Қазақстан мен ұлыбритания мектептік білім беру жүйесі: салыстырмалы аспект
жүктеу/скачать 31,49 Kb.
|
annotation24619 2
|
ҚАЗАҚСТАН МЕН ҰЛЫБРИТАНИЯ МЕКТЕПТІК БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІ: САЛЫСТЫРМАЛЫ АСПЕКТ З.У.Ельбаева Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті «Педагогика және психология» мамандығының 1 курс докторанты А. Карибаева Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті «Педагогика және психология» мамандығының 1курс студенті Білім - қоғамды әлеуметтік, мәдени-ғылыми прогреспен қамтамасыз ететін ғажайып құбылыс. Адам үшін де, қоғам үшін де ең жоғары құндылық болып табылатын, қай ғасырда болмасын әлемдегі ең өзекті мәселе болмақ. Ал сол білімді қайда алу керек? Жалпы білімнің сапасын анықтауда, білім беру жүйесінің құрылымы дұрыс па? - деген көптеген сұрақтар туындайды. Сол сияқты «Үлкен жетілік» алып елдер қатарына жататын Ұлыбритани мен Қазақстанның мектептік білім беру жүйесіндегі ерекшеліктерін айтып кетуге болады. Бұл екі елдердің білім беру жүйесіндегі тиімді, яғни оң және теріс жақтарын мақаламда ашып көрсеткім келеді. Ұлыбритания мектептері әлемнің түкпір-түкпіріндегі оқушыларды магнит секілді тартуда. Британдықтар: «Барлық жерде оқытады, бірақ біз нағыз серілерді тәрбиелеп шығарамыз» деп ұрандайды [1]. Ұлыбритания білім беру жүйесінің бренді де осы тіркеспен байланысты. Кесте-1. Қазақстан мен Ұлыбритания мектептеріндегі білім беру деңгейлері
Кестеде көріп отырғандай біздің еліміздің жүйесі 11 жылдық болса, Ұлыбритания 13 жылдық. Соның өзінде британдықтар мектепке дейінгі тәрбиеге өте қаражат, көп көңіл бөледі. Бала мектепке келген өзінде материалдық базасы болып, сол себепті, сабақта айтарлықтай қиыншылықтар болмайды. Бастауыш сынып буынынан балаларын зерттеу жұмыстарына бағыттап, соған бейімдейді. Сол арқылы балаларда өзіндік ізденіс, жауапкершілік сияқты қабілеттері ерте жастан қалыптасады. 12-13 жыл кәсіби бейінді мектеп болып саналады. Бұл жерде бала өзі қалайтын университетпен тығыз қарым – қатынаста болады. Сол университетке барып білім беру бағдарламасымен танысып, кеңес алуы қалыпты жағдай юолып табылады. Қазақстан Республикасының "Білім туралы" Заңы бойынша мемлекеттік принциптердің ішіндегі азаматтарының білім алу құқықтарының теңдігі басшылыққа алынады. Ұлыбритания да тұратын барлық балалар заңға сәйкес оқып білім алуға міндетті болып табылады. Міндетті білім алу кезеңі 5 жастан 16 жасқа дейін. Заңға сәйкес, балалардың мектеп пен басқа да оқу орындарына баруына ата-аналары жауапты. 16 жастан кейін білім алу міндетті болуын тоқтатып, жасөспірім өзінің мүмкіндіктері мен талпынысын ескере отырып, ары қарай оқуды жалғастыруды немесе еңбек қызметін бастауды таңдайды. Ұлыбритания жасөспірімденің 70%-ы 16 жасқа келген соң, өзі оқыған мектебінде немесе колледждерге түсіп оқуын жалғастырады. 10%-ы жұмыс істей бастаса, қалған 20%-ы еңбек біліктілігін алу үшін «government training programs» атты еңбек ісіне дайындайтын арнайы үкіметтік программаларына қатысады [3,4]. Біздің елде де оқушының 9 сыныптан кейін орта білімін колледже жалғастыру мүмкінділігі бар. Кесте-2. Қазақстан және Ұлыбритания мектептерінің негізгі ерекшеліктері
Кестеден көріп тұрағнымыздай Ұлыбританияның мектептік білім беру жүйесінде оқушылар оқудың әр деңгейіне өту кезінде тест тапсырады. Сәйкесіншеоқушылар тест тапсыруға бейім болып, аталған жағдайларда стрестік жағдайларға аз түседі. Қазақстанда мектептік білім беру жүйесінде оқушылар оқудың әр деңгейіне МАП тапсырғанымен, ең негізгі жүктемені ҰБТ көрсеткішіне түсіреді де, оқушылардың көп бөлігінде психологиялық стрес жағдайларына тап болуда. Қазақстан Республикасының "Білім туралы" Заңы бойынша мемлекеттік басшылыққа алынатын принциптерінің ішінде: Білім беру ұйымдарында саяси партиялар мен діни ұйымдардың (бірлестіктердің) ұйымдық құрылымдарын құруға және олардың қызметіне жол берілмейді деген нұсқау бар [3]. Ал Ұлыбританияда таңғы молитваға арнаулы уақыт бөлінеді. Бірақ та бұл молитваға қатысу қатыспауын ата – аналардың өзі шешеді. Яғни, ата –ананың рұқсатымен ғана жүзеге асырылады. Кесте-3. Қазақстан және Ұлыбритания мектептерінің статистикалқ көрсеткіштері
Ұлыбританияда бастауыш мектепте ең негізгі деген пәндер саны аз болады да, осыған орай балалары сол пәннің шет жағасын, қыр-сырын меңгеріп шығады. Қазақстанның бағдарламасында сабақ саны көп, бірақ сапасы жоқ. Тек үстіртін оқып шығады. Бұның өзі балалардың оқу сапасының көрсеткішіне септігін тигізеді. Қазақстанда да және Ұлыбританияда мемлекеттік және жеке меншік мектептер бар. Көп мемлекеттерде негізгі акцентті жеке меншік мектептерге беріледі. Жеке меншік мектептер төмендегі көрсеткіштері бойынша жоғары деңгейде бағаланады: Матариалдық құрылымы, құралдармен жабдықталуы Оқытушылар мүшелерінің жүйелі түрде таңдап алынады Көп пәндер оқытылады Өте бай кітапхана мұрағаты Физикалық дамуына көп жағдай жасалынады 100 % жоғарғы оқу орнына түсуіне кепілдік береді [4]. Кесте-4. Қазақстан және Ұлыбритания мектеп типтері
жүктеу/скачать 31,49 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||