Б е с I н ш I б ? л I м Т?Уелсiз ?Аза?Стан мемлекетiнi? ?Алыптасуы §49. Республика егемендiгiн жариялау
Республикада к?ппартиялы ж?йенi? ?рiс алуы. ?о?амды?
жүктеу/скачать 4,16 Mb. Pdf көрінісі
|
| 2. Республикада к?ппартиялы ж?йенi? ?рiс алуы. ?о?амды?
?йымдар мен ?оз?алыстар. ?аза?станны? зайырлы ж?не демокра- тиялы? мемлекет ретiнде ?алыптасу барысы республикада к?п- партиялы ж?йенi? ?рiс алуына жол ашты. К?ппартиялы ж?йе ?о?амда?ы ?р т?рлi м?дделер мен к?з ?арас- тарды мойындауды бiлдiрдi. 1993 жылды? со?ына ?арай ?аза?станда ресми тiркелiп, ?рекет еткен ?ш саяси пар тия – Социалистiк партия, ?аза?станны? Республикалы? пар тиясы, «?аза?станны? халы? конгресi» ж?не ядролы? жарылыс?а ?арсы «Невада–Семей», «Азат» азаматты? ж?не бас?а ?о?амды? ?оз?алыстар, 11 республикалы? ?лтты?-м?дени топтар болды. Сонымен бiрге республикада 300-ден аса ?о?амды?-саяси бiрлестiктер, оларды? iшiнде онда?ан ?р т?рлi ?орлар ж?мыс iстедi. ?аза?станда?ы ы?палды саяси ?оз?алыстарды? бiрi – ?з ?ата ры- на ?р т?рлi ?леуметтiк топтарды?, негiзiнен, интел лигент тердi? бiр б?лiгi мен басшыларды бiрiктiрген «?аза?станны? халы? бiрлiгi» ода?ы едi. «?аза?станны? халы? конгресi» партиясы республиканы? ?о- ?амды?-саяси ?мiрiне белсене араласып, саяси партиялар, жергi лiк- тi ?зiн-?зi бас?ару, оппозиция, ?аза?стан Республикасында?ы сот реформасыны? т?жырымдамасы ж?нiндегi за? жобаларын ?абылдау мен тал?ылау?а, Жо?ар?ы Ке?естi? сайлауына ?атыс ты. Партия бас- шысы О. С?лейменов еуразиялы? интеграция идеясын жа?таушы ресейлiк «Азаматты? ода?» ж?не «Демократиялы? реформалар ?оз- ?алысы» сия?ты ?о?амды? ?йымдармен ты?ыз байланыс орнатты. ?аза?станны? Социалистiк партиясы (?СП) ?зiн ?йымды? жа- ?ынан ны?айту, материалды?-техникалы? базасын жа?сарту жо- лында бiраз ж?мыстар ат?арды. Осы ма?сатпен ?СП саяси ат ?ару комитетi партияны ?олдайтын к?сiпкерлер мен коммерциялы? ??рылымдарды? республикалы? м?жiлiсiн ?ткiздi. «Отан» республикалы? саяси партиясы 1999 жылы ??рылды. 2006 жылы оныншы съезде партияны? атауы «Н?р Отан» халы?ты? демократиялы? партиясы деп ?згертiлдi. Т?ра?асы – ?Р Президентi Н?рс?лтан ?бiш?лы Назарбаев. Т?ра?аны? ?азiргi бiрiншi орын- басары – Бауыржан Байбеков. Партияны? ?аза?станны? барлы?
307 облыстарында, Астана ж?не Алматы ?алаларында б?лiмшелерi бар. Партияны? ?леуметтiк негiзiн бюджеттiк ?йымдарды? ?ызмет кер- лерi, студенттер, ?ылыми ж?не шы?армашылы? зиялы ?ауым, ша?ын ж?не орта бизнес ?кiлдерi ??райды. Басты ма?саты: партия ?о?амды одан ?рi демократияландыру?а ба?ыттал ?ан экономикалы? ж?не саяси реформаларды? ж?зеге асуына белсендi т?рде ж?рдемдесу, ?леу мет - тiк ?дiлеттiлiктi бекiту ж?не елдегi т?ра?тылы?ты са?тау, ?лтаралы? ж?не конфессияаралы? келiсiмдер ны?айту т.б. деп жариялады. ?ани ?асымовты? т?ра?алы?ымен ??рыл?ан «?аза?стан Патри- оттар партиясы» – Республика халы?тарыны? ?лтты? ?ркендеуiн, ?о?амны? ?леуметтiк белсендi б?лiгiн мемлекеттiк ж?не ?о?амды? iстердi бас?ару?а ?атыстыруды, елдi? т?ра?ты дамуын ?амтамасыз етудi т.б. к?здейдi. ?аза?стан социал демократиялы? «Ауыл» партиясы 2002 жылы ??рылды. Т?ра?асы – ?ани ?алиев. Партия аграрлы? сектор ды мем- лекеттiк реттеудi ж?не ?олдауды к?шейтудi, ауыл е?бекшiлерiнi? м?дделерiн ?ор?ауды т.б. ма?сат етiп ал?ан. «?аза?стан Коммунистiк Халы? партиясы» 2004 жылы тiркеу- ден ?ткен. Бiрiншi хатшысы Владислав Косарев. Партияны? саяси т? ?ырнамасына сай ?КХП ?ызметiнi? негiзiнде ?о?амды? дамуды? жа?а жа?дайларына бейiмделген маркстiк-лениндiк идеология жатыр. ?аза?станны? «А? жол» Демократиялы? партиясы ?лихан Б?йменовтi? т?ра?алы?ымен ??рылып, 2002 жылы тiркеуден ?ткен. Партияны? ма?саты – т?уелсiз, г?лденушi, демократиялы? ж?не ер кiн ?аза?стан. Партия ?аза?станды одан ?рi демократияланды- ру бо йынша ?сынымдар жасау ж?нiндегi келiсу комиссияларыны? ж?мысына белсендi араласады. «Азат» ?оз?алысы мен ?аза?стан Республикалы? партиясы тактика жа?ынан к?п ?иыншылы??а ?рынды. Бiр?атар басшылар ?кiметтi ?лсiздiгi, батылсызды?ы ?шiн айыптап, о?ан ?немi ?ысым к?рсету жолын берiк ?станса, бас?алары келiсiмпазды? тактика- сына ойысып, ?о?амны? эволюциялы? дамуын жа?тады. М?ндай алша?ты? кейiннен дербес ?йымдарды? ??рылуына алып келдi. ?з т??iрегiне негiзiнен республикада?ы славян халы?тары ?кiл дерiн топтастыр?ан «Лад» республикалы? ?оз?алысы ?з ?а- та рын ны?айту ж?нiнде белсендi ж?мыс ж?ргiздi. Осылайша
?аза?станда ресми т?рде тiркелген 12 саяси партия, 5820 ?р т?р лi ?кiметтiк емес ?йымдар, 3340 ?о?амды? ?ор ?ызмет ат- ?аруда. ?алыптасу кезе?iнен ?ткен саяси партия лар к?нделiктi ?ызметiнi? т?рлерi мен ?дiстерiн жетiлдiрiп, ?ызмет аума?ын ед?уiр ке?ейттi ж?не ?здерiнi? саяси к?реске араласа алатынын к?рсеттi. ?оз?алыстарды? басшылары б??аралы? а?парат ??ралдарын ке?iнен пайдалана бастады. Осы атал?ан ж?не азаматты? ?о?амны? бас?а да ??рылымдары елдi демократияландыруды? ма?ызды ба?ыттары болып табылады. |