Алимент не үшін төлену керек
жүктеу/скачать 17,7 Kb.
|
|
Алимент не үшін төлену керек Әр түрлі өмірлік жағдайларға байланысты алименттерді төлеу немесе сұрату қажеттілігі туындауы мүмкін. Осы мақалада алимент деген не, алиментті кім талап ете алады және кім төлеуі тиіс екенін, алименттерді талап ету тәртібі қандай, алименттердің қандай мөлшері заңнамада көзделген және алименттер төленбесе не істеу керектігін білесіздер. Алименты – «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы кодексіне» сәйкес, бір адамның басқа оны алуға құқығы бар адамға ұсынуы міндетті ақшалай немесе мaтериалдық асырау. Алименттердің неғұрлым таралған жағдайы – баланы асырауға төленетін төлемдер, алайда алименттер балалардың анасына және өздерін асырай алмайтын зайыбына және ата-анасына төленуі мүмкін. Баланы асырау – ата-анасының заңмен бекітілген міндеті, бұл жерде ата-анасының некеде болуы, азаматтық некеде немесе ажырасқан болуы да мүлде маңызды емес. Қамқорлықта, қорғаншылықта немесе патронаттық тәрбиеде болатын балалар, сондай-ақ асырап алынған балалар да алиментке құқылы. Кодекстің 6-бабына сәйкес, балаға алимент ретінде тиісті сома баланың ата-анасына немесе басқа заңды өкілдеріне түседі және баланы асырауға, біліміне және тәрбиесіне шығындалады. Алименттер кімдерге төленуі тиіс? Кәмелетке толмаған балаларға алименттер Ата-аналары кәмелетке толмаған өз балаларын асырауға міндетті, осы асыраудың тәртібі мен нысанын ата-аналардың өздері анықтайды. Ата-аналары кәмелетке толмаған балалар туралы Кодекстің 20-бөліміне сәйкес келісім жасауға құқылы (алименттерді төлеу туралы келісім). Егер ата-анасы балаларын асырауға ақша ұсынбаса, бұл сотта келісіммен немесе ата-аналардың бірі алименттерді төлетуге сотқа талап бермесе, онда талапты қорғаншылық және қамқоршылық органына бере алады. Некені бұзуда сотта келісім қаралады: кәмелетке толмаған балалардың кіммен тұратыны туралы; балаларды немесе еңбекке жарамсыз зайыбын асырауға алименттерді төлеу тәртібі туралы; балаларды асырауға алименттердің мөлшерлері туралы; мүлікті бөлу туралы (ажырасуда кімнің неге құқылы екенін біліңіз). Егер осындай келісім ерлі-зайыптылар арасында болмаса немесе ол балалардың, ерлі-зайыптылардың бірінің мүдделеріне қайшы келсе, онда осы мәселелер бойынша шешімді сот анықтайды. Ата-ана құқығынан айрылған ата-аналар сондай-ақ баланы асырауға Кодекстің 79-бабына сәйкес алименттер төлеуге міндетті. Келісім негізінде алименттерді төлеу – алименттерді төлеудің ерікті тәсілі, ал сот бұйрығы бойынша, берілген талап-арыз негізінде – мәжбүрлі (төменде мақаладан сіз алименттерді қалай төлеу керектігі туралы ақпаратты табасыз). Алименттерден басқа ата-аналардан балаларды асырауға қосымша сомалар да шегерілумүмкін. Ерекше жағдайлар да бар - ауыр аурулар, кәмелетке толмаған балалардың мертігуі немесе егер оларға бөгденің күтімі керек болса, кәмелетке толғандардың еңбекке жарамсыздығы. Ерлі-зайыптылардың біріне және бұрынғы ерлі-зайыптылардың біріне төленетін алименттер Кодекстің 147-бабына сәйкес ерлі-зайыптылар бір-бірін материалды қолдауға міндетті. Баланы асырауға қаржыдан басқа ері немесе зайыбын немесе бұрынғы ері немесе зайыбын асырауға қаржы талап етілетін бірқатар жағдайлар бар. Егер келісушілік немесе келісім болмаса, онда алименттерді төлетуге сотқа талап-арыз бере алады: еңбекке жарамсыз мұқтаж ерлі-зайыптының бірі; жүктілік кезінде зайыбына және ортақ бала туғаннан бастап 3 жыл ішінде; 18 жасқа толғанға дейін ортақ мүгедек-баланың күтімін жүзеге асыратын мұқтаж зайыбы, сондай-ақ ортақ балаға 18 жасқа толуы бойынша І-ІІ топты мүгедектік анықталған жағдайда. Алименттер мөлшерін және төлеу тәртібін сот анықтайды. Көптеген жағдайларда сот бұрынғы зайыбына алименттерді төлеуден бас тартуы мүмкін, егер еңбекке жарамсыздық спирт ішімдіктерін, есірткі заттарын, психотроптық заттарды шамадан тыс қолдану нәтижесінде немесе олар қасақана қылмыс жасағанда орын алса; некенің сақталмауына байланысты (5 жылға дейін) және егер алименттерді төлеуден бас тартатын ерлі-зайыптының бірі өзін лайықсыз ұстаса төлеуден бас тартады. Кәмелетке толған, бірақ еңбекке жарамсыз балаларға алименттер Кодекстің 143-бабына сәйкес еңбекке жарамды ата-аналар көмекке мұқтаж өздерінің кәмелетке толған еңбекке жарамсыз балаларын асырауға міндетті. Бұл жағдайда келісім болмағанда алименттер мөлшерін сот отбасының материалдық жағдайына байланысты анықтайды және АЕК тең болады. Егер ата-аналарының арасында келісу немесе келісім болмаса, онда төлем тәртібі мен мөлшерлерін сот анықтайды, бұнда екі ата-анасының да материалдық жағдайы және өзге шарттары ескеріледі. Алименттер нақты шығындарға, сондай-ақ алдағы, болашақта талап етілуі мүмкін шығындарға да талап етілуі мүмкін. Кәмелетке толған балалардың еңбекке жарамсыз ата-аналарын асырауына алименттер Еңбекке жарамды кәмелетке толған балалар еңбекке жарамсыз мұқтаж өз ата-аналарын асырауға және оларға қамқор болуға міндетті. Егер балалар еңбекке жарамсыз ата-аналарын келісім бойынша ерікті асырай алмаса, онда ата-аналар сотқа алименттерді талап етуге өтініш бере алады. Бұнда бір, сондай-ақ барлық балаларға беруге болады, алайда өз міндеттемелерін орындамаған ата-аналар соттың оң шешімін алуы екіталай, ата-ана құқығынан айрылған ата-аналар осындай алименттерге мүлде үміткер бола алмайды. Жоғарыда айтылған жағдайлардан басқа немерелері мен апалар/аталарының, тәрбиленушілер мен тәрбиелеушілердің және басқа отбасы мүшелерінің алименттік міндеттемелері бар. Алматыдағы 13 мың борышкердің бірі – Жақсылық Темірбаев. Ол 6 жыл бойы алимент төлемепті. Әкімшілік қамауға алынғаннан кейін тұрақты жұмысқа орналасып, ай сайын 20 мың теңгеден төлей бастапты, деп хабарлайды «Хабар 24». Жақсылық Темірбаев, қала тұрғыны: – Екі миллион жеті жүз мың ба жиналған ғой. Сосын келдім осы жерге прокурорлар шақырған. Келген едім аяқ астынан прокуратура екі күнге қамап тастады ғой, аяқ астынан. «Алимент төлейсің, заң солай»-деп. Сол қазіргі уақытта төлеп жатырмын бірақ. Қала бойынша тіркелген 13 мың борышкердің жалпы берешегі 3 млрд теңгеден асады. Мысалы, Алатау ауданындағы 2200 борышкердің жартысынан астамы ғана алименттерін ерікті түрде төлейді екен. Қалғандары әлекке салады. Бала алдындағы парызын мүлдем өтемейтіндер бірінші кезекте әкімшілік, одан кейін нәтиже болмаса қылмыстық жазаға тартылады. Ізбасар Масақбаев, Алатау ауданының прокуроры – Қазіргі уақытта прокуратура тарапынан борышкерлерге қатысты үлкен жұмыс атқарылып жатыр. Жыл басынан бері 24 борышкер әкімшілік жазаға тартылған. Оның ішінде 17-не қатысты айыппұл салынған, 7 адам әкімшілік қамауға алынған. Әкімшілік шаралардың нәтижесінде 2,3 млн теңгеден астам өтелген болатын. Құқық қорғау органдары жауапкершілікке тартумен қатар жұмыс тауып беруге де атсалысады. Айта кететін жәйт немқұрайлы әкелердің бірі қулыққа басып жалақысын азайтып көрсетсе, енді бірі ресми түрде жұмысқа орналаспайды екен. «Бірақ жалақы болмаса алимент төлеудің қажеті жоқ»,-деген қате пікір дейді прокуратура қызметкерлері. жүктеу/скачать 17,7 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|