Біржан Берденов “1916 жыл” поэмасы

Біржан Берденов “1916 жыл” поэмасы

Ахметова Асемай

Біржан Берденовтің «1916 жыл» поэмасы майдан жұмысына алу, әскерге шақырылған адамдарды майданға жөнелту мен олардың жолдағы, майдандағы өмірін, көңіл–күйісуреттейді.Сол майданға ақынның өзі де барған.

“Поэма жол,соғыс көріністерін,барлық оқиғаларды Біржан Берденов дәл суреттеуіне қарағанда.Біржанның қаламгерлігіде болғандай.Кейде ақын ай,күн ғана емес,көптеген қала,орыс сөздіктерінде де дәл келтіреді(прием,казарма,совет,Манучин ,пулемет т.б.)Осы себептен поэманы авторы бар шығарма дейміз. Біржан Берденов кеңес дәуірін көрген ақындардың бірі.

Поэмада автор өзінің көзімен көргенін, басынан өткенін, көңіл күйін күнделік тәрізді баяндаған. Онда майданға алынған қазақ жігіттерінін бір ай бойы ұзақ сапар шеккендегі көрген қорлықтары, адам төзгісіз апатты жол әсерлері мен соғыстары жүйелі түрде шебер көрсетілген.

“1916 жыл”поэмасының бөлімдері:

«Прием», «Қызылжар казармасының тамағы», «Ұзақ жол», «Алғашқы әсер», «Майданда», «Аэроплан», «Дүрлігу», «Жаңа мекен», «Кашаға таласу», «Оқтан қорқа қашу», «Жұма күні», «Қамығу», «Газет хабары», «Мысалы», «Қозғалшы бір қаламым», «Елге сәлем»

Тобынан біз айрылған қаз мысалы. Ішінде көп құстардың аз мысалы. Қантөгіс майданына келіп қалған,

Қолайсыз қонған жерін газ мысалы

Біз болдық тұтқындағы құс мысалы,

Қолынан келмейтұғын іс мысалы

Босанып шарықтайтын күн бола ма?

Теңдік күн жетіп келсе тұс мысалы

“Елде қалғандарға сәлем” бөлімінде ақын:

Поэманың оқиғасы бай ,өзінше бір жылнама секілді. Одан Ресейдегі жайды да,қазақ халқының ауыр халі мен арманында білесің.