Ақша – несие саясаты және оның құралдары Ақша - несие саясаты - бұл айналыстағы ақша массасын,несие көлемін, сыйақы (мүдделендіру) мөлшерлемесін өзгертуге жалпы банк жүйесінің қызметін реттеуге бағытталған шаралар жиынтығы.
Ақша несие саясатының 2 типі:
Рестрикциялық
Экпанцондық
Екінші деңгейлі банкілердің несиелік операциялар көлемін шектеуге және қатаң шарт белгілеуге,сондай-ақ сыйақы мөлшерлемесінің деңгейін арттыруға бағытталатын шаралар жиынтығы
Несие беру көлемін кеңейтумен, айналыстағы ақша массасының өсуіне бақылаудың, әлсіздігімен және сыйақы мөлшерлемесінің төмендеуімен байланысты шаралар
Ақша несие саясатының басты көздеген бағыты: - Ақша несие саясатының басты көздеген бағыты:
Инфляцияны төмендету және теңгені тұрақтылығы қамтамасыз ету. Бұл мақсатқа жетуде ұлттық банк қатаң ақша – несие саясатын жүргізуде Қазақстан республикасы ұлттық банкінің қолданып отырған ақша-несие саясатының құралдары екі топқа бөлінеді:
Тікелей құралдары
Жанама құралдары
несие бағасымен немесе сомасына тікелей бақылауға арналған
нарыққа ықпал ету арқылы ақшаға деген сұраныс пен ұсынысқа ықпал етуге арналған
несиенің бағасы (Р-сыйақы мөлшерлемсін) не санын (Q) белгілеу немсе шектеу
номмерциялық банктердің балансына қатысты несиелік лимиттер белгілеу
ашық нарықтағы операциялар
міндетті резервтік талаптар
несиелеуге және вексельдерді қайта есепке алуға байланысты операциялар
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ БАНКТІҢ ҚЫЗМЕТТЕРІ - ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ БАНКТІҢ ҚЫЗМЕТТЕРІ
- АҚШАНЫ ЭМИССИЯЛАУ,ЯҒНИ АЙНАЛЫСҚА ҚАЖЕТТІ МӨЛШЕРДЕ БАНКНОТТАР МЕН МОНЕТАЛАРДы ШЫҒАРУ
- МЕМЛЕКЕТТІҢ АҚША-НЕСИЕ САЯСАТЫН ӘЗІРЛЕУ ЖӘНЕ ЖҮРГІЗУ
- НЕСИЕ БЕРУ
- ДЕПОЗИТ ҚАБЫЛДАУ
- ТӨЛЕМ ЖҮЙЕСІН ҰЙЫМДАСТЫРУ
- ВАЛЮТАЛЫҚ РЕТТЕУ ЖӘНЕ ВАЛЮТАЛЫҚ БАҚЫЛАУДЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ
- ТӨЛЕМ БАЛАНСЫН ҚҰРАСТЫРУ
Несие - бұл пайыз төлеп қайтару шартында, уақытша пайдаланылған қарызға берілетін ссудалық капитал қозғалысын білдіреді.Несие ақшалай капиталдың ссудалық капиталға өтуін қамтамасыз ете отырып,несие берушілер мен қарыз алушылар арасында несиелік қатынас бейнеленеді.Несиенің көмегімен заңды және жеке тұлғалардың уақытша бос қаражаттары,табыстары,экономикалық жүйе төңірегінде жинақтала отырып,уақытша және ақылы негізінде пайдалануға берілетін ссудалық капиталға айналады. - Несие - бұл пайыз төлеп қайтару шартында, уақытша пайдаланылған қарызға берілетін ссудалық капитал қозғалысын білдіреді.Несие ақшалай капиталдың ссудалық капиталға өтуін қамтамасыз ете отырып,несие берушілер мен қарыз алушылар арасында несиелік қатынас бейнеленеді.Несиенің көмегімен заңды және жеке тұлғалардың уақытша бос қаражаттары,табыстары,экономикалық жүйе төңірегінде жинақтала отырып,уақытша және ақылы негізінде пайдалануға берілетін ссудалық капиталға айналады.
Несие құрылымы
Несие беруші
Несиеленген құн
Қарызға алушы
- Мемлекет
- Банктер
- Банк типтес мекемелер
- Қаржылық ұйымдар
- Халықаралық қаржы
Несие принциптері
Жалпы экономикалық тәртіптегі принципі
Несиенің мәнін бейнелейтін принцип
Несиенің мақсаттылығы
Несиенің дифференциалдығы
Несиенің мерзімділігі
Несиенің кайырымдылығы
Несиенің төлемділігі
Несиенің қамтамасыз өтілу
МЕМЛЕКЕТТІК НЕСИЕ КЕЛЕСІ ТҮРЛЕРГЕ БӨЛІНЕДІ : МЕМЛЕКЕТТІК НЕСИЕ КЕЛЕСІ ТҮРЛЕРГЕ БӨЛІНЕДІ : - Ішкі несие
- Сыртқы несие
- Халықаралық несие
- Шартты несие
МЕМЛЕКЕТТІК НЕСИЕНІҢ НЕГІЗГІ ТҮРІ – МЕМЛЕКЕТТІК ҚАРЫЗДАР ҚАЙТАРУ МЕРЗІМІНЕ ҚАРАЙ : МЕМЛЕКЕТТІК НЕСИЕНІҢ НЕГІЗГІ ТҮРІ – МЕМЛЕКЕТТІК ҚАРЫЗДАР ҚАЙТАРУ МЕРЗІМІНЕ ҚАРАЙ : - ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ (1 ЖЫЛҒА ДЕЙІН );
- ОРТА МЕРЗІМ ( 1 – 5 ЖЫЛДАР );
- ҰЗАҚ МЕРЗІМ ( 5 ЖЫЛДАН ЖОҒАРЫ ).
БҰЛ ПРОЦЕСТІҢ БАРЛЫҒЫ ҚР – НЫҢ « МЕМЛЕКЕТТІК ЖӘНЕ МЕМЛЕКЕТПЕН КЕПІЛДЕНГЕН ҚАРЫЗ ЖӘНЕ НЕСИЕЛЕНДІРУ ТУРАЛЫ » ЗАҢМЕН РЕТТЕЛІП ОТЫРАДЫ. Қорытынды: Қорытынды: Мемлекет басшысы өзінің 2017 жылғы 31 қаңтардағы «Қазақстанның үшінші жаңғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» аты Қазақстан халқына Жолдауында Ұлттық Банкке қаржы секторын «жаңғыртуды» жүзеге асыру жөніндегі міндетті шешу шеңберінде банк секторын қалыпқа келтіру жөніндегі шаралар кешенін әзірлеуді тапсырды. Атап айтқанда, Ұлттық Банктің алтына екінші деңгейдегі банктердің балансын «тиімсіз кредиттерден» арылту жөніндегі жұмысты жеделдету және қажет болған кезде акционерлер тарапынан банктерді үстеме капиталдандыруды қамтамасыз ету жөніндегі міндет қойылды. Соңғы жылдары еліміздің экономикалық дамуында айтарлықтай ілгері жылжу байқалды. Өткен жылдармен салыстырғанда қаржы нарығындағы ахуал едәуір өзгерді: отандық қор нарығының инфрақұрылымы жақсарып, жетілдірілуде. Халықтың барлық қаржы ұйымдарына деген сенім деңгейі күн сайын өсіп жатқаны сөзсіз, хабардар болу деңгейінің және түрлі қаржы құралдарын пайдалану тәжірибесінің оң үрдісі байқалады, бұл бағалы қағаздар нарығына ғана қатысты емес, сондай-ақ банк жүйесіне, жинақтаушы зейнетақы қорларына, сақтандыру ұйымдарына да қатысты.
Достарыңызбен бөлісу: |