Бірінші реттік метоболиттер Орындаған: Жұмабай Еркебұлан, Жқмабай Абзал, Зиятбек Замира

жүктеу/скачать 0,7 Mb. бет 1/3 Дата 11.12.2022 өлшемі 0,7 Mb. #56391

Бірінші реттік метоболиттер Орындаған: Жұмабай Еркебұлан, Жқмабай Абзал, Зиятбек Замира Метаболизм тірі ағзаның тірі және белсенді болуы үшін оның ішінде үнемі жүретін биохимиялық реакциялардың тұтас жиынтығын қамтиды. Метаболиттер – бұл метаболикалық өзгерістер нәтижесінде түзілетін аралық қосылыстар немесе соңғы өнімдер. Метаболиттерді шығу тегі мен атқаратын қызметіне қарай екі бөлікке бөлуге болады – Біріншілік және Екіншілік метаболиттер. Бастапқы метаболиттер дегеніміз не? Бастапқы метаболиттер жасушаның өсуі үшін маңызды. Олар өсу кезеңінде үздіксіз өндіріледі және тыныс алу және фотосинтез сияқты бастапқы метаболикалық процестерге қатысады. Көптеген организмдерде бірдей болатын бастапқы метаболиттерге қанттар, аминқышқылдары, үшкарбон қышқылдары, әмбебап құрылыс материалдары және энергия көздері жатады. Жоғарыда аталған қосылыстардан басқа TEMP, ақуыздар, нуклеин қышқылдары және полисахаридтер де бастапқы метаболиттер ретінде қарастырылады. Олар организмнің теңгерімді өсу, даму және көбею қабілеттеріне тікелей әсер етеді. Негізінен түзілетін бастапқы метаболиттер барлық түрлерде дерлік кездеседі. Өйткені олар организмнің тіршілігіне жауап беретін биохимиялық реакцияда рөл атқарады. Сол сияқты, бастапқы метаболиттердің шамадан тыс өндірілуі де ағзаға кедергі келтіреді. шамадан тыс өндіріс әдетте жағымсыз генетикалық манипуляцияларға немесе мутацияларға байланысты болады. Мысалы, ауксотрофты мутанттар бастапқы метаболиттерді өндіруге қатысатын биосинтетикалық жолдағы кейбір маңызды қадамдарды блоктайды. Бастапқы метаболиттер өндірісіндегі шектеулер Бастапқы метаболиттерді шамадан тыс өндіру Тірі дене әрбір химиялық қосылысты белгілі мөлшерде қажет етеді. Осылайша, олардың концентрациясының жоғарылауы немесе төмендеуі дененің оңтайлы жұмыс істеуіне айтарлықтай кедергі келтіруі мүмкін. Негізгі қоректік заттардың жеткіліксіз немесе шектеулі жеткізілуіне байланысты организмнің бастапқы метаболиттерін өндіруі қиындайды. Бұл зат алмасуды толығымен тоқтатпайды, бірақ организмнің өсу жылдамдығын баяулатады. Бұл метаболиттер өнеркәсіптік секторда жоғары маңызға ие. Өнеркәсіп орындары оларды әртүрлі мақсаттарға жету үшін кеңірек өсіреді, мысалы Өнеркәсіптік шикізат өнімдері Тағамдық қоспалар Сондай-ақ оларға көмірсулар (крахмал, пектин, целлюлоза, сахароза және т.б.), өсімдік майлары мен майлар (жуғыш заттар мен сабын жасауда қолданылады) сияқты өнімдер кіреді. Әдетте өсімдіктер мен кейбір микробтар бұл метаболиттерді жаппай өндіреді. Олардың экстракция процесі оңай, сондықтан бұл метаболиттер оңай алынуы мүмкін. Осы себепті олар көбінесе жоғары көлемді-төмен құнды сусымалы химиялық заттар деп аталады. Бастапқы метаболиттерді шамадан тыс өндіруді өнеркәсіптік қолдану жүктеу/скачать 0,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу: