Ақпараттық жүйедегі процестер

Оқулық
 «
Білімді
 
дамытудың
 
федералдық
 
институты
»

Ақпараттық
 
жүйедегі
 
процестер
ұқсас
таба
жүктеу
/
скачать
3,84
Mb.
Pdf 
көрінісі
бет
25/121
Дата
31.12.2021
өлшемі
3,84 Mb.
#21592
түрі
Оқулық
1
...
21
22
23
24
25
26
27
28
...
121
Байланысты
:
автоматтандырылған
 
ақпарат
 
жүйе
1.4. 
Ақ
паратты
қ
 
жүйедегі
 
процестер
. 
Ақпараттық
 
жүйелерді
 
пайдалану
 
1.4.1. 
Ақпаратты

өндеудің

технологиялық

процестердің
 
кезеңдері
 
мен
 
түрлері
 
Ақпаратты
өндеудің
технологиялық
процесі
қойылған
мақсатқа
07.11.2023, 09
:
20
Стр
. 1 
из
5

сəйкес
оның
пайда
болу
сəтінен
бастап
(
жүйеге
кіру
) 
пайдаланушымен
тұтыну
сəтіне
дейін
ақпаратты
түрлендіру
бойынша
өзара
байланысты
операциялардың
кешені
болып
табылады
.
Технологиялық
процестер
алуан
түрлі
жəне
кезеңдер
мен
операцияларға
бөлінеді
.
Технологиялық
процестің
кезеңдері
–
бұл
оның
логикалық
толықтығымен
,
кеңістіктік
немесе
шақтық
оқшауланушылықпен
сипатталатын
оның
салыстырмалы
дербес
бөліктері
.
Кезеңдер
технологиялық
операцияларға
бөлінеді
,
олардың
құрамымен
жəне
орындау
реттілігімен
ажыратылады
.
Технологиялық
процеске
бастапқы
жəне
негізгі
кезеңдер
енеді
. 
Бастапқы
кезеңде
бастапқы
ақпаратты
жинау
, 
оны
дайындау
мен
тіркеу
жəне
өндеуге
табыстау
қамтамасыз
етіледі
. 
Негізгі
кезеңде
ақпаратты
тікелей
өндеу
жəне
37 
қажетті
нəтижелерді
алу
жүреді
.
Барлық
кезеңде
ақпаратты
түрлендірудің
растығы
мен
толықтығына
жету
үшін
операциялардың
қажетті
көлемі
орындалады
. 
Бұл
ретте
ерекше
назар
аударатын
объектілер
болып
қорытқы
ақпараттың
түрлену
уақыты
мен
сапасы
табылады
. 
Ақпаратты
түрлендірудің
құрамы
мен
реттілігі
бойынша
мынадай
технологиялық
процестерді
ажыратады
:
ақпаратты
жинау
жəне
тіркеу
,
табыстау
,
қабылдау
,
тасығыштарға
жазу
,
арифметикалық
жəне
логикалық
өндеу
, 
қорытқы
ақпаратты
жəне
шығыс
есептерді
алу
, 
оларды
пайдаланушыға
табыстау
, 
шешімдерді
қабылдау
жəне
басқарушы
əсерлерді
жасау
.
Механикаландыру
жəне
автоматтандыру
дəрежесі
бойынша
операциялар
қол
(
бастапқы
құжатты
жазу
), 
механикаландырылған
–
техникалық
құралдарды
пайдаланумен
,
бірақ
көбіне
адаммен
орындалатын
,
автоматтандырылған
–
көбінесе
техникалық
құралдармен
орындалады
, 
бірақ
адамның
да
қатысуы
болжанады
, 
автоматты
–
адамның
қатысуынсыз
өтеді
.
Технологиялық
процестегі
рөлі
бойынша
жұмыс
жəне
бақылаушы
операцияларын
ажыратады
.
Жұмыс
операциялары
шеткі
нəтижені
алуды
,
ал
бақылаушы
операциялары
–
жұмыс
операцияларының
сенімділігін
қамтамасыз
етеді
.
Ақпаратты
жинау
, 
07.11.2023, 09
:
20
Стр
. 2 
из
5

талдау
жəне
өндеу
тəсілдері
құрылымдалған
жəне
құрылымдалмаған
деректер
үшін
өзгешеленеді
.
Қазіргі
уақытта
ең
жетілген
болып
(
ақпаратты
өндеу
жəне
талдау
тұрғысынан
)
құрылымдалған
деректерді
өндеудің
бағдарламалық
құралдары
табылады
, 
өйткені
құрылымдауды
бастапқы
жəне
ең
қиын
нысандандырылатын
өндеу
деп
есептеуге
болады
.
А
қ
п
а
р
а
т
т
ы
қ
а
ғ
ы
н
—
ақпараттың
белгілі
бір
бағытта
кеңістік
пен
уақыттағы
қозғалысы
процесінде
қараларын
ақпарат
(
деректер
тобы
).
Бұл
деректердің
ортақ
дереккөзі
жəне
ортақ
қабылдағышы
бар
.
Мəндік
құрылымдық
элементтерден
тұратын
ағынды
хабарлама
деп
атайды
.
Ақпараттың
əрекеті
қандай
да
бір
жағдаятта
белгісіздікті
азайтуға
немесе
жоқ
қылуға
бағытталған
.
Мысалы
,
басқару
ақпараттық
жүйелерде
міндеттердің
бірі
болып
өндірістің
жағдайын
айқындау
мен
шешімді
қабылдау
үшін
қажетті
ақпаратты
басшылыққа
табыстау
табылады
.
Ақпаратты
жасау
,
жинау
,
беру
жəне
тұтыну
процесінде
ақпаратты
пайдаланған
кезде
ақпаратты
құжаттау
немесе
құжат
ұғымы
үлкен
мəнге
ие
.
Көптеген
жағдайларда
ақпарат
құжат
түрінде
шығады
,
тек
қана
деректер
пайдаланылатын
ақпараттық
ағындардың
бөлігін
жоққа
шығарады
(
мысалы
,
технологиялық
процестерді
басқарудың
автоматтандырылған
ақпараттық
жүйелерінде
ақпарат
датчиктердің
көрсетілімі
түрінде
туып
, 
38 
технологиялық
жабдыққа
басқару
сигналдар
түрінде
өнделеді
, 
беріледі
жəне
тұтынылады
).
Ақпаратты
қ
ұ
ж
а
т
т
а
у
деп
сөздің
кең
мағынасында
кейбір
07.11.2023, 09
:
20
Стр
. 3 
из
5

пəн
саласы
бойынша
ақпараттың
(
деректердің
)
бірлік
мəндік
бөлігін
бөлуді
,
оған
дербес
рөл
берумен
(
аты
,
мəртебесі
, 
деректемелері
жəне
т
.
б
.)
осы
бөлікті
даралауды
түсінеді
. 
Құжаттау
процесі
ақпаратты
ақпараттық
ресурстарға
–
ақпараттық
жүйелердегі
жекелеген
құжаттарға
немесе
құжаттар
ауқымына
айналдырады
.
Қ
ұ
ж
а
т
а
й
н
а
л
ы
м
ы
—
құжаттарды
жасау
немесе
алу
сəтінен
бастап
оларды
өндеу
мен
пайдалану
сəтіне
дейін
құжаттардың
өту
реттілігі
.
Құжат
айналымына
құжаттармен
жұмыс
кешені
енеді
:
қабылдау
,
тіркеу
,
тарату
,
орындалуын
бақылау
,
істерді
құрастыру
,
сақтау
жəне
құжаттаманы
қайтадан
пайдалану
.
Ұйымды
тиімді
басқару
жəне
оңтайлы
шешімдерді
қабылдау
үшін
қарамағында
кең
жəне
рас
ақпараттың
болуы
талап
етіледі
.
Бұған
қазіргі
уақытта
тек
ақпараттық
ағындарды
автоматтандыру
құралдары
мен
əдістерінің
көмегімен
ғана
жетуге
болады
.
Бұл
үшін
құжат
айналымының
негізгі
қағидаттарына
сүйену
қажет
:
—
құжаттарды
оңтайлы
жəне
уақытылы
жасау
;
—
құжатты
бір
мағыналы
сəйкестендіруге
мүмкіндік
беретін
құжатты
бір
рет
тіркеу
,
құжаттардың
қайталану
мүмкіндігін
болдырмау
;
—
ұйымның
шаруашылық
қызметінің
барлық
түрлерін
құжаттармен
ретті
қамту
;
—
құжаттардың
өзара
байланысы
жəне
оңтайлы
өндеу
;
—
құжаттардың
өту
жолдарын
қысқарту
.
Ақпараттық
жүйеде
,
ақпаратты
жинауда
бастапқы
құжаттар
қызмет
ететіндері
ақпарат
көзі
болып
табылады
.
Туынды
құжаттар
кіріс
ақпаратты
тікелей
көрсететін
бастапқы
құжаттардың
негізінде
құрылады
.
Шеткі
құжаттар
(
шығыс
құжаттар
)
ақпаратты
өндеу
нəтижелері
болып
табылады
жəне
басқару
объектісіне
тікелей
əсер
етеді
.
Сонымен
,
ақпаратты
өндеудің
технологиялық
процесі
деп
ақпараттың
пайда
болу
сəтінен
бастап
берілген
нəтижелерді
алғанға
дейін
қатаң
белгіленген
кезектілікпен
орындалатын
өзара
байланысты
əрекеттердің
ретке
келтірілген
реттілігін
атауға
болады
.
Ақпаратты
өндеудің
технологиялық
процесі
шешілетін
міндеттердің
сипатына
,
қолданылатын
техникалық
құралдарға
,
бақылау
жүйелеріне
,
пайдаланушылар
санына
, 
қабылданған
құжат
айналымына
жəне
т
.
б
. 
тəуелді
.
07.11.2023, 09
:
20
Стр
. 4 
из
5

39 
жүктеу
/
скачать
3,84
Mb.
Достарыңызбен
 
бөлісу
:
1
...
21
22
23
24
25
26
27
28
...
121
©emirsaba.org 2023
əкімшілігінің
қараңыз
Басты
бет
Lessons
Curriculum vitae
Documents
07.11.2023, 09
:
20
Стр
. 5 
из
5