Б. Ф. Ванюшин Алғаш рет әртүрлі организмдердің днқ тізбектерінің метилидену табиғатын анықтады (1959 г.)



Дата06.06.2022
өлшемі277,67 Kb.
#36439

25 билет

  1. ДНК ның метилденуі

Б.Ф. Ванюшин
Алғаш рет әртүрлі организмдердің ДНҚ тізбектерінің метилидену табиғатын анықтады (1959 г.)
Robin Holliday
Гендердің белсенділігің реттеуіне ДНҚ метилдену рөлін дәлелдеді.
«Эпимутация» термині ұсынылды (1987 г.)

ДНҚ метилденуі - ДНК молекуласының нуклеотидтік тізбегін өзгертпестен өзгертеді


ДНҚ метилденуі - цитозин сақинының C5 позициясында CpG динуклеотидіндегі цитозинге метил тобын қосуды қамтиды.



ДНК-метилтрансферазалар (ДНК-метилазалар):
DNMT1o
DNMTp
DNMT2 – РНК-метилаза
DNMT3a
DNMT3b
DNMT3L

ДНҚ метилденуінің биологиялық ерекшелігі:
•Түрлік (штамм)
•Тіндік (жасушалық)
•Органоидтік (ядро, митохондрия, пластидтер)
•Ішкімолекулалық (метилдену аралдары, қайталау тізбектері)
•Жастық

ДНҚ метилденуі жасушадағы бүкіл генетикалық процессетрді реттейді


Транскрипция (жасушалық дифференциациясы) Репликация Рекомбинация
Репарация Транспозиция генов Инактивация Х-хромосомы
Геномный импринтинг

Инактивация Х-хромосомы


X - хромосомасының инактивациясы аналық сүтқоректілердің жасушаларында жүреді, сондықтан X - хромосомаларының екі көшірмесінен еркек сүтқоректілерге қарағанда екі есе көп ген өнімдері пайда болмайды. Бұл процесс гендердің дозалық компенсациясы деп аталады.


ДНК метилденуінің қателері:
•метил донорларының болмауы (ісік аурысы)
• ДНК суперметилиденуі  ісік аурысы
•Knockout ДНК-метилазаны кодтайтын гені  апоптоз, өлу (ДНҚ метилиденусіз өмір жоқ!)

ДНК метилденуі және сыртқы факторлар


Металдар ДНҚ-ның зақымдануына әкелетін реактивті оттегі түрлерінің жасушасында пайда болуына ықпал етеді, бұл метилтрансферазалардың ДНҚ-мен жұмыс істеуді қиын немесе мүмкін емес етеді.



Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет