адамның іс-әрекеті жеке тұлғасымен жағдайға байланысты дұрыс интерпритацияланады. Когнетивті теорияның зерттеушілері адам әрекетіне әсер ететін сыртқы әсерлердің мүмкіншіліктері жайлы бихевиористік тезис қарастырады. Олар тек адам әрекетін ғана емес, сонымен қатар психикасын да біле бастады. Сонымен қатар бихевиоризмге сәйкес эксперименттің қатаңдығын жүзеге асырған [2, б. жүктеу/скачать 29,7 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|