Абай атындағЫ Қазақ Ұлттық педагогикалық

АБАЙ АТЫНДАҒЫ
 
ҚАЗАҚ
 
ҰЛТТЫҚ

ПЕДАГОГИКАЛЫҚ
 
УНИВЕРСИТЕТ
 
Өнер
 
мәдениет және спорт 
институты
 
 
СӨЖ №2
 
Тақырыбы
:
Орта ғасырдағы өнер
.
Үндістан.
Орындаған
: 
Эскуват Дамира
 
Тексерген
: 
Абишева Оңал 
 
Топ
: 218- 
1 топ
 

Үндістан
 - 
таң ғажайып ел, тіпті мыңдаған жылдарға ұласқан мәдениет, 
дәстүрлерін қазіргі таңға дейін өзгеріссіз ұрпағына жеткізе білген бірде
-
бір 
ел десекте артық болмайды. Индия, оның тарихы және мәдениеті қазіргі 
бар мәдениеттерге мағыналы түрде ықпалын тигізуде
. 
Орта ғасыр дәуірінде бүкіл Үндістанда индуистік храмдық сәулет өнері мен 
пластика гүлденеді. Жекелеген әкімдер мен олардың діни ортадан шыққан 
кеңесшілері арасындағы өзара бәсеке біртіндеп бірінен
-
бірі өткен сән
-
салтанатты храмдар тұрғызуға жеткізеді.
Кхаджурахо храмы
 
Бұл дәуір бірқатар оңтүстік және солтүстік әулеттердің —
Ориссадағы 
Паллавтар мен Раштракуттардың, Палдар мен Чанделлдердің, 
Бхаумакарлардың, Кесарилер мен Гангтардың билігімен тығыз байланысты, 
ал олардың орнын кейініректе, мәселен, Оңтүстік Үндістандағы Чолдар әулеті 
сияқты құдіретті әулеттер басты. Бұл дәуір шіердің ірі көлемді туындылары —
Оңтүстік Үндістанның шығыс бөлігінде Махабалипу рамда салынған мүсіндік 
әшекейлі құрылыстар, Батыс Декандағы Эллора мен Элефант аралындағы 
үңгірлік монастырьлар, Чанделлдер әулетінің билігіне жататын Бхуванешвер 
(Орисса) мен Кхаджурахо храмдық қалалары сияқты тұтас жатқан ескерткіш
-
қалалар арқылы ерекшеленеді. Палдар әулеті Бенгалия мен Бихарда аса 
көлемді монументтер қалдырмаған, алайда олар билеген кезден (бұлар 
буддалық әкімдердің ішіндегі ең соңғы және индуистік гис пластикалары мен 
құрылыстары мол буддалық университет сияқты) ічжерткіш
-
куәлар 
сақталған.
Бұл сияқты ортағасырлық индуистік храм құрылысы бүкіл Үндістан жерінде 
кең өріс алған. Осы елдің тек бір ғана ауданында —
Гуджаратта джайндік 
діни қауымдар күш алып, өздерінен кейін назар аударуға тұрарлықтай 
көптеген джайндік құрылыстар қалдырған. Бұл дәүір индуистік өнердің 
Үндістанға мұсылман жаулаушылары басып кіріп, біртіндеп оның солтүстігі 
мен Деканды иеленуі алдындағы өріс жая гүлденуінің соңғы кезеңі болатын. 
Индуистік өнер тек қана қиыр оңтүстікте дербес дами берді. Чолдар 

әулетінен
шыққан әкімдер өз мемлекетін солтүстікке және оңтүстікке қарай 
кеңейте түсті, қайсыбір кезеңде тіпті Цейлонды да басып алып, Оңтүстік
-
Шығыс Азияға да тікелей ықпал жасады. Олардың храмдық сәулет стилі 
Солтүстік Үндістан стилінен, ең алдымен, құрылыстардың 
монументальдылығы, гопурлар деп аталатын үлкен қақпалары, сол сияқты 
пластиканың, әсіресе діни қола мүсіндерінің, ерекше тәсілмен дамытылуы 
арқылы ерекшеленеді. Бұған дейін де Хойсалдар әулетінен шыққан әкімдер 
Майсурада (Декан) үнді өнері ескерткіштерімен танысушыларды күні бүгінге 
дейін таңғалдыратын әшекейлі мүсіндері қисапсыз, өзіндік ерекшеліктері 
мол храмдар салған.