Бағдарламасы "Оқушылардағы шығармашылық қиялдың ерекшеліктерін теориялық талдау"
жүктеу/скачать 17,78 Kb.
|
|
2.1 ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ҚИЯЛДЫҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІН ЗЕРТТЕУДІҢ ДИАГНОСТИКАЛЫҚ БАҒДАРЛАМАСЫ "Оқушылардағы шығармашылық қиялдың ерекшеліктерін теориялық талдау" дипломдық зерттеуінің бірінші тарауында біз бастауыш сынып оқушыларында қиялдың ерекшелігін, оның ішінде шығармашылық қиялды анықтау мәселелері бойынша психологиялық-педагогикалық әдебиеттерге талдау жасадық. Қиял ұғымының мазмұны, оның ішінде шығармашылық қиял ұғымы, шығармашылық қиялда қолданылатын әдістердің мәні, шығармашылық қиялдың дамуы үшін қажетті дағдылар, шығармашылық қиялдың түрлері мен функциялары анықталды, қиялдың даму кезеңдерін, оның құрылымдық формаларын, жұмыс істеу механизмін, бастауыш мектеп жасындағы шығармашылық қиялдың даму ерекшеліктерін қарастырдық. Шығармашылық қиялдың дамуын ынталандыратын шығармашылық бағдарланған ортаны ұйымдастыру, оқушылардың арасындағы қарым-қатынастың сипатымен анықталатын мұғалім мен оқушының бірлесіп жұмыс құруы, диалогы сияқты педагогикалық жағдайлар жасау қажеттілігі туралы шешім қабылданды. Олардың бірлескен жұмыс жүйесінің тиімділігінің педагогикалық шарттарының бірі-оқушылар мен мұғалімнің жеке және белсенді өзара әрекеттесуі. Оның мәні-тікелей және кері әсердің үздіксіздігі, өзара әрекеттесуді бірлесіп құру ретінде түсіну. Шығармашылық қиялды, оның бастауыш мектеп жасындағы балалардағы ерекшеліктерін қалыптастыруға ықпал ететін біз бөлген педагогикалық жағдайлар мен шығармашылық тапсырмаларды растау үшін бізге дәлелді база қажет болды. Тәжірибелік-эксперименттік зерттеу бізге дәлелді негіз болды. Эксперименттік зерттеу-бұл бірінші тараудың теориялық тұжырымдарын тексеруге және бастауыш мектеп жасындағы балаларда шығармашылық қиялдың ерекшеліктерін анықтау және дамыту мақсатында білім беру процесін қалай ұйымдастыруға болатындығын анықтауға мүмкіндік беретін ғылыми зерттеу әдісі. Эксперименттік Зерттеудің мақсаты негізінде біз тәжірибелік-іздестіру зерттеуінің міндеттерін алға қойдық: ) бастауыш мектеп жасындағы балалардың шығармашылық қиялының қалыптасуының бастапқы деңгейін, оның ерекшеліктерін - арнайы әдістерді қолдану нәтижелері бойынша қиялдың даму деңгейлері бойынша бөлуді анықтау. Эксперименттік топтың балаларын қиялдың даму деңгейлері бойынша бөлу: дивергентті ойлаудың, қиялдың, шығармашылық қиялдың басым болуы; ) шығармашылық қиялдың ерекшеліктерін анықтау мақсатында педагогикалық жағдайлар мен шығармашылық тапсырмаларды тексеру; ) әзірленген педагогикалық технологияға негізделген бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық қиялының ерекшеліктерін және оның дамуын зерделеу бойынша диагностикалық педагогикалық бағдарламаны іске асыру; ) мектеп жасындағы балалардың шығармашылық қиялын дамытудың әлеуетті жолдарын анықтау, ) бастауыш мектеп жасындағы балалардың шығармашылық қиялының ерекшеліктерін анықтау және дамыту нысандарына, әдістеріне, тәсілдеріне, құралдарына эксперименттік тексеру жүргізу; ) бастауыш сынып оқушыларының шығармашылық қиялының ерекшеліктерін зерттеу нәтижелеріне талдау жасау, ) педагогтар мен ата-аналар үшін балалардың шығармашылық қиялының ерекшеліктерін анықтау және дамыту бойынша ұсыныстар әзірлеу. Эмпирикалық зерттеу объектісі-педагогикалық жағдайлар, ойын дағдылары мен шығармашылық тапсырмалар негізінде мектеп жасындағы балалардың қиялын зерттеу. Эмпирикалық зерттеу пәні-педагогикалық жағдайларға, ойын дағдылары мен шығармашылық тапсырмаларға негізделген эксперименттік зерттеудің арнайы әдістері мен қолданылатын әдістерін қолдана отырып, бастауыш мектеп жасындағы балалардың шығармашылық қиялының ерекшеліктерін зерттеу. Эмпирикалық зерттеу гипотезасы-біз әзірлеген педагогикалық технологияны педагогикалық жағдайларға, ойын дағдылары мен шығармашылық тапсырмаларға, таңдалған әдістерге және эксперименттік зерттеудің қолданылатын әдістеріне сүйене отырып қолданудың тиімділігі педагогикалық процесті психологиялық-педагогикалық модельдеу жағдайында мүмкін болады, ол оқушылардың шығармашылық қиялының өзіндік ерекшеліктерін зерттеуге мүмкіндік беретін белгілі бір педагогикалық жағдайлар жүйесін орындауды қамтиды Зерттеудің эмпирикалық негізі. Тәжірибе Шымкент қаласындағы А.Байтұрсынов атындағы №50 мектеп – гимназияда жүргізілді. Экспериментке қатысушылар - 2 "В" сынып оқушылары, 15 адам, 7 ұл, 8 қыз, 7 жастан 9 жасқа дейінгі балалар. Эксперименттің шарттары: мектептің әдеттегі жұмыс ортасы, күндізгі уақыт. Біздің анықтаушы эксперименттің мақсаты бастауыш мектеп жасындағы балаларда шығармашылық қиялдың қалыптасуының бастапқы деңгейін анықтау болып табылады. Бұл кезеңде философиялық, педагогикалық, психологиялық, әдістемелік әдебиеттерді теориялық талдау негізінде біз зерттеудің бастапқы параметрлерін, оның тақырыбын, құрылымын, шарттарын, гипотезасын, әдістемелерін, тұжырымдамалық аппаратын анықтадық. №1 әдіс. Торренстің "толық емес фигуралар" сынағы негізінде қиялдың ерекшеліктерін зерттеу әдістемесі [39]. Мақсаты: бастауыш мектеп жасындағы балаларда қиялдың дамуын диагностикалау. Бұл әдіс Е. Торренстің көзқарасы бойынша балалардың қиялының ерекшеліктерін толық зерттеуге және осы процестің ерекшеліктерін бақылауға мүмкіндік береді: шығармашылық қиялдың қызметі қажетті ақпараттың жетіспеушілігі жағдайында проблемалық мәселелерден басталады. Осы әдіске сәйкес, сурет салуға арналған фигуралар және тиісті Нұсқаулық проблемалық мәселелерді әр түрлі шешуге мүмкіндік береді. Е Бойынша. Торренске қиындықтарды анықтау, болжам жасау және жетіспейтін элементтерге қатысты гипотезаларды қалыптастыру, оларды тексеру және қайта тексеру, мүмкін іске асыру процесі басталады. Бұл әртүрлі сызбаларды жасауға әкеледі. Осылайша, бұл әдіс қиялдың белсенділігін арттыруға, бүтіннің бөліктерден бұрын көрінуіне ықпал етеді (холизм). Сонымен, бастауыш мектеп жасындағы балалар ұсынылған тест фигураларын белгілі бір тұтастықтың бөліктері ретінде қабылдайды және оларды қайта құру, біріктіру арқылы аяқтайды. № 2 әдіс. "Ойлау дивергенциясының сынағы" (ГИЛФОРДТЫҢ міндеттері) [40]. Мақсаты: бастауыш мектеп жасындағы балаларда дивергентті ойлаудың даму деңгейін анықтау. Тест шығармашылық, шығармашылық (дивергентті) ойлау ерекшеліктерін зерттеуге бағытталған. Бастауыш мектеп жасындағы балаларға шығармашылық тапсырма ұсынылады, онда тас пен пластикалық бөтелкені қолдану мүмкіндіктерін табу керек. Балалардың жауаптарында тастың және пластикалық бөтелкенің әртүрлі қасиеттерін қолдану қажет, бұл белгілі бір әрекеттердің ұсынылған нұсқаларының жалпы санын ғана емес, тек функциялары, қасиеттері, практикалық әсері бойынша түбегейлі ерекшеленетін нұсқаларды бағалауға жатады. Мысалы, егер біз тасты қолданатын болсақ, онда оның көмегімен үй салуға, тротуарды төсеуге, қабырға тұрғызуға, көпір салуға болады, және барлық осындай жауаптар бір санатқа жатады және бір ұпай алады. Алайда, тас тек құрылыс материалы ғана емес, оның басқа да сипаттамалары бар - ол қызып, ұзақ уақыт жылы ұстай алады немесе салқындап, суық ұстай алады, салмағы бар және т. б. Контейнер ретінде пайдаланылатын пластикалық бөтелкені пайдаланудың барлық ұсыныстары да бір функцияға жатады және бір баллмен бағаланады - бұл суды тасымалдау, ұсақ заттарды, сұйық тағамдарды сақтау және т. б. осылайша, ұпайлар зерттелетін заттың пайдаланылатын қасиеттерінің, сипаттамалары мен функцияларының алуан түрлілігін анықтау арқылы жинақталады, бұл мүмкіндік береді бастауыш мектеп жасындағы балаларда дивергентті (шығармашылық) ойлаудың даму деңгейін анықтау. жүктеу/скачать 17,78 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|